การ จัดสวนหน้าบ้าน เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ช่วยดึงธรรมชาติเข้ามาใกล้ตัวไว้ในบริเวณรอบบ้าน แต่เมื่อขึ้นชื่อว่าธรรมชาติแล้ว ก็ย่อมเป็นธรรมดาที่จะไม่เป็นไปตามกฎเกณฑ์หรือเป็นดั่งใจเราเสมอไป อย่างบางครั้งที่ต้นไม้ในบ้านเรามักจะออกนอกลู่นอกทาง ล้ำเข้าไปในอาณาเขตของเพื่อนบ้านหลังข้างเคียง จนบางกรณีอาจจะถึงขั้นเป็นเรื่องทะเลาะวิวาทเลยก็ว่าได้
ในฐานะเจ้าของต้นไม้สีเขียวเหล่านี้ เราจึงควรควบคุมดูแลให้ต้นไม้ในบ้านเราให้เป็นระเบียบเรียบร้อย ซึ่งจะมีวิธี จัดสวนหน้าบ้าน อย่างไร ไม่ให้กวนใจเพื่อนบ้านของเรากันบ้าง ตาม บ้านและสวน มาดูกันเลยค่ะ
กำหนดขอบเขต
ในขั้นตอนแรกของก่อนลงมือออกแบบจัดสวน ควรเริ่มจากการสำรวจพื้นที่สวนของเราก่อนว่า มีขนาดพื้นที่มาก-น้อยแค่ไหน อยู่ในทิศทางที่มีแสงแดดเพียงพอหรือไม่ แล้วจึงค่อยทำการวางผัง เลือกขนาดของพรรณไม้ให้สัมพันธ์กับขนาดของสวน ซึ่งนอกจากจะช่วยให้ไม่รบกวนเพื่อนบ้านแล้ว ยังทำให้ต้นไม้แต่ละต้นสามารถเจริญเติบโตได้อย่างเต็มที่ เช่น หากบ้านไหนมีพื้นที่รอบบ้านมาก อาจจะปลูกไม้ยืนต้น เพื่อเป็นไม้ประธานให้ร่มเงา แล้วแทรกด้วยไม้พุ่ม ไม้คลุมดิน เพื่อเพิ่มความสวยงามและบรรยากาศที่ร่มรื่น แต่หากสำหรับใครที่มีพื้นที่น้อย หรือมีเพียงพื้นที่ระเบียง อาจเลือกปลูกเป็นไม้กระถางขนาดเล็ก จัดวางอย่างสวยงามแทน เพื่อให้เหมาะสมและสมส่วนกับพื้นที่ ไม่ทำให้ดูรกทึบหรืออึดอัดจนเกิดไป
ตำแหน่งและทิศทาง
มีผลต่อการกำหนดตำแหน่งของพรรณไม้ พื้นที่ใช้งาน และช่วงเวลาของการใช้งานในสวน โดยถ้าหากต้องการให้สวนช่วยสร้างความเป็นส่วนตัว อาจต้องสร้างแนวรั้วธรรมชาติที่ค่อนข้างหนาและสูง เพื่อช่วยพรางสายตา กรองฝุ่นและเสียงจากภายนอก หากต้องการให้สวนช่วยสร้างร่มเงาให้แก่ตัวบ้านอาจปลูกไม้ใหญ่ไว้ทางทิศตะวันตกหรือทิศใต้ของอาคาร ส่วนในทางทิศตะวันออกและทิศเหนือที่ลมพัดผ่าน สามารถกำหนดให้เป็นจุดของบ่อน้ำหรือไม้ดอกหอมได้
กำหนดความต้องการ
เมื่อสำรวจพื้นที่แล้ว สิ่งต่อมาคือการสำรวจสอบถามความต้องการของคนในบ้าน เพราะ บางคนอาจจะเน้นมุมมองความงามที่ทำให้เกิดความสุขทางด้านอารมณ์และจิตใจ บางคนอาจจะเน้นการใช้พื้นที่เพื่อทำกิจกรรมต่าง ๆ หรือแม้กระทั่งการสอบถามพรรณไม้ที่แต่คนชื่นชอบ เพื่อหาข้อตกลงร่วมกัน แล้วกำหนดองค์ประกอบของสวนตามความต้องการ ทำให้สวนกลายเป็นพื้นที่ที่สมาชิกทุกคนในบ้านสามารถใช้งานร่วมกันได้
การเลือกพรรณไม้
เมื่อวางแผนผังและตำแหน่งของพรรณไม้ได้แล้ว สิ่งที่ควรพิจารณาลำดับถัดมา คือ ประเภทของพรรณไม้ ซึ่งควรเลือกไม้ที่มีทรงพุ่มไม่แผ่กิ่งก้านสาขามากจนเกินไป มีขนาดเรือนยอดปานกลาง รากไม่ชอนไชมาก เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดกับโครงสร้างและไม่ให้ล้ำเข้าไปยังบ้านของเพื่อนบ้าน อีกทั้งยังควรเลือกพรรณไม้ชนิดที่ไม่ผลัดใบ ใบใหญ่ ร่วงน้อย เพื่อป้องกันเศษใบไม้ที่จะร่วงหล่น พลัดตกไปพื้นที่ข้างเคียง เช่น เช่น แคนา สุพรรณิการ์ อินทนิล ประดู่ ตีนเป็ดน้ำ น้ำเต้าต้น ลั่นทม ปาล์มฟ็อกซ์เทล หมากเขียว ฉะนั้นก่อนตัดสินใจปลูก ควรศึกษาธรรมชาติของต้นไม้ชนิดนั้น ๆ ให้ดีเสียก่อน
Tips ต้นไม้ใหญ่ ใบร่วงน้อย สำหรับคนไม่ชอบกวาดใบไม้
ตัวอย่างพรรณไม้เสริมฮวงจุ้ยหน้าบ้าน
ชวนชม เชื่อว่า จะทำให้คนในบ้านได้รับความนิยมชมชอบ มีเสน่ห์ และมีชื่อเสียง
มะยม เชื่อว่า จะช่วยทำให้คนนิยมชมชอบ พร้อมช่วยป้องกันสิ่งชั่วร้าย
โมก เชื่อว่า ช่วยคุ้มครองรักษาความปลอดภัย จากอันตรายภายนอก
วาสนา เชื่อว่า ช่วยส่งเสริมบุญวาสนา นำไปสู่ความก้าวหน้าและความมั่งคั่ง
สนใบพาย เชื่อว่า ช่วยเสริมบารมี และเรียกทรัพย์
การกำหนดตำแหน่ง
ตำแหน่งที่ปลูกเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ต้องคำนึง ตำแหน่งที่ปลูกควรสัมพันธ์กับการใช้งานและมุมมองก่อน เพื่อสร้างสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม หลีกเลี่ยงการปลูกไม้ยืนต้นไว้บริเวณริมรั้วที่ติดกับเพื่อนบ้าน โดยให้ปลูกห่างจากสิ่งก่อสร้างทั้งแนวรั้งและตัวบ้าน อย่างน้อย 1.50 เมตร เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดจากรากชอนไชกำแพงบ้าน ซึ่งโดยปกติแล้วไม้ยืนต้นจะมีขนาดรากแผ่กว้างเท่ากับขนาดทรงพุ่ม หากต้องการปลูกจริง ๆ อย่าลืมคำนวณเผื่อต้นไม้เจริญเติบโตด้วย
Tips ระวังอย่าปลูกต้นไม้จนเพลิดเพลิน ลืมเว้นช่องว่างให้แสงแดดส่องถึงและมีลมพัดผ่านเข้าสู่บริเวณตัวบ้านและอาคาร เพื่อสร้างสภาวะอันน่าสบายของบ้านด้วย
การตัดแต่ง
อย่างที่กล่าวไปข้างต้นแล้วว่า ธรรมชาติของต้นไม้ต้องมีการเจริญเติบโต หลายครั้งจึงอาจจะออกนอกลู่นอกทาง ล้ำเข้าไปในอาณาเขตของเพื่อนบ้านหลังข้างเคียงได้ ดังนั้น เมื่อถึงเวลาที่ต้องไม้ในบ้านของเราเติบโตขึ้น จึงควรหมั่นตกแต่งทรงพุ่มให้สวยงามอยู่เสมอ เช่น ไม้เลื้อยให้ใช้กรรไกรตัดแต่งกิ่งที่มีด้ามยาว เพื่อสะดวกสำหรับการตัดแต่งกิ่งสูง ๆ พรรณไม้ที่ปลูกเป็นแนวรั้วให้ใช้กรรไกรตัดแต่งกิ่งส่วนที่ยื่นเกินออกมาทั้งทางด้านข้างและด้านบน เพื่อให้ได้ต้นไม้ที่เป็นรูปตามกำหนด หรือต้นไม้ใหญ่ สามารถทำได้โดยการตัดกิ่งไม้ที่ผุ หัก แห้ง หรือมีรอยฉีก รวมถึงลดความแน่นทึบของทรงพุ่ม อันเป็นสาเหตุทำให้อับแสง อับลม แถมยังเป็นแหล่งสะสมโรคและแมลง
Tips เคล็ดลับตัดแต่งต้นไม้ให้สวยใหม่เสมอ
การรดน้ำ
การรดน้ำกระเด็นข้ามฝั่ง หรือน้ำท่วมขังที่หน้าบ้านเพื่อนบ้านก็เป็นอีกหนึ่งปัญหาที่ทำให้เกิดการทะเลาะวิวาทได้ง่าย ซึ่งที่จริงแล้วควรรดน้ำต้นไม้วันละ 2 ครั้ง ในช่วงเช้าหรือเย็นที่อากาศไม่ร้อนเกินไป โดยเน้นบริเวณโคนไปจนถึงราก เพื่อให้ไปหล่อเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของต้นไม้ แต่หลีกเลี่ยงบริเวณดอกและใบ เพราะ อาจทำให้ดอกร่วง และใบเน่าได้ เราจึงไม่จำเป็นต้องรดน้ำให้แรง หรือสูงเกินไปจนกระทบต่อเพื่อนบ้าน
Tips อาจติดตั้งระบบให้น้ำสำหรับต้นไม้ใหญ่ หรือมีหัวจ่ายน้ำสำหรับไม้ใหญ่ที่เรียกว่า ‘บับเบลอร์’ ไว้โดยเฉพาะ
แม้ว่าบริเวณหน้าบ้านจะมีพื้นที่อยู่น้อยนิด แต่เมื่อเลือกที่จะมีพื้นที่สีเขียวดี ๆ ไว้พักผ่อนหย่อนใจแล้ว ก็อย่าลืมหมั่นสำรวจและคอยตัดแต่งต้นไม้ในพื้นที่บ้านของเราให้เป็นระเบียบ อยู่ในขอบเขต จะได้อยู่ร่วมกับเพื่อนบ้านอย่างมีความสุขกันนะคะ
เรื่อง : ปลากริมไข่เต่า
ภาพ : คลังภาพบ้านและสวน