ขึ้นชื่อว่า “ ต้นไม้ใหญ่ ” แต่ใช่ว่าจะสามารถนำมาปลูกตามมุมต่างๆของสวนได้ทุกชนิด สิ่งสำคัญคือการเลือก ทรงต้นไม้ ที่มีรูปทรงเหมาะสมกับการใช้งานหรือลักษณะพื้นที่สวน
เพื่อให้เกิดประโยชน์ในด้านร่มเงาและความงามให้ได้มากที่สุด เรามีไอเดียการเลือก ทรงต้นไม้ มาเป็น “พระเอก” ในสวนของคุณ ลองมาดูกันครับ
รูปทรงร่ม
ต้นไม้รูปทรงนี้พบเห็นได้ในต้นที่มีลำต้นขนาดใหญ่หรืออายุหลายปี โดยจะแผ่กิ่งก้านออกไปได้ไกลและส่วนปลายปรกลงมาคลุมดินหรือขนานกับพื้นดินเล็กน้อย เกิดเป็นรูปทรงที่สะดุดตาหากปลูกในพื้นที่โล่งซึ่งไม่มีต้นไม้อื่นขึ้นเบียด เหมาะกับการปลูกในจุดที่ต้องการร่มเงาและใช้ประโยชน์จากพื้นที่ใต้ร่มไม้ เช่น ถนนหรือลานกิจกรรม เนื่องจากมีกิ่งค่อนข้างทึบและรอบๆลำต้นโล่ง นอกจากนี้ยังนิยมปลูกต้นไม้รูปทรง
ร่มเป็นสองแถวยาวขนานกันไป เพื่อสร้างกรอบภาพสำหรับนำสายตา หากต้องการปลูกไม้พุ่มขนาดเล็กไว้ด้านล่าง ควรเลือกชนิดพันธุ์ที่ทนร่มได้ด้วย
ต้นไม้ชนิดนี้ เช่น จามจุรี ไผ่น้ำเต้า ไทรย้อย ประดู่อังสนา โพธิ์ หางนกยูงฝรั่ง
รูปทรงกรวย
ด้วยลักษณะการแผ่กิ่งก้านซึ่งมีลักษณะฐานกว้างและส่วนยอดแคบลง จนคล้ายยอดแหลมหรือพีระมิดอย่างชัดเจนโดยไม่ต้องตัดแต่ง จึงนิยมปลูกต้นไม้รูปทรงนี้ในสวนประดิษฐ์ที่มักตกแต่งด้วยไม้ตัดแต่งเป็นรูปทรงต่างๆ นอกจากนี้ยังเหมาะกับการปลูกแบบเพียงต้นเดียว หรือเป็นกลุ่มเพื่อเป็นจุดเด่นร่วมกับกลุ่มไม้พุ่มที่มีลักษณะเป็นทรงกลมเตี้ย ทั้งยังสามารถปลูกเพื่อให้ร่มเงาแก่พื้นที่ที่ทำกิจกรรมใต้ต้นไม้ แต่ไม่ควรปลูกต้นไม้รูปทรงนี้ที่มีขนาดใหญ่ใกล้กับอาคารขนาดเล็ก เนื่องจากจะมองเห็นความแตกต่างของขนาดอย่างชัดเจน อีกทั้งอาคารดังกล่าวจะดูเล็กลงด้วย ขณะเดียวกันก็ช่วยลดขนาดของอาคารใหญ่ไม่ให้ดูโดดจนเกินไปด้วยเช่นกัน
ต้นไม้ชนิดนี้ เช่น สนแผง สนฉัตร สนทะเล กระดังงาไทย จำปี จำปา บุนนาค คำมอกหลวง
รูปทรงกลม
เป็นต้นไม้ที่มีลักษณะการแผ่กิ่งก้านทั้งด้านสูงและกว้างในขนาดใกล้เคียงกันเกือบจะสมมาตร ไม่หนักไปทางด้านใดด้านหนึ่ง เหมาะกับการใช้งานได้หลากหลาย ทั้งปลูกเพื่อสร้างจุดเด่นเพียงต้นเดียว ช่วยให้บรรยากาศภายในสวนดูเป็นระเบียบมากยิ่งขึ้น ปลูกร่วมกับต้นไม้ที่มีทรงพุ่มกลมเหมือนกัน เพื่อสร้างความเชื่อมต่อให้องค์ประกอบต่างๆภายในสวนดูกลมกลืนกันมากขึ้น และให้ร่มเงาได้ดีแก่สถานที่ที่ทำกิจกรรมกลางแจ้ง เช่น สนามเด็กเล่น สนามกีฬา ลานจอดรถ หรือลานกิจกรรม ด้วยลักษณะขององค์ประกอบที่มีรูปทรงโค้ง หากปลูกเรียงขนานกันจะเกิดร่มเงาทึบเป็นอุโมงค์ ที่มีรูปทรงสวยงามและดูเป็นระเบียบมากกว่าต้นไม้รูปทรงอื่น
