ใครเป็นลูกหลานชาวจีนคงจะคุ้นชินกับ “ตี่จู่เอี้ย” หรือศาลเจ้าที่ในบ้านเป็นอย่างดี เพราะถือเป็นของสำคัญที่จำเป็นต้องมีไว้คู่บ้านของครอบครัวชาวจีนเสมอ ตี่จู่เอี้ยแบบดั้งเดิมจะมีลักษณะเหมือนศาลเจ้าขนาดจำลองและทาสีแดง ซึ่งคงจะดูเข้ากันดีกับบ้านของชาวจีนในสมัยก่อน แต่เมื่อเวลาผ่านพ้นมาถึงยุคปัจจุบัน ซึ่งบ้านที่อยู่อาศัยของเราได้รับอิทธิพลจากประเทศตะวันตก ตี่จู่เอี้ยแบบเดิมจึงดูค่อนข้างแปลกแยก และกลายเป็นเรื่องหนักอกของชาวจีนรุ่นใหม่ที่รักการแต่งบ้านสไตล์โมเดิร์น
ตี่จู่เอี้ย
บ้านและสวน ขอเสนอการออกแบบ “ตี่จู่เอี้ย” ให้เข้ากับบ้านโมเดิร์น สรุปเป็นไอเดียง่ายๆ เน้นความสวยงามกลมกลืน สะดวกใช้ และไม่ผิดกฎ มาฝากกัน
ไอเดียออกแบบ “ตี่จู่เอี้ย” ให้เข้ากับบ้านสไตล์โมเดิร์น
ไอเดียที่ 1 จัดองค์ประกอบให้สวยงาม
มีข้อกำหนดว่าผนังรอบๆตี่จู่เอี้ยนั้นจะต้องโล่งและไม่รกรุงรัง แต่ในทางปฏิบัติอาจจะเพิ่มเติมการตกแต่งบางส่วนเข้าไป เพื่อให้เกิดองค์ประกอบที่ดูสวยงามและช่วยเสริมสร้างความน่าเคารพของตัวศาลได้มากขึ้น เช่น เหนือศาลอาจติดกรอบรูปซึ่งเป็นรูปเทพเจ้า หรือคำอวยพรเขียนด้วยตัวหนังสือจีนสวยๆ
ไอเดียที่ 2 ประโยชน์สองต่อ
ออกแบบให้ก่อยื่นออกจากผนังจะมีพื้นที่ด้านบนของตัวศาลที่สามารถวางของได้ แต่ของที่จะวางควรจะเป็นรูปเคารพหรือรูปปั้นเทพเจ้าที่เป็นสิริมงคล เช่น ฮก ลก ซิ่ว ถือว่าใช้ประโยชน์ได้ถึงสองต่อ
ไอเดียที่ 3 กลมกลืนกับผนัง
การเลือกวัสดุและสีสันของศาลนั้น ควรเลือกจากความเหมาะสม โดยอาจคำนึงถึงสีที่ถูกโฉลกและสีที่เข้ากับการตกแต่ง การใช้สีและวัสดุของศาลให้เข้าหรือเหมือนกับผนัง จะช่วยให้เกิดความต่อเนื่องกลมกลืน ดูเป็นหนึ่งเดียวกัน
ไอเดียที่ 4 ฝุ่นไม่เข้า
กฎข้อหนึ่งของตี่จู่เอี้ย คือ ต้องหมั่นทำความสะอาดอยู่เสมอ แต่หากคุณมีเวลาว่างไม่มากนัก การออกแบบให้ตี่จู่เอี้ยมีลักษณะเหมือนเป็นตู้ แล้วทำบานประตูกระจกใสปิด ก็น่าจะช่วยป้องกันฝุ่นจับภายในศาลได้ดี โดยมีข้อกำหนดว่าต้องเป็นกระจกทั้งแผ่น ใส ไม่มีลวดลาย ไม่มีกรอบ คือให้ดูเสมือนว่าไม่มีบานกระจก
ไอเดียที่ 5 ตี่จู่เอี้ยบิลท์อิน
โดยปกติตี่จู่เอี้ยจะเป็นแบบลอยตัวแล้ววางชิดผนัง ซึ่งอาจดูเกะกะ แก้ได้โดยก่อผนังเบาให้ยื่นออกจากผนังเดิมเท่ากับความลึกของศาลที่ต้องการ แล้วเว้นช่องสำหรับตั้งศาล หรือตกแต่งภายในช่องว่างให้เป็นศาลไปในตัวเลยก็ได้ คล้ายกับตู้บิลท์อินนั่นเอง
ไอเดียที่ 6 ไฟซ่อนแบบโมเดิร์น
ตี่จู่เอี้ยมักจะต้องมีโคมไฟจีนสีแดงๆ เพื่อเปิดให้สว่างไสวตอนทำพิธีไหว้เจ้า ซึ่งตามกฎแล้วตัวโคมนั้นจะมีหรือไม่ก็ได้ เราจึงเสนอไอเดียซ่อนหลอดไฟไว้ด้านในไม่ให้เห็นตัวหลอด เห็นเพียงแต่แสงเรืองรองออกมาเท่านั้น ซึ่งแสงลักษณะนี้จะช่วยให้ศาลของคุณดูโมเดิร์นขึ้นมากทีเดียว
ตำแหน่งของตี่จู่เอี้ย
สำหรับตำแหน่งในการจัดตั้งศาลนั้นมักจะใช้หลักฮวงจุ้ย โดยเชื่อว่าตำแหน่งของศาลเจ้าที่ดีจะช่วยให้สมาชิกในบ้านอยู่กันอย่างสงบสุข สามารถพิจารณาตำแหน่งที่ตั้งศาลได้จากหลักดังต่อไปนี้
1 ต้องไม่เป็นมุมอับ ด้านหน้าของศาลจะต้องเปิดโล่ง ไม่มีสิ่งกีดขวาง
2 ต้องมีแสงสว่างพอสมควร ไม่มืดทึบ
3 ด้านหลังของศาลเจ้าที่ต้องอิงพนักพิงที่แข็งแรง เช่น ผนังบ้าน
4 ไม่ควรตั้งศาลเจ้าที่ให้ด้านหลังพิงผนังห้องน้ำหรือวางไว้หน้าประตูห้องน้ำ เพราะตามหลักฮวงจุ้ยถือว่าศาลเจ้าที่เป็นธาตุไฟ ส่วนห้องน้ำเป็นธาตุน้ำ ไม่ควรวางไว้ใกล้กัน
5 ไม่ควรตั้งตู้ปลาหรืออ่างน้ำอยู่ใกล้หรืออยู่เหนือศาลเจ้าที่
6 ไม่ควรตั้งศาลเจ้าที่ในบริเวณที่มีการเคลื่อนไหวตลอดเวลา เช่น ตั้งพิงผนังบันไดขึ้น ศาลเจ้าที่ไม่จำเป็นต้องหันหน้าออกสู่หน้าบ้านเสมอ แต่ควรจะตั้งในทิศที่ส่งเสริมดวงชะตาของเจ้าของบ้าน
7 ฐานที่ตั้งของศาลเจ้าที่ควรอยู่สูงกว่าพื้นถนน
รูปแบบของตี่จู่เอี้ย
- ตี่จู่เอี้ยไม่จำเป็นต้องทาสีแดง แต่จะเป็นสีอะไรก็ได้ที่เข้ากับบ้าน หรืออาจเลือกสีที่ถูกโฉลกกับเจ้าของบ้านก็ได้ อีกทั้งยังเลือกใช้วัสดุได้ตามต้องการ โดยอาจทำด้วยไม้ย้อมสีน้ำตาลเข้มหรือหินต่างๆ และสามารถเปลี่ยนรูปแบบให้รับกับสไตล์การตกแต่งบ้านได้
- องค์ประกอบภายในตี่จู่เอี้ย ได้แก่ รูปปั้นองค์ตี่จู้ (มือถือไม้เท้าและก้อนทอง มีหนวดสีขาว) โคมไฟ แจกันดอกไม้หรือพวงมาลัย เทียนแดงขาไม้ และกระถางธูป ซึ่งองค์ประกอบที่กล่าวมาอาจจะมีหรือไม่มีก็ได้ ยกเว้นเพียงกระถางธูปที่ขาดไม่ได้เท่านั้น
ตัวอย่างตี่จู่เอี้ยรูปแบบทันสมัยภายในบ้าน
เรื่อง : ภัทรสิริ อภิชิต
ภาพ: คลังภาพบ้านและสวน
ภาพประกอบ: มาโนช กิตติชีวัน
ไอเดียออกแบบ “ศาลพระภูมิ” และ “ตี่จู่เอี้ย” ให้เข้ากับดีไซน์ของบ้าน
หลักการไหว้และข้อควรปฏิบัติรับเทศกาลตรุษจีน