เทคนิคจัดห้องครัวให้ใช้งานได้คล่องตัว เหมือนมีดีไซเนอร์ออกแบบให้
ไอเดียการ จัดห้องครัว นอกเหนือจากความสวยงามหรือสไตล์ที่ถูกใจเจ้าของครัวแล้ว ยังต้องเป็นส่วนที่จัดพื้นที่ใช้สอยให้เกิดความสะดวก ปลอดภัย และถูกสุขลักษณะ เพื่อให้เกิดใช้งานได้อย่างคล่องตัวตามไลฟ์สไตล์ของสมาชิกในบ้านด้วย
จำนวนสมาชิกของแต่ละครอบครัวก็ช่วยบ่งชี้ขนาดของครัวที่เหมาะสมได้ อย่างในบ้านอยู่อาศัยกันเป็นครอบครัวใหญ่สมาชิก 5 คนขึ้นไป ครัวที่เหมาะสมก็ต้องมีพื้นที่รองรับคนหลายคนได้ด้วย เช่นเดียวกับบ้านที่มีสมาชิกไม่มาก 3-5 คน แต่ก็นิยมประกอบอาหารอยู่เสมอ ขนาดของครัวไม่ควรมีขนาดใหญ่เกินไปจนกินพื้นที่ใช้งานส่วนอื่น ๆ ในบ้าน แต่ก็ไม่ควรมีขนาดเล็กคับแคบจนเกิดความอึดอัดในยามประกอบอาหาร หากเป็นบ้านหลังเล็กที่มีสมาชิกเพียง 2-3 คน ควรเลือกครัวขนาดเล็กแต่สามารถการใช้งานได้ครบ
นอกจากจำนวนสมาชิกที่เป็นตัวกำหนดขนาดของห้องครัวแล้ว การออกแบบฟังก์ชั่นก็เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้การทำครัวเกิดความเพลิดเพลิน หยิบจับสิ่งของเครื่องปรุงได้สะดวก ไม่ก่อให้เกิดอุบัติเหตุขณะประกอบอาหาร หรือเกิดข้อผิดพลาดเมื่อต้องใช้ครัวหลายๆ คนพร้อมกัน โดยหลักที่ต้องคำนึงคือ ครัวต้องออกแบบให้ถูกต้องตามหลัก Ergonomic (สรีรศาสตร์) คือถูกต้องตามการใช้งานตามธรรมชาติของร่างกายมนุษย์ โดยแบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆ คือ
1. จัดพื้นที่ตรงตามฟังก์ชันในครัว
ในการประกอบอาหาร ไม่ว่าจะเป็นมื้อเล็กๆ หรือมื้อใหญ่ๆ ที่มีเมนูหลายสิบอย่าง การใช้งานในห้องครัวจะต้องเกี่ยวเนื่องกันเป็นพื้นที่สามเหลี่ยม ซึ่งพื้นที่ทั้ง 3 ส่วนนี้ประกอบด้วย
- พื้นที่เก็บของ คือส่วนที่มีไว้สำหรับเก็บอุปกรณ์ทำครัว จาน ช้อน ส้อม หม้อ มีด และเป็นส่วนที่รวมทั้งของสดและของแห้ง ตรงนี้จะประกอบด้วย ตู้เคาน์เตอร์ ชั้นลอย และตู้เย็น
- ส่วนเตรียมและส่วนปรุง เป็นพื้นที่สำหรับประกอบอาหาร จะมีเครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ เป็นส่วนประกอบ เช่น เครื่องดูดควัน เตาแก๊ส เตาไฟฟ้า ไมโครเวฟ รวมถึงเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ จะจัดอยู่ในบริเวณนี้ในระยะที่เดินได้ไม่เกิน 1-2 เมตร และไม่ควรมีสิ่งกีดขวาง เพื่อความปลอดภัยจากการถือของร้อนเดินไปมาระหว่างการปรุง
- ส่วนล้าง เป็นพื้นที่สำหรับล้างและทำความสะอาด จะประกอบไปด้วย ซิงค์ล้างจาน และที่พักจาน โซนนี้ควรอยู่ใกล้ๆ กับตู้เย็นซึ่งเป็นพื้นที่เก็บของ เพราะเป็นมุมที่สัมพันธ์กันในแง่ของการใช้งานเมื่อต้องเตรียมอาหาร เช่น การนำผักและผลไม้ออกจากตู้เย็นไปล้างได้อย่างสะดวก รวมถึงการล้างทำความสะอาดจานชามก่อนเก็บในตู้เก็บของด้วย
