เมื่อเดินผ่านประตูรั้วด้านหน้าบ้านเข้าไปเราจะพบทางเดินไม้ลอยอยู่เหนือสระน้ำ ขนาบด้วยกำแพงดินที่มีมอสส์และเฟินแทรกอยู่เป็นระยะ ร่องไม้ที่ชั้นบนเว้นที่ว่างให้แสงสว่างลอดผ่านลงมาสะท้อนกับผืนน้ำดูระยิบระยับไปทั่วบริเวณ ปลาคาร์พตัวเขื่องว่ายน้ำลอดจากมุมหนึ่งไปสู่อีกมุมหนึ่ง แดดจัดจ้าของประเทศอินโดนีเซียช่วยเติมเต็มความสดใสให้บ้านหลังนี้ได้อย่างเหลือเฟือ
Mr. Andra Matinเจ้าของและผู้ออกแบบบ้าน AM House หลังนี้ยิ้มต้อนรับและผายมือเชิญเราเข้าสู่ภายในบ้าน เขาพาเราเดินขึ้นไปบนชั้นสองของบ้านซึ่งจัดวางโต๊ะยาวขนาด 4 – 5 เมตร เพื่อใช้รับแขก จากตรงนี้เรามองเห็นอาคารคอนกรีตสมัยใหม่ที่เปิดโล่งและมีพื้นที่อเนกประสงค์คล้ายบ้านใต้ถุนสูงอันเป็นเอกลักษณ์ของบ้านในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ตั้งอยู่บนเส้นศูนย์สูตร แล้วบทสนทนาระหว่างเรากับคุณอันดราก็เริ่มขึ้น
“ผมเริ่มก่อสร้างบ้านหลังนี้ในปีค.ศ. 2008 เริ่มจากโครงสร้างหลักคือกล่องปูนเปลือยยกสูงอย่างที่เห็นเมื่อบ้านค่อยๆก่อร่างขึ้นก็ทำให้ผมเห็นรายละเอียดที่ควรใส่เพิ่มลงไปจึงใช้เวลาก่อสร้างนานกว่าบ้านทั่วไปแต่การค่อยๆคิดและถักทอพื้นที่ต่างๆเข้าด้วยกัน ทำให้ได้ผลลัพธ์เป็นบ้านที่ลงตัวกับผมและครอบครัวอย่างแท้จริงบ้านหลังนี้เสร็จสมบูรณ์ในปีค.ศ. 2013 ใช้เวลารวม 5 ปีพอดี”
คุณอันดราเป็นเจ้าของสำนักงานออกแบบ Andramatin และถือเป็นสถาปนิกรุ่นบุกเบิกที่เปิดรับงานออกแบบสถาปัตยกรรมอย่างอิสระในประเทศอินโดนีเซีย สิ่งที่เขาใส่ใจที่สุดก็คืองานออกแบบที่สอดรับกับภูมิอากาศแบบร้อนชื้นของประเทศนี้ บริษัทของเขาจึงเป็นผู้นำด้านงานออกแบบสไตล์โมเดิร์นทรอปิคัล ดังจะเห็นได้ว่าบ้านหลังนี้แทบไม่ใช้เครื่องปรับอากาศเลย มีเพียงสองจุดเท่านั้นคือห้องน้ำที่ชั้นใต้ดินซึ่งต้องใช้เครื่องกำจัดความชื้นและในห้องนอนชั้นบน นอกเหนือจากนั้นล้วนพึ่งพาพลังจากธรรมชาติทั้งสิ้น และอีกเรื่องหนึ่งที่คุณอันดราสนใจก็คือการออกแบบพื้นที่
“ผมสนใจเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างพื้นที่มากกว่ารูปทรง”
คุณอันดราอธิบายหลักการออกแบบพื้นที่ซึ่งใช้กับทุกงานออกแบบของเขาแม้แต่กับบ้านหลังนี้
“ความสัมพันธ์ระหว่างพื้นที่ (Spatial Relationship) ต้องมองไปถึงกิจกรรมที่จะเกิดขึ้นมากกว่าการมองแบบเป็นห้องสี่เหลี่ยม เพราะในความเป็นจริงกิจกรรมต่างๆไม่ว่าจะนั่งนอนเดินหรือยืนต่างก็มีพื้นที่ ‘ระหว่างกัน’ทั้งสิ้นเมื่อคิดได้ดังนี้รูปทรงก็จะออกมาต่างอย่างที่ควรจะเป็นสามารถออกแบบร่วมกับเรื่องภูมิอากาศและการอยู่อาศัยได้อย่างเหมาะสม”
คำอธิบายข้างต้นพอทำให้เข้าใจได้ว่าทำไมบ้านหลังนี้จึงมีรูปทรงแปลกตาและชวนให้แปลกใจทุกครั้งที่ก้าวผ่านจากบริเวณหนึ่งไปสู่อีกบริเวณหนึ่ง
“ผมชอบการเดินทางบ้านของผมก็เลยให้ความรู้สึกของการเดินทาง”
การเปลี่ยนผ่านแต่ละพื้นที่ของบ้าน AM House เปรียบได้กับการผจญภัยย่อมๆ ทั้งทางเข้าที่เดินทะลุขึ้นมายังเนินดินก่อนเข้าสู่พื้นที่รับแขกที่ลัดขึ้นบันไดเวียนสู่สวนดาดฟ้าได้ หากเดินจากพื้นลาดอีกด้านหนึ่งก็จะแยกออกไปยังเรือนเล็กของคุณอันดรา แล้ววนกลับเข้ามาที่ห้องของลูกๆ ห้องทำงานชั้นล่างยังมีประตูซ่อนอยู่หลังชั้นหนังสือเพื่อออกไปยังห้องละหมาดและห้องน้ำได้อีกด้วย การใช้ชีวิตอยู่ในบ้านหลังนี้จึงคล้ายดินแดนเนเวอร์แลนด์ของปีเตอร์แพนก็ไม่ปาน เป็นเนเวอร์แลนด์ที่มีฉากหลังเป็นภูมิอากาศแบบร้อนชื้นของประเทศอินโดนีเซีย และงานออกแบบของคุณอันดราก็พาเราเข้าไปแนบชิดกับธรรมชาตินั้นได้อย่างแนบเนียนและหฤหรรษ์
ก่อนจากกัน เราคุยกับคุณอันดราถึงแนวคิดในการเลือกใช้วัสดุของเขา
“ผมพยายามไม่ใช้สิ่งที่ซับซ้อนจนเกินไปแต่เลือกใช้วัสดุพื้นถิ่นด้วยวิธีการที่ช่างพื้นถิ่นพึงสามารถทำงานให้ผมได้นอกจากจะสะดวกและประหยัดกว่าแล้วยังทำให้ผมตั้งสมาธิไปที่การออกแบบและวิธีการใช้วัสดุเหล่านั้นได้อย่างเต็มที่อีกด้วย”
ด้วยเหตุนี้งานของคุณอันดราจึงเต็มไปด้วยวิธีการใหม่ๆในการใช้วัสดุดั้งเดิมอย่างในบ้านหลังนี้ การเลือกใช้ปูนเปลือยหล่อในที่เพื่อความคงทนถาวร แล้วจึงใช้ไม้ระแนงทำเป็นทางเดิน ไม้ระแนงเว้นร่องยังทำให้ลมพัดจากชั้นหนึ่งไปสู่อีกชั้นหนึ่งได้สะดวก จังหวะของการเว้นที่ว่างเล็กๆแต่มากความหมายในทุกส่วนของบ้าน ไม่ว่าจะเพื่อควบคุมมุมมองหรือปริมาณแสงยังทำให้มีลมพัดเบาๆตลอดทั้งอาคาร ทั้งหมดล้วนเกิดจากการกลั่นกรองมาอย่างละเอียดลออในทุกตารางนิ้วของบ้านหลังนี้เลยทีเดียว
ถ้าจะพูดว่า “สถาปัตยกรรมคือการเดินทาง” อย่างที่คุณอันดราว่าไว้ บ้านหลังนี้ก็เปรียบเสมือนการเดินทางสู่ความคิดคำนึงของผู้ชายที่ชื่อ “อันดรามาติน” เพื่อทำความเข้าใจงานสถาปัตยกรรมแบบโมเดิร์นทรอปิคัลนั่นเอง
เจ้าของ – ออกแบบ : Mr. Andra Matin
เรื่อง : “วุฒิกร สุทธิอาภา”
ภาพ : ศุภกร ศรีสกุล
ประสานงานกองบรรณาธิการ : Mr. Endra Prianta