ต้นไม้ชนิดนี้ เช่น พิกุล มะขาม มะม่วง ขี้เหล็ก ชงโค ตีนเป็ดน้ำ
รูปทรงกระบอก
จุดเด่นของต้นไม้รูปทรงนี้คือจะแผ่กิ่งก้านออกจากลำต้นในระยะเท่ากัน เมื่อมองภาพรวมจะดูเป็นแท่งสูงรูปทรงกระบอก โดยทรงพุ่มต้นมีส่วนสูงมากกว่าส่วนแผ่ออกด้านกว้าง มักใช้การตัดแต่งกิ่งให้เป็นทรงแนวตั้ง นิยมปลูกประดับในสวนประดิษฐ์หรือสวนที่ต้องการตัดแต่งต้นไม้ให้เป็นระเบียบ เช่นเดียวกับต้นไม้รูปทรงผอมสูง มักปลูกเรียงชิดกันเพื่อใช้เป็นฉากหลังหรือขอบเขตรั้วสำหรับบังสายตา ในบางครั้งก็ปลูกเรียงขนานกับถนนเพื่อเป็นกรอบภาพหรือเส้นนำสายตา บ้างปลูกแทรกกับกลุ่มต้นไม้ขนาดอื่นเพื่อสร้างระนาบแนวตั้งสำหรับกลุ่มต้นไม้ที่ดูแบนและต้นไม่สูงนัก แต่ไม่นิยมปลูกเป็นจุดเด่นเพียงต้นเดียว เนื่องจากจะดูแข็งและโดดเกินไป นิยมปลูกเป็นกลุ่มหรือกอมากกว่า ในธรรมชาติพบอยู่ไม่มาก ส่วนใหญ่เป็นการตัดแต่งให้ได้รูปทรงดังกล่าวนี้มากกว่า
ต้นไม้ชนิดนี้ เช่น ไทรเกาหลี ข่อย(ตัดแต่ง) ไผ่เหลืองทอง มะฮอกกานีใบใหญ่
รูปทรงแผ่กว้าง
เป็นต้นไม้ที่มีกิ่งก้านแผ่ออกไปในลักษณะแนวนอนมากกว่าชี้ตั้งตรงสูงขึ้นจากโคน จุดเด่นคือแม้ปลูกเพียงต้นเดียวก็สามารถกินพื้นที่สวนไปได้มาก ให้ความรู้สึกถึงความกว้างและมีขอบเขตในระยะสายตาที่ชัดเจนขึ้น จึงนิยมปลูกเพื่อให้ร่มเงาในบริเวณลานกิจกรรมที่ต้องการแสงแดดให้ส่องไปที่พื้นด้านล่างได้รำไร เช่น มุมอ่านหนังสือหรือรับประทานอาหาร ทั้งยังสามารถสร้างความเชื่อมต่อระหว่างพื้นที่หลายๆส่วนให้ดูเป็นพื้นที่กลุ่มเดียวกันได้ เช่น การสร้างความเชื่อมต่อระหว่างสวนกับตัวอาคาร หรือระหว่างสองอาคาร นอกจากนั้นยังนิยมปลูกต้นไม้ชนิดนี้ในบริเวณรอบจุดชมวิว หรือสถานที่สำคัญที่ต้องการแสดงความกว้างและใหญ่ของตัวสถาปัตยกรรม ที่ราบ หรือทิศทัศน์โดยรอบ รวมถึงเหมาะกับปลูกใกล้กับอาคารชั้นเดียวด้วย
ต้นไม้ชนิดนี้ เช่น โสกพวง ตันหยง ขี้เหล็กอเมริกัน ลั่นทม องุ่นทะเล พู่ชมพู แสงจันทร์ จิกน้ำ