ในการวางแปลนให้ตรงกับฟังก์ชัน ให้กำหนดตำแหน่งการใช้งานจริงๆ โดยเริ่มจากประตูทางเข้า ไปยังส่วนเก็บ ต่อด้วยส่วนเตรียมและสวนปรุง จบด้วยส่วนล้างซึ่งต้องอยู่ไม่ห่างจากส่วนเก็บ จะทำให้เกิดพื้นที่สามเหลี่ยมที่สัมพันธ์กันในแง่ของการใช้งานอย่างแท้จริง
2. ขนาดเฟอร์นิเจอร์ต้องสัมพันธ์กับกายวิภาคของมนุษย์
แม้ว่าความสูง หรือสัดส่วนของร่างกายมนุษย์จะไม่เท่ากัน แต่ความต่างที่มีก็ไม่ได้ส่งผลต่อการใช้งานเฟอร์นิเจอร์ในครัวมากนัก เฟอร์นิเจอร์ทุกชนิดได้ถูกกำหนดขนาดมาตรฐานเอาไว้ เพื่อให้เป็นบรรทัดฐานในการออกแบบที่เหมาะสมกับขนาดของร่างกายคนเรา จะแตกต่างกันบ้างตามสัดส่วนของประชากรในแต่ละพื้นถิ่น อย่าง ขนาดของเก้าอี้ของชาวยุโรปที่มีรูปร่างสูงใหญ่มักจะมีขนาดใหญ่โอเวอร์ไซส์สำหรับชาวเอเชีย เช่นเดียวกับห้องครัว สัดส่วนที่พอดีของเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ จะช่วยให้ใช้งานได้คล่องตัวมากขึ้นซึ่งประกอบไปด้วย
- เคาน์เตอร์: เคาน์เตอร์ครัวสำหรับที่ใช้งานทั้งเตรียมประกอบอาหารและเก็บอุปกรณ์ควรมีความลึก 60 ซม. ความสูงจากพื้นถึงท็อปเคาน์เตอร์ 90 – 105 ซม.
- ตู้เก็บของ: ตู้ลอยบิลต์อิน ชั้นวางของแขวนผนัง ควรสูงจากท็อปเคาน์เตอร์ครัวประมาณ 40 – 70 ซม. ลึกประมาณ 30 – 40 ซม.เพื่อหลักเลี่ยงศีรษะของผู้ใช้งานชนหรือกระแทก
- เครื่องดูดควันและเตาปรุงอาหาร: ขนาดความสูงของเตาแก๊สหรือเตาไฟฟ้า ควรสูงเท่ากับท็อปเคาน์เตอร์ แต่ไม่ควรกว้างเกิน 1 ม. ส่วนความยาวจะขึ้นอยู่พื้นที่โดยรอบ ความกว้างไม่น้อยกว่า 60 ซม. ส่วนเครื่องดูดควันควรสูงจากเตาประมาณ 50 – 70 ซม.
- เตาอบ: ควรอยู่ในระดับเดียวกับเคาน์เตอร์สำหรับเตรียมอาหาร เพราะเมื่อเตรียมอาหารเสร็จจะสามารถเปิดใช้งานได้ทันที ถ้าติดตั้งสูงหรือต่ำกว่าอาจจะทำให้ใช้งานไม่สะดวก เพราะต้องก้มหรือเขย่งตัวขณะหยิบจับ ความสูงที่แนะนำคือความสูงจากพื้นถึงฐานเตาอบอยู่ที่ 45 – 70 ซม.
ทั้งนี้ จะสังเกตได้ว่าระยะของความสูงที่ระบุไว้นั้นมีช่วงระยะที่ห่างกันพอสมควร เนื่องจากสัดส่วนของมนุษย์มีความต่างกัน หากเลือกให้เหมาะสมควรเลือกตัวเลขที่อยู่ตรงกลาง ซึ่งเป็นระยะที่ยังใช้งานได้สะดวก แต่หากไม่มั่นใจกลัวเกิดข้อผิดพลาด แนะนำให้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านครัว จะช่วยให้ทุกอย่างเป็นเรื่องง่ายขึ้นและได้ครัวถูกใจใช้งานได้คล่องอย่างแน่นอน
สามารถติดตามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ www.boonthavorn.com
LINE Official Account บุญถาวร: @boonthavorn
Facebook: www.facebook.com/boonthavorn/
