“Origin” สวนแห่งวัฏจักรของธรรมชาติ สวนโชว์งานบ้านและสวนแฟร์ 2020

แม้จะเสร็จสิ้นไปแล้วกับงานบ้านและสวนแฟร์ 2020 แต่สิ่งหนึ่งที่ยังคงเป็นที่พูดถึงและอยู่ในความทรงจำของใครหลายคนก็คือ “สวนโชว์” ซึ่งในปีนี้เราได้รับเกียรติจาก คุณศักดิ์ เรืองพร้อม แห่งบริษัทสวนลีลา จำกัด เป็นผู้ออกแบบและจัดสวนร่วมกับเหล่าที่ปรึกษาผู้ทรงคุณวุฒิ ทั้งอาจารย์พิศาล ตันสิน คุณฐาปนิต โชติกเสถียร แห่งบริษัท Murraya Garden จำกัด และคุณสิงหา ไขแสง มาร่วมกันรังสรรค์ให้สวนโชว์ในปีนี้สร้างความประทับใจแก่ผู้เข้าชมงาน

(จากซ้าย) คุณสิงหา ไขแสง คุณศักดิ์ เรืองพร้อม คุณฐาปนิต โชติกเสถียร และอาจารย์พิศาล ตันสิน กลุ่มนักจัดสวนต่างอายุและสไตล์การจัดสวนที่มาร่วมทำงานจัดสวนโชว์ในงานบ้านและสวนแฟร์ 2020
นอกจากอุโมงค์ขนาดใหญ่ซึ่งประดับด้วยโคมไฟรูปสัตว์ทะเลแล้ว ทางเดินด้านล่างยังเลือกใช้แผ่นหินและทรายทะเล เพื่อเพิ่มสัมผัสของท้องทะเลโดยไม่จำเป็นต้องมีภาพของน้ำทะเลแต่อย่างใด
เครื่องสร้างไอหมอกซ่อนอยู่ในถังน้ำที่วางอยู่ในกลุ่มต้นไม้ตามบริเวณส่วนต่างๆภายในสวน ทำหน้าที่สร้างบรรยากาศที่ดูชุ่มชื้น ขณะเดียวกันก็ไม่ทำให้รู้สึกเหนียวตัวมากจนเกินไป

“origin คือสิ่งก่อกำเนิดและมันเป็นสิ่งรอบตัวที่เป็นวัฏจักรของธรรมชาติและชีวิต ซึ่งตีความออกมาเป็นความสัมพันธ์ของทะเล ป่า และภูเขา พร้อมบอกเล่าถึงแก่นแท้ของสิ่งเหล่านั้น” คุณศักดิ์เล่าถึงที่มาคร่าวๆของสวนจากคอนเซ็ปต์ของงานบ้านและสวนแฟร์ 2020

ซุ้มไม้ไผ่ความสูงประหนึ่งเหมือนถ้ำที่สร้างความตื่นตาให้แก่ผู้ที่เข้าชมตั้งแต่แรกเห็น อีกทั้งยังทำหน้าที่เป็นประติมากรรมร่วมกับงานสานหวายเทียมเพื่อสื่อถึงเกลียวคลื่นแห่งท้องทะเล เชื้อเชิญให้เราเข้าไปภายในสวน หลังจากบรรยากาศที่ชวนให้คิดถึงไอเย็นของลมทะเล ก็เข้าสู่บรรยากาศของสวนป่าร้อนชื้นที่อุดมไปด้วยมอสส์และเฟิน อีกมุมหนึ่งก็เป็นเหมือนเนินเขาลูกเล็กที่เราสามารถเดินลัดเลาะตามทิวเขาหรือชายเขาได้ เกิดมิติต่างๆของการวางตำแหน่งของแนวภูเขา อีกทั้งยังมีประติมากรรมกรอบรูปที่จัดวางกระจัดกระจายอยู่ตามมุมต่างๆ ช่วยสื่อถึงความลี้ลับของป่าที่หลากหลาย ก่อนไปถึงทางลาดที่เชื่อมไปสู่ชั้นลอยอันเป็นที่ตั้งของต้นไม้แห่งชีวิต ซึ่งเป็นจุดเด่นของสวนแห่งนี้

แนวต้นซิลเวอร์โอ๊กสลับกับเมเปิ้ลและสนเกรวิลเลีย ทำหน้าที่เป็นทั้งฉากหลังให้สวนและเป็นจุดนำสายตาสู่ทางเดินที่ทอดยาวสู่สวนในส่วนถัดไปที่สื่อถึงป่าสนบนเทือกเขาสูง
นำไม้ไผ่มาประยุกต์เป็นน้ำตก โดยการสอดท่อซ่อนภายในกระบอกไม้ไผ่ เป็นหนึ่งในไอเดียที่สามารถทำตามได้ไม่ยาก แต่สามารถสร้างสุนทรียภาพได้โดยไม่ขัดกับองค์ประกอบอื่นๆของสวน
โครงสร้างไม้ไผ่ยังคงใช้สีธรรมชาติดั้งเดิม นำมาขึ้นรูปเป็นซุ้มทางเข้าและตกแต่งสวนด้วยรูปทรงที่พลิ้วไหวชวนให้ผู้ชมสามารถตีความได้หลายรูปแบบ ทั้งคลื่นน้ำทะเลไปจนถึงเต่าทะเล ตามแต่จะจินตนาการ

“เราได้นำเสนอสิ่งที่หลุดไปจากเดิม ทำไมถึงต้องใช้ไม้ไผ่ตรงนั้น ทำไมถึงเอาต้นไม้ที่ตายแล้วมาใช้ และทำไมถึงมีกรอบรูป หลายคำถามเกิดขึ้น เพราะมันเป็นการออกแบบที่ดูขัดแย้ง นำไปสู่การคิดต่อและการรับรู้ของผู้ชม คุณจะมองเพียงความสวยงามเพลิดเพลินใจ หรือจะมองให้ลึกไปกว่านั้นก็ย่อมได้” คุณศักดิ์เสริม

เมื่อสังเกตดูรายละเอียดหรือแม้แต่มองภาพรวมก็จะพบว่าสวนแห่งนี้เต็มไปด้วยองค์ประกอบหลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่การเลือกใช้พรรณไม้ที่มีทั้งไม้อวบน้ำ ซึ่งสามารถพบเห็นได้บริเวณชายหาดหรือทะเลทราย เฟิน มอสส์ ต้นสนและไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ หรือการใช้วัสดุรวมทั้งงานประติมากรรมที่ทำให้สวนมีหลายมุมมอง ดูได้ไม่รู้เบื่อ แต่เมื่อมองดูภาพรวมก็ยังเห็นความเชื่อมต่อและเป็นหนึ่งอันเดียวกันอยู่ด้วยลักษณะการออกแบบรูปทรงของงานฮาร์ดสเคปที่ลดทอนเป็นรูปทรงอย่างง่ายและโทนสีที่ไม่หลุดออกจากกัน

ประติมากรรมรูปทรงกรอบรูปส่องแสงด้วยสายไฟแอลอีดีในม่านหมอก สื่อถึงความลี้ลับของป่า ขณะเดียวกันก็ให้ความรู้สึกชุ่มชื้นคลายป่าอันอุดมสมบูรณ์
ภูเขาในธรรมชาติแทนด้วยเหล็กและหินเกเบี้ยน เหมือนธรรมชาติบริเวณไหล่เขา โดยมีน้ำตกที่ไหลมาจากไม้ไผ่สู่บ่อน้ำใหญ่ใจกลางสวน สื่อถึงความสำคัญของต้นไม้อันเป็นจุดเชื่อมสมดุลของธรรมชาติ
กลุ่มต้นไม้อวบน้ำและแคคตัส ทั้งเปรูเวียน ใบเสมา อากาเว่ และยุกกา จัดเป็นพรรณไม้ทะเลทรายที่ขึ้นอยู่ในภูมิประเทศที่แห้งแล้ง โดดเด่นด้วยซากต้นไม้ยืนต้นที่แห้งตาย ชวนให้คิดถึงเรื่องวัฏจักรในธรรมชาติ

ก่อนที่สวนแห่งนี้จะเสร็จสมบูรณ์ ทีมงานทุกคนต่างวางแผนกันมาเป็นอย่างดี ทั้งจากประสบการณ์การทำงานในแวดวงการจัดสวนและงานนิทรรศการของอาจารย์พิศาลและคุณศักดิ์ ประกอบกับความคิดที่กล้าและสดใหม่จากคุณฐาปนิตและคุณสิงหา ผลลัพธ์ที่ได้กลับมาคือสวนโชว์ที่ไร้ที่ติและสำเร็จทันเวลาตั้งแต่วันแรกที่จัดแสดงงาน

“เป็นการสร้างบรรทัดฐานของสวนโชว์ เราพยายามอุดช่องโหว่ทุกทาง ไม่ให้เห็นกระถางหรือผ้าใบสำหรับทำบ่อน้ำที่หนา การวางตำแหน่งปั๊มน้ำ แม้แต่หัวน็อตที่เชื่อมเพื่อทำโครงสร้างทุกชิ้นก็ต้องขัดหัวก่อนเพื่อไม่ให้ไปบาดแผ่นยางจนเกิดรอยรั่วของบ่อน้ำที่ก่อให้เกิดอันตรายได้ เราเก็บรายละเอียดทุกส่วนจริงๆ คนในแต่ละรุ่นจะมีวิธีคิดที่ไม่เหมือนกัน พอมาร่วมมือกันก็จะช่วยให้ได้งานที่ดีในทุกแง่มุม ถ้าใจกว้างพอที่จะคุยกัน แม้จะมีการแย้งกันตลอดเวลา แต่สุดท้ายก็สามารถหาทางออกร่วมกันได้” อาจารย์พิศาลกล่าว

ทรีเฟินออสเตรเลียและเฟินกนกนารีเลื้อยปลูกอยู่บริเวณข้างเนินมอสส์สีเขียวชอุ่มขนาดย่อม เพิ่มมิติในการมองและสร้างความรู้สึกสมจริงตามระบบนิเวศของป่าดิบชื้น
กรอบรูปในสวนอีกมุมหนึ่งก็กลายเป็นไฮไลต์ที่ผู้สนใจสามารถเดินเข้ามาถ่ายภาพภายในสวนโชว์ได้หลายมุมมองยิ่งขึ้น
โคมไฟโลมาและวาฬ เกิดจากการสานหวายเทียมบนโครงเหล็ก นอกจากสร้างความน่าสนใจได้ดีแล้ว ยังให้แสงสว่างที่กลายเป็นฟังก์ชันในสวนอีกด้วย
คุณสมบัติที่เหนียวและทนทานของไผ่ เมื่อนำมาทุบเป็นแผ่นสามารถบิดให้โค้งไปมาจนได้รูปทรงที่ต้องการได้ สื่อถึงความพลิ้วไหวหรือการเคลื่อนไหวตามจินตนาการของผู้ออกแบบอย่างไม่มีข้อจำกัด

origin สำหรับคุณคือออะไร สำหรับผมทำให้นึกถึงครั้งแรกของงานบ้านและสวนแฟร์ อยากให้สวนโชว์นี้เป็นมากกว่าสวนที่ให้ไอเดียแก่ผู้ที่ได้พบเห็นหรือเข้ามาชมงาน แต่เป็นสวนที่มอบความสุขและเป็นพื้นที่พบปะของชาวบ้านและสวนกับคุณผู้อ่านที่เรารักทุกคน สัญญาว่าในปีหน้าคุณจะได้พบกับความแปลกใหม่ที่ดียิ่งกว่าเดิม

นำไม้ไผ่มาขัดแตะและสานเป็นผลงานประติมากรรมหรือซุ้มทางเข้า โดยการออกแบบของ ใจ-ไผ่ Bamboo Heart Construction ซึ่งนำเอาภูมิปัญญาชาวบ้านที่มีอยู่เดิมมาออกแบบผสมผสานกันจนเกิดเป็นรูปทรงที่หลากหลาย
ทางเข้าสวนโชว์โดดเด่นด้วยซุ้มไม้ไผ่ดัดและสานเป็นโครง โดยจัดสวนบริเวณด้านข้างด้วยพรรณไม้อวบน้ำและสวนหินที่ชวนให้นึกถึงธรรมชาติริมทะเล
ทางเดินลาดทอดยาวไปสู่ลานต้นไม้แห่งชีวิตด้านบน แม้จะออกแบบให้นึกถึงความสูงชันของเทือกเขา แต่ก็ไม่ลืมออกแบบความลาดชันให้เอื้อต่อผู้จำเป็นต้องใช้รถเข็นหรือผู้สูงอายุ
ความเป็นน้ำตกไม่จำเป็นต้องสร้างน้ำตกจำลองจริงๆ แต่เป็นการลดทอนให้เหลือเส้นสายและรูปแบบที่เรียบง่ายเข้ากับสไตล์โมเดิร์น ทว่ายังสร้างเสียงและการรับรู้ได้ไม่ต่างจากเดิม

ออกแบบ : บริษัทสวนลีลา จำกัด โทรศัพท์ 08-7051-8000

เรื่อง : ปัญชัช

ภาพ : ฤทธิรงค์ จันทองสุข, สิทธิศักดิ์ น้ำคำ

นิตยสารบ้านและสวน เดือนธันวาคม 2563

บ้านตัวอย่าง ORIGIN บ้านและสวนแฟร์ 2020

สวนโชว์งานบ้านและสวนแฟร์ 2019

ผลงานของสวนลีลา ไร่หญ้าน้องปลื้ม