บ้านปูนทรงกล่องที่เต็มไปด้วยของสะสม

บ้านปูนสองชั้นที่ออกแบบมาจากชีวิตของผู้อยู่อาศัย ที่ลงลึกไปถึงรายละเอียดความชอบของสมาชิกแต่ละคน นำไปสู่การหาจุดร่วมที่เหมือนกัน นั่นคือทุกคนมีความคุ้นเคยกับเฟอร์นิเจอร์ไม้เก่าและของใช้สมัยก่อน ซึ่งทำให้เกิดบรรยากาศอันแสนอบอุ่นในบ้าน และมีส่วนทำให้คนในครอบครัวมีความสุขมากๆ ที่ได้อยู่ในบ้านหลังนี้

DESIGNER DIRECTORY
ออกแบบ: Volume of Love Architect

การได้มาพูดคุยกับคนที่รักบ้านหรือรักในสิ่งที่เขาเป็นอยู่ เหมือนการได้นั่งเครื่องย้อนเวลากลับไปมีความรู้สึกร่วมกับภาพในอดีต นอกจากเรื่องดีๆที่พรั่งพรูออกมาพร้อมรอยยิ้ม ยังสัมผัสได้ถึงหัวใจที่พองโต พร้อมจะสูบฉีดความปีติให้ออกมาท่วมท้นทุกความรู้สึก ซึ่ง คุณชัช – ชัชวาลและคุณเล็ก – อุไรวรรณ เกษรมาลา ได้ร่วมกันเก็บเกี่ยวทุกความผูกพันและคลุกเคล้าให้เข้ากันใน บ้านปูนสองชั้น ที่อบอุ่นหลังนี้

บ้านปูนสองชั้น
แม้จะเป็น บ้านปูนสองชั้น ทรงกล่อง แต่ก็นำแนวคิดของบ้านไทยมาประยุกต์ใช้ ด้วยการจัดพื้นที่ให้มีความสัมพันธ์กับธรรมชาติและระบายอากาศได้ดี ทำผนังบ้านด้วยปูนซีเมนต์ผสมสีเหลืองหม่น ผสมผสานไม้แกะสลักและประตูไม้เก่าที่ดูอบอุ่น ทำให้บ้านมีเสน่ห์ไม่เหมือนใคร
บ้านปูนสองชั้น ระเบียงไม้
ออกแบบระเบียงไม้หน้าบ้านแบบเปิดโล่ง ให้เป็นส่วนเชื่อมต่อระหว่างบ้าน สวน และที่จอดรถ พร้อมสร้างความชุ่มชื้นด้วยบ่อน้ำที่มีสะพานให้เดินข้าม สร้างความรู้สึกเป็นธรรมชาติ น่าออกมาเดินเล่น

ครั้งแรกที่ได้มาเยือนบ้านหลังนี้เป็นช่วงเย็นในวันอากาศดี นอกจากจะเห็นบ้านปูนผนังสีเหลืองที่ตกแต่งด้วยไม้เก่าดูอบอุ่นแล้ว เรายังเห็นรอยยิ้มต้อนรับจากเจ้าของบ้านและ อาจารย์เบิร์ด – อัครพงศ์ อนุพันพงศ์ สถาปนิกและอาจารย์ประจำสาขาสถาปัตยกรรม  ภาควิชาครุศาสตร์สถาปัตยกรรม คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม   สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ที่กำลังนั่งคุยกันบนระเบียงไม้หน้าบ้านที่มีลมพัดโชยเอื่อยๆพอสบายตัว

หลังจากทักทายและเดินชมบ้านสองชั้นที่เน้นการตกแต่งด้วยเฟอร์นิเจอร์เก่าและของสะสมแล้ว วงสนทนาขนาดย่อมก็เริ่มขึ้นภายในห้องรับประทานอาหารที่อยู่ถัดจากระเบียงไม้หน้าบ้าน มีตู้ไม้เก่าหลายใบที่ใช้เก็บของและโชว์ของสะสม ทั้งชุดจานแก้วซึ่งมารู้ภายหลังว่าเป็นของขวัญวันแต่งงานของคุณพ่อคุณแม่ หรือภาพวาดฝีมือ น้องเถาทอง เกษรมาลา ลูกชายของคุณชัชและคุณเล็ก

ระเบียงไม้
ระเบียงระหว่างห้องอาหารด้านหน้ากับห้องนั่งเล่นด้านใน จัดเป็นมุมนั่งเล่นเปิดโล่งต่อเนื่องกับบ่อปลาและสวน ทำให้มีลมเย็นพัดเข้าบ้านตลอดวัน กรุฝ้าเพดานด้วยไม้เก่าตีสลับบนล่างแบบบ้านสมัยก่อน บรรยากาศน่าสบายแบบนี้ ชวนให้คิดถึงบ้านไทยที่คนและธรรมชาติอยู่แบบพึ่งพากัน
เฟอร์นิเจอร์ไม้เก่า
เฟอร์นิเจอร์ไม้เก่ามักมีสีเนื้อไม้เข้ม เนื่องจากผ่านกาลเวลามานาน หากใช้ในจำนวนมากๆอาจทำให้บ้านดูมืดทึมได้ ควรแต่งบ้านด้วยสีเรียบๆและมีสีสันหน่อย เพื่อเป็นฉากหลังช่วยให้เฟอร์นิเจอร์เด่นขึ้น และไม่ทำให้บ้านดูเก่าเกินไป
ห้องรับประทานอาหาร เฟอร์นิเจอร์ไม้เก่า
แต่เดิมส่วนนี้เป็นโรงจอดรถที่อยู่หน้าบ้าน แต่ภายหลังได้ซื้อที่ดินข้างบ้านเพิ่ม จึงปรับเปลี่ยนเป็นห้องรับประทานอาหารไว้รับรองญาติมิตรที่มาสังสรรค์ ตกแต่งด้วยเฟอร์นิเจอร์เก่าที่เป็นทั้งมรดกตกทอดและเป็นของสะสมที่ซื้อมาภายหลัง

“ในช่วงแรกที่ดินสำหรับสร้างบ้านเป็นที่ดินหน้าแคบเพียง 11 เมตร พื้นที่ 55 ตารางวา จึงสร้างเป็นบ้านตามแนวลึกเข้าไป หลังจากนั้นได้ซื้อที่ดินข้างบ้านด้านทิศใต้หน้ากว้างเท่ากันเพิ่มอีก 55 ตารางวา ก็เลยย้ายโรงจอดรถออกไปแล้วปรับเป็นห้องอาหารห้องนี้ ผมชอบปลูกต้นไม้ จึงขยายสวนให้ใหญ่ขึ้น กลายเป็นสวนกลางบ้าน” แล้วอาจารย์เบิร์ดก็เสริมว่า “ก่อนออกแบบเราใช้เวลาทำความรู้จักกันนานพอสมควร ใช้การพูดคุยเพื่อรับฟังและค้นหาตัวตนของเจ้าของบ้าน บางทีก็ชวนกันไปดูสถานที่ที่ตกแต่งอย่างที่ชอบหรือไปดูร้านที่ชอบไปซื้อของเก่า ซึ่งก็มีเรื่องที่ทำให้รู้สึกทึ่งในตัวพวกเขา”

หลังจากทราบว่าคุณชัชทำงานด้านกำกับสถาบันการเงินที่ธนาคารแห่งประเทศไทย ส่วนคุณเล็กมีธุรกิจส่วนตัวที่ไม่เกี่ยวกับศิลปะเลย ทำให้เกิดความรู้สึกเดียวกับที่อาจารย์เบิร์ดเล่าว่า

“ผมทึ่งที่เจ้าของบ้านรับรู้เรื่องศิลปะได้เยอะมาก เพราะโดยส่วนตัวจะเข้าใจว่า คนที่เรียนมาด้านนี้เท่านั้นถึงจะเข้าใจศิลปะและความเป็นธรรมชาติได้อย่างลึกซึ้ง ซึ่งคุณชัชเคยเล่าให้ฟังว่า บางครั้งมีเวลาว่างก็ขับรถออกต่างจังหวัดไปดูฝนตก ทำให้ผมสัมผัสได้ถึงความสุนทรีย์และจับจุดได้ว่าบ้านต้องนำธรรมชาติกับศิลปะมาผสมผสานกัน”

และบ้านหลังนี้ก็ออกมาเป็นเช่นนั้น ทั้งห้องนั่งเล่นและมุมทำงานชั้นล่างที่เปิดโล่งเห็นสวน มีชานเชื่อมกับห้องอาหารและห้องนอนของคุณพ่อคุณแม่ที่สามารถออกมานั่งเล่นได้สบาย ส่วนชั้นบนมี 2 ห้องนอนที่ออกแบบให้ลมพัดผ่านเย็นตลอดวัน ซึ่งทุกมุมของบ้านก็ร้อยเรียงเรื่องราวด้วยเฟอร์นิเจอร์เก่าและไม้เก่า กลายเป็นความสวยงามอย่างมีศิลปะ

ห้องนั่งเล่น เฟอร์นิเจอร์ไม้เก่า
โถงนั่งเล่นเป็นเสมือนศูนย์กลางของบ้าน ซึ่งสมาชิกทุกคนได้แบ่งปันความสุขร่วมกัน โดยใช้เฟอร์นิเจอร์เก่าเกือบทั้งหมด ซึ่งได้ซื้อไว้ก่อนเตรียมสร้างบ้านและสถาปนิกได้จัดวางและวัดขนาดเพื่อออกแบบให้วางได้พอดีกัน
เฟอร์นิเจอร์ไม้เก่า
ผสมผสานศิลปะไว้ในมุมเก็บของด้วยตู้ไม้เก่าสีฟ้า ซึ่งบางคนอาจดูเป็นของเก่าเก็บ แต่ในอีกมุมมองก็ดูสวยไม่แพ้การเพ้นต์สีอย่างงานศิลปะ ทั้งยังเป็นมุมโชว์ของสะสมที่มีคุณค่าไม่แพ้กัน
มุมทำงาน เฟอร์นิเจอร์ไม้เก่า
มุมทำงานเน้นการใช้เฟอร์นิเจอร์ไม้เก่าสีเข้มทั้งหมด จึงทำผนังเป็นปูนผสมสีสดใส ซึ่งมีพื้นผิวที่สวยงามเข้ากับไม้เก่าได้ดี แล้วยังช่วยให้ห้องดูไม่มืดทึบเกินไป
โถงทางเดิน
โถงทางเดินชั้นบนทำทางเดินกว้าง 1.50 เมตร ให้สามารถตั้งจักรยานที่คุณชัชสะสมไว้ได้โดยไม่เกะกะ ตกแต่งผนังปูนเรียบๆด้วยป้ายไม้ชื่อร้านเก่า ก็ดูเก๋ไปอีกแบบ
ห้องนอน
แบ่งส่วนแต่งตัวและส่วนนอนให้เป็นสัดส่วนด้วยการใช้ผ้าม่านแทนผนังกั้นห้อง อีกทั้งทำหน้าต่างไว้ส่วนบนของผนัง ก็ดูโปร่งตาและระบายอากาศได้ดี แต่ก็ยังคงให้ความรู้สึกเป็นส่วนตัว
ใช้บานประตูเก่าทำหน้าบานตู้เสื้อผ้าในห้องนอน ทำให้ดูเหมือนผนังบ้านที่สามารถเปิดออกไปได้ โดยเลือกใช้บานเกล็ดสลับกับบานกรุกระจกสี ช่วยให้ดูเป็นแผงไม่ยาวเกินไป
ห้องน้ำไม้
ออกแบบห้องน้ำให้เข้าได้ทั้งจากห้องนอนและโถงทางเดิน เพื่อความสะดวกในการใช้งาน โดยแบ่งเป็นส่วนเปียกและส่วนแห้งให้ชัดเจน ทำให้สามารถปูพื้นไม้ในส่วนแห้งได้โดยไม่ต้องกลัวผุ จึงเดินสบายและไม่เย็นเท้าจนเกินไป โดยเฉพาะเวลาใช้งานตอนกลางคืน
โถงทางเดิน
โถงทางเดินไปยังห้องนอนลูก เป็นเสมือนพิพิธภัณฑ์ส่วนตัว โดยวางตู้กระจกสำหรับเก็บอุปกรณ์จักรยานและของใช้ในชีวิตประจำวันสมัยก่อนที่เดี๋ยวนี้เลิกใช้ไปแล้ว เป็นการส่งต่อประวัติศาสตร์ให้คนรุ่นต่อไปได้รู้จักความเป็นมาในอดีต

สถาปนิกให้ความสำคัญกับไลฟ์สไตล์ของเจ้าของบ้านมาก และมีความชอบที่ไปในแนวทางเดียวกัน โดยเล่าว่า “คุณชัชชอบสะสมจักรยาน ชอบอยู่บ้าน ชอบสังสรรค์ ฟังเพลงทุกแนวตั้งแต่หมอลำ ไทยเดิม ลูกทุ่ง เพื่อชีวิต ร็อคแอนด์โรล คลาสสิก รวมทั้งเพลงบรรเลง ส่วนคุณเล็กชอบทำอาหาร ชอบสะสมผ้าไทย และชอบงานแฮนด์เมด แต่ที่ทั้งคู่เหมือนกันคือชอบของเก่า”

พอถามถึงสาเหตุที่ชอบของเก่า ก็เป็นเพราะทั้งสองคนอยู่บ้านไทยมาตั้งแต่เด็ก จึงมีความผูกพันกับวิถีชีวิตแบบไทย มีความคุ้นเคยกับเฟอร์นิเจอร์ไม้เก่าและของใช้สมัยก่อน เป็นความประทับใจที่ปลูกฝังมาและเติบโตขึ้นไปพร้อมกับวันเวลา

“เฟอร์นิเจอร์บางส่วนมาจากบ้านเดิม และพอแน่ใจว่าจะสร้างบ้านก็ค่อยซื้อเก็บไว้ ผมไปร้านขายของเก่าทุกวันเสาร์ แถวสะพานสมเด็จพระนั่งเกล้าและถนนราชพฤกษ์ เพราะต้องไปรอรับลูกซึ่งเรียนพิเศษแถวนั้น ไปคุยกับเจ้าของร้านบ้าง ไปซื้อของบ้างจนรู้จักกัน ช่วงกลางคืนก็ไปตลาดคลองถม ซึ่งไม่คุ้มค่าน้ำมันหรอก แต่ได้บรรยากาศ ได้รู้จักคนเยอะ” คุณชัชเล่าไปยิ้มไป

จักรยานเก่า
บางคนอาจเห็นจักรยานเป็นแค่พาหนะชนิดหนึ่ง แต่สำหรับบางคนกลับสามารถใช้ขี่พาความฝันไปได้ไกลแสนไกล เช่นเดียวกับคุณชัชที่มีจักรยานโบราณเป็นของรักของหวง (คันซ้าย) คันนี้คุณชัชบอกว่าชอบที่สุด ยี่ห้อ BSA ผลิตในประเทศอังกฤษเพื่อใช้ในราชการทหารสมัยสงครามโลก ครั้งที่ 2 โดยทหารจะแบกลงมาตอนกระโดดร่มจากเครื่องบิน จึงออกแบบให้พับครึ่งคันได้ รุ่นนี้หายากมาก เพราะมักเสียหายไปในสงคราม (คันกลาง) Raleigh รุ่น “Sports Model” ขนาดล้อ 26 นิ้ว มีจุดเด่นที่ “ลายน้ำหรือสติ๊กเกอร์” บริเวณที่หุ้มโซ่จะเป็น Raleigh ตัวเอียงและมีลายน้ำ Raleigh Sports Modelตรงลานตั้ง ซึ่งรุ่นหลังๆจะไม่มี รถเป็นสีเดิมและชิ้นส่วนเดิมทุกอย่าง (คันขวา) The Sunbeam รุ่น “The Royal Sunbeam” รุ่นนี้เปรียบเสมือนรถโรลสรอยซ์สำหรับจักรยาน ผลิตจากวัสดุชั้นดี จึงมีราคาสูงกว่าในรุ่นและปีเดียวกัน มีจุดเด่นที่ดีไซน์ให้มีที่ปรับเบรกตรงคอจักรยาน ซึ่งรถรุ่นอื่นไม่มี และเบรกล้อหลังเป็นแบบสายแข็งที่ดีไซน์ไว้ตรงช่วงบนของล้อ

“จุดประสงค์ของการออกแบบบ้านคือ อยากให้คนในครอบครัวมีความสุขมากๆ ซึ่งการจะทำให้เกิดบรรยากาศแบบนั้นได้เราต้องรู้จักทุกคนและหาจุดร่วมกัน หน้าที่ของเราคือสร้างสถานที่ และสถานที่นี้เองที่จะกล่อมเกลาคนให้เติบโตขึ้นมาในที่ซึ่งมีธรรมชาติผสานกับศิลปะ จนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตพวกเขา”

อาจารย์เบิร์ดพูดไว้ในระหว่างการสนทนา บ่งบอกถึงความตั้งใจและสิ่งที่ครอบครัวนี้เป็นอยู่ ซึ่งได้รวมทุกเรื่องราวและความรู้สึกที่เก็บเกี่ยวร่วมกันมาเสมือนการ “บ่ม” ที่มีความหมายตรงตัวว่า ทำให้สุขด้วยความอบอุ่น เช่นเดียวกับบ้านนี้ก็สุขด้วยความอบอุ่นเช่นกัน  บ้านปูนสองชั้น


เรื่อง: ศรายุทธ ศรีทิพย์อาสน์
ภาพ: นันทิยา บุษบงค์, ดำรง ลี้ไวโรจน์
สไตล์: ประไพวดี โภคสวัสดิ์
เจ้าของ : คุณชัชวาล – คุณอุไรวรรณ เกษรมาลา

บ้านสองชั้นสีขาวที่ตั้งต้นด้วยประตู หน้าต่าง และของสะสมชิ้นเก่า

บ้านไม้ชั้นเดียว เกี่ยวหัวใจให้ผ่อนคลาย

ชม 5 บ้านเก่าทรงคุณค่า ที่เปรียบเสมือนมรดกของสถาปัตยกรรมไทย