ไม้ประดับสวนหลายชนิดที่นิยมปลูกเลี้ยงกันทั่วไป ไม่เพียงมีรูปทรงดอกสวย สีสันสดใสดึงดูดสายตา หรือมีกลิ่นหอมจรุงใจเท่านั้น แต่บางชนิดยังมีผลต่อความรู้สึก อารมณ์ และจิตใจของคน คนเรามองเห็นดอกไม้แต่ละชนิดก็จะมีความรู้สึกต่างกันไป ดอกไม้บางชนิดดูแล้วรู้สึกว่าเป็นดอกไม้ที่แปลกตา ซึ่งจะมองว่าแปลกขนาดไหนก็ย่อมขึ้นอยู่กับรูปทรง ลักษณะกลีบ และสีสันของดอก เช่น ดอกไม้ที่มีรูปทรงดอกคล้ายนก ปลา หรือมีกลีบดอกประกอบกันคล้ายรูปคนหรือสัตว์ชนิดต่าง ๆ โดยเฉพาะดอกไม้ที่มีกลีบดอกพลิ้วล้อลม จนบางครั้งดูพรรณไม้คล้ายผีเสื้อกำลังสยายปีกบิน กลายเป็นเสน่ห์ที่ยิ่งมองก็ยิ่งเพลิน เสมือนกำลังอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ซึ่งบางชนิดช่วยล่อแมลงเข้ามาในสวนด้วย ตัวอย่างเช่น
ผีเสื้อ
ชื่อสามัญเรียก Chinese Pink หรือ Indian Pink อยู่ในวงศ์ Caryophyllaceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Dianthus chinensis L. & hybrid ไม้ดอกอายุสั้นหรือ 2 ปี สูง 15-20 เซนติเมตร ดอกออกเป็นช่อที่ซอกใบและปลายยอด ช่อละ 5-10 ดอก มีทั้งดอกชั้นเดียวและดอกซ้อน กลีบดอกรูปไข่กลับ ปลายกลีบหยักเป็นแฉกลึก สีขาว ชมพู แดง ม่วง และสองสีในดอกเดียวกัน ชอบแสงแดดเต็มวัน ดินร่วนปนทรายระบายน้ำดี
ผีเสื้อแสนสวย
ชื่อสามัญเรียก Blue Butterfly Bush หรือ Blue Glory Bower อยู่ในวงศ์ Lamiaceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Rotheca myricoides (Hochst.) Steane & Mabb. ‘Ugandensis’ ไม้พุ่มสูง 1-2 เมตร ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 กลีบ สีม่วงอ่อนถึงม่วงอมฟ้าอ่อน มีกลีบสีม่วงเข้มและขนาดใหญ่กว่า เกสรเพศผู้ 4 อันยื่นยาวคล้ายหนวด ออกดอกตลอดปี ปลูกเลี้ยงง่าย ชอบแสงแดดจัด ต้องการน้ำปานกลางถึงมาก
ราตรีสวรรค์
ชื่อสามัญเรียก White Butterfly Bush อยู่ในวงศ์ Lamiaceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Clerodendrum calamitosum L. ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 1-2 เมตร ดอกออกเป็นช่อ ทยอยบานจากด้านล่างขึ้นบน กลีบดอกสีขาวนวล มีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ตลอดวัน แต่กลิ่นหอมแรงที่สุดในช่วงค่ำ จึงเป็นที่มาของชื่อไทย ออกดอกดกตลอดปี ปลูกเลี้ยงง่าย ชอบแสงแดดจัด ต้องการน้ำปานกลางถึงมาก แต่วัสดุปลูกต้องระบายน้ำดีด้วย
ระย้าแก้ว
บ้างเรียก สร้อยสายเพชร สร้อยระย้า ชื่อสามัญ Swaddling flower อยู่ในวงศ์ Lamiaceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Clerodendrum laevifolium Blume ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 1-2 เมตร ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ก้านช่อดอกยาวประมาณ 25 เซนติเมตร กลีบรองดอกรูประฆังสีแดง กลีบดอกสีขาวปลายแยกเป็น 5 กลีบ ออกดอกช่วงเดือนมิถุนายนถึงมกราคม ทยอยบานนานนับเดือน ชอบแสงแดดรำไร ต้องการน้ำปานกลางถึงมาก
ชมพูแสนสวย
หรือฟรุ้งฟริ้ง ชื่อสามัญเรียก Gaura, Lindheimeri’s Beeblossum หรือ Whirting Butterflies อยู่ในวงศ์ Onagraceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Gaura lindheimeri Engelm. & A.Gray ต้นเป็นพุ่มขนาดเล็ก สูง 20-50 เมตร ดอกเป็นช่อเชิงลดแยกแขนงที่