เมื่อชีวิตเริ่มต้นเดินทาง หัวใจย่อมเปิดรับประสบการณ์ใหม่ที่ไม่อาจคาดหมายปลายทางได้แน่นอน การรีโนเวตตึกแถวเก่าอายุกว่าร้อยปีในซอยเจริญกรุง 44 จึงไม่ได้เริ่มต้นเพียงแค่ต้องการปรับปรุงบ้าน แต่เป็นการกลับมายัง “บ้านแม่” อีกครั้งของคุณหมู (Mou Lumwatananont) ซึ่งไม่ได้คาดคิดว่าจะกลับมายังที่เดิมอีกครั้ง
DESIGNER DIRECTORY
ออกแบบ: sea.monkey.coconut
“บ้านนี้เป็นบ้านของคุณแม่ หมูก็เกิดที่นี่ แต่พออายุขวบกว่าก็ย้ายออกแล้วปิดบ้านไว้เฉยๆ จากนั้นคุณน้าก็ใช้เป็นสำนักงานเรื่อยมา มีการปรับเปลี่ยนและต่อเติมจาก 2 ชั้นเป็น 2 ชั้นครึ่ง แต่หลังจากเลิกกิจการไปเมื่อหลายปีก่อนก็ปิดบ้านอีกครั้ง จนเมื่อสองปีกว่าที่ผ่านมา จึงกลับมาเริ่มวางแผนปรับปรุงที่นี่ให้เป็นทั้งที่พักและคาเฟ่อย่างที่เคยฝันไว้”
ถนนเจริญกรุงมีความหมายถึงความเจริญรุ่งเรืองของบ้านเมือง ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯให้สร้างขึ้นเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2405 แล้วเสร็จในปีพ.ศ. 2407 เนื่องจากเป็นย่านที่มีชาวต่างประเทศอาศัยอยู่มาก และมีการเข้าชื่อกันขอให้สร้างถนนสายยาวสำหรับขี่ม้าหรือนั่งรถม้าตากอากาศ เมื่อสร้างถนนเสร็จใหม่ๆ ชาวบ้านเรียกกันว่า “ถนนใหม่” ต่อมาจึงโปรดเกล้าฯพระราชทานนามว่า “ถนนเจริญกรุง” ความเจริญของย่านนี้ยังปรากฏเด่นชัดในร่องรอยความงามของสถาปัตยกรรมยุโรปสไตล์โคโลเนียล และวิถีชุมชนที่ยังดูขวักไขว่ บ้างอยู่อาศัย บ้างค้าขาย และแปรเปลี่ยนเป็นแหล่งท่องเที่ยวต้อนรับชาวต่างชาติที่ไม่ได้ขี่ม้าเช่นเก่าก่อน แต่เดินแบกเป้เข้าตรอกซอกซอยเหมือนมาเยี่ยมบ้านเพื่อนในต่างแดน เสน่ห์ของย่านนี้คือประวัติศาสตร์ที่ยังมีชีวิต คุณหมูและสถาปนิก คุณป๊อก – วชิรศักดิ์ มณีวัฒนาพฤกษ์ มีมุมมองตรงกันที่จะรักษาความเก่าให้เป็นเรื่องราวที่เล่าด้วยตัวสถาปัตยกรรมเอง
“เมื่อได้รับโจทย์รีโนเวตตึกเก่า ไอเดียแรกคือไม่อยากเปลี่ยนแปลงอะไรมาก แต่เมื่อมาดูพื้นที่ก็พบว่าตัวบ้านเดิมถูกเปลี่ยนไปเยอะแล้ว มีการต่อเติมชั้นบน ต่อเติมหลังบ้านจนเต็ม พื้นไม้เดิมที่ชั้น 2 ถูกปูทับด้วยวัสดุอื่น แนวความคิดที่คุยกับคุณหมูคือ การรีโนเวตครั้งนี้ต้องแสดงให้ชัดเจนว่าอะไรใหม่อะไรเก่า ซึ่งเป็นหนึ่งในแนวทางอนุรักษ์อาคาร โดยเก็บผนังด้านหน้าตึกและผนังก่ออิฐโดยรอบไว้ โดยผนังภายในสกัดผิวปูนฉาบออกเพื่อโชว์โครงสร้างผนังรับน้ำหนัก (Wall Bearing) ซึ่งจะเห็นร่องรอยการก่ออิฐเป็นช่องโค้ง (Arch) การสอดคานไม้กับผนัง รวมถึงแนวปูนปั้นของหลังคาเดิมก็รักษาไว้ให้เป็นเสน่ห์ของบ้าน”
แดดอุ่นยามเช้าก็ไม่ทำให้หัวใจอุ่นเท่ากาแฟร้อนหอมกรุ่นนุ่มฟองนม กับครัวซองต์ผิวเหลืองทองที่เพิ่งออกจากเตาอบฝีมือ คุณโลโล่ เคล้าบรรยากาศวินเทจนิดโมเดิร์นหน่อย ปนความละมุนแบบฝรั่งเศส จริตอย่างอังกฤษ แต่ไม่ทิ้งกลิ่นอายไทยผสมจีนอย่างไม่ยึดติดกับสไตล์ ชั้นล่างของบ้านเปิดเป็นชิคคาเฟ่ต้อนรับเพื่อนๆ นักเดินทาง และมีบันไดไม้ทอดยาวขึ้นส่วนพักอาศัยชั้นบน หากใครได้แวะมาและช่างสังเกตอาจสงสัยกับเสาเหล็กที่ตั้งเป็นระยะว่าคืออะไร คุณป๊อกอธิบายการรีโนเวตตึกเก่าหลังนี้ว่า
“ให้คิดว่าตึกแถวนี้เป็นกล่องสี่เหลี่ยมที่มีแต่ผนังโดยรอบ ซึ่งเราจะไม่ยุ่งกับผนังและโครงสร้างเดิม เป็นการสร้างบ้านหลังใหม่ซ้อนอยู่ในกรอบของบ้านหลังเก่า โดยทำฐานรากลงเสาเข็มไมโครไพล์และตั้งเสาใหม่ทั้งหมด ที่สำคัญคือต้องแยกโครงสร้างใหม่ไม่ให้ยึดกับโครงสร้างเดิม อย่างการหล่อพื้นปูนชั้นล่าง บริเวณรอยต่อขอบพื้นกับผนังเดิมต้องคั่นด้วยโฟมเพื่อไม่ให้พื้นกับผนังยึดติดกัน หรือที่เรียกว่า Expansion Joint หากพื้นใหม่ทรุดตัวก็จะไม่ดึงผนังเก่าให้ทรุดตาม ส่วนชั้น 2 ตั้งใจใช้พื้นไม้เดิม แต่พอรื้อพบปลวกกินจนใช้ไม่ได้ จึงเลือกไม้ที่พอใช้ได้ไปทำผนังบังตาและระแนงหลังบ้าน และเปลี่ยนใช้โครงสร้างเหล็กและระบบก่อสร้างแบบแห้ง ความยากของการก่อสร้างพื้นที่นี้คือ พื้นที่ก่อสร้างจำกัด ถนนหน้าบ้านแคบ ทำให้รถขนวัสดุเข้า – ออกลำบาก และไม่มีพื้นที่กองเก็บวัสดุที่อื่นนอกจากในบ้าน จึงต้องวางแผนเริ่มทำงานจากด้านใน เมื่อเสร็จแล้วค่อยย้ายวัสดุที่กองด้านหน้าเข้าด้านใน แล้วสลับมาทำงานด้านหน้าต่อ ผู้รับเหมาจึงต้องวางแผนอย่างดี และปรับแก้หน้างานเพื่อให้ช่างทำงานได้”
ตึกแถวที่ผ่านแดดผ่านลมมากว่าร้อยปี ย่อมมีร่องรอยเป็นเรื่องราวเช่นเดียวกับการเดินทางที่เป็นส่วนหนึ่งของทุกชีวิต ใครจะรู้ว่าเมื่อก้าวเดินออกจากบ้านเกิดและตั้งใจเพียงไปเทคคอร์สที่อังกฤษ แต่สายลมกลับแปรเปลี่ยนให้ใช้ชีวิตอยู่ต่อกว่า 20 ปี แล้วค่อยพัดหวนกลับมายังจุดเดิมอีกครั้ง แต่เป็นความรู้สึกใหม่ที่มาพร้อมความรักและความฝัน
“Chez” เป็นภาษาฝรั่งเศส แปลว่า ที่, ที่บ้าน คุณหมูจึงพร้อมเปิดบ้านต้อนรับเพื่อนๆมายังดินแดนของเธอที่ “Chez Mou” ดินแดนที่มีเรื่องเล่าของร่องรอยอิฐเก่า รอยยิ้มละไม แล้วปล่อยให้ความรู้สึกเดินทางไปกับความขมอันหอมหวานละมุน
เรื่อง : ศรายุทธ ศรีทิพย์อาสน์
ภาพ : สิทธิศักดิ์ น้ำคำ
สไตล์ : Jeedwonder
เจ้าของ : คุณหมู (Mou Lumwatananont)
ออกแบบ : sea.monkey.coconut โดยคุณวชิรศักดิ์ มณีวัฒนาพฤกษ์