บ้านพุมเรียง
ตำนานผ้าไทยที่รอการสืบสาน
ผมเคยได้ยินชื่อเสียงด้านการทอผ้าของ “ บ้านพุมเรียง ” มานานแล้ว แม้ตัวเองจะไม่ได้ เป็นนักสะสมผ้าไทย เพียงแต่อยากรู้ว่าถ้าเราจะไปท่องเที่ยวในที่ที่คนอื่นๆเขาไม่ไปกัน เราจะได้พบเจอกับอะไรบ้าง ผมยังเชื่ออยู่ว่าการเดินทางมักมอบประสบการณ์ดีๆให้เราได้เสมอ และที่บ้านพุมเรียงแห่งนี้ก็ไม่ทำให้ผิดหวังจริงๆครับ
บ้านพุมเรียงเป็นตำบลเล็กๆที่ตั้งอยู่ในอำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี ที่นี่เป็นชุมชน ชาวมุสลิมที่สืบสานการทอผ้ามาจากบรรพบุรุษ ซึ่งสั่งสมชื่อเสียงมายาวนาน และยังมีแหลมโพธิ์ที่สวยงามและมีบรรยากาศดีมากๆ แต่นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ไม่ค่อยจะนึกถึงสถานที่แบบนี้กันหรอกครับ เพราะคิดว่าที่นี่ดูไม่มีอะไร แต่สำหรับผมแล้ว บ้านพุมเรียงเป็นอีกที่ที่น่ามาลองใช้ชีวิต ดูสักครั้ง ชุมชนแห่งนี้นอกจากจะทอผ้าสวยแล้ว ยังทำงานทองเหลืองอีกด้วย เพียงแต่อาจไม่โดดเด่นเท่าเรื่องการทอผ้า
ไหนๆก็มาถึงถิ่นการทอผ้าแล้ว ผมขอพาคุณผู้อ่านแวะไปชม “กลุ่มทอผ้าสตรีบ้านพุมเรียง” โดยมี “ม๊ะ” (แม่) คุณหวันมะ นุ้ยหมีม ประธานกลุ่ม และเป็นครูศิลป์ของแผ่นดินให้การต้อนรับ พร้อมทั้งให้ความรู้แก่เราด้วย
“สมัยก่อนชาวมุสลิมแถวนี้อพยพมาจากกันตังและตรังกานูมาอยู่ที่แหลมโพธิ์ และทำการค้าขายกับคนจีน โดยพ่อค้าชาวจีนจะนำเส้นไหมมาแลกเปลี่ยนเป็นกุ้งหอยปูปลากับ ชาวบ้าน ต่อมาได้เกิดพายุขึ้นที่แหลมโพธิ์ พวกชาวบ้านจึงได้อพยพขึ้นมาอยู่ที่บ้านพุมเรียงแห่งนี้ แต่เดิมพวกผู้หญิง ในหมู่บ้านก็จะทอผ้าใช้กันเองอยู่แล้ว โดยได้รับอิทธิพลการทอผ้ามาจาก มาเลเซียและปากีสถาน”
ด้วยอัตลักษณ์การทอผ้าที่มีการยกดิ้นบนลวดลายและสีสันของผ้าที่สดสวย จึงทำให้เป็นที่นิยมอย่างมาก เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสภาคใต้ พระองค์ได้เสด็จมาที่บ้านพุมเรียงด้วย พวกชาวบ้านได้ทูลเกล้าฯถวายผ้าพุมเรียง พระองค์ทรงมีพระเมตตาและได้พระราชทานลายที่ทรงออกแบบเอง ให้ชาวบ้านพุมเรียง นั่นคือลาย “ราชวัตรโคม” ดอกใหญ่ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่งดงามและโดดเด่น นิยมนำมาตัดเป็นชุดแต่งงาน
จากคำบอกเล่าของม๊ะวัยเจ็ดสิบปีที่ผ่านการทอผ้ามายาวนาน ท่านก็มีความในใจบางอย่างบอกเราว่า
“ยังไม่รู้ว่าอนาคตของผ้าพุมเรียงจะอยู่ได้อีกนานเท่าไหร่ ถ้าเราไม่ทำ คนทอก็จะไปทำอย่างอื่น การทอผ้าพุมเรียงก็จะหายไป ม๊ะจึงต้องพยายามทำให้คงอยู่ เพราะสมัยนี้หาคนทอยากมาก เพราะค่าแรงถูก”
จากการที่เราเดินสำรวจในร้านของม๊ะก็จะเห็นเครื่องทอผ้าจำนวนมากที่ยังพอมีคน นั่งทอผ้ากันอยู่ และผ้าที่ทอแล้วรอการมาจับจองเป็นเจ้าของอีกจำนวนมาก นั่นหมายถึงทอเสร็จ แล้ว แต่ไม่มีคนมาซื้อ ผ้าที่ผลิตออกไปขายได้ยากขึ้นจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม ผมก็ได้แต่หวังไว้ในใจว่า อย่าให้สิ่งนี้ต้องเป็นลมหายใจสุดท้ายของผ้าไทยบ้านพุมเรียงเลย
สำหรับผู้ที่ชื่นชอบผ้าไหมสวยๆ ผมแนะนำให้แวะมาที่กลุ่มทอผ้าสตรีบ้านพุมเรียงแห่งนี้เลยครับ รับรองไม่ผิดหวัง เพราะราคาไม่แพง สามารถซื้อหาไปเป็นของใช้ของฝากได้สบาย นอกจากผ้าไหมผืนงามแล้ว ที่บ้านพุมเรียงยังมีทะเลสวยๆให้ชม และอาหารอร่อยๆให้ชิมกันด้วย อยากทราบรายละเอียดเพิ่มเติม สามารถสอบถามได้ที่ กลุ่มทอผ้าสตรีบ้านพุมเรียง โทรศัพท์ 0-7745-4787, 08-1538- 4533
ขอบคุณสถานที่และข้อมูล
คุณหวันมะ นุ้ยหมีม
เรื่อง: “ไตรรัตน์ ทรงเผ่า”
ภาพ : ธนกิตติ์ คำอ่อน
สนใจงานฝีมืออื่นๆคลิกที่รูปด้านล่างนี้ได้เลย!
กระจูดวรรณี หัตถกรรมพื้นบ้านสู่ตลาดสากล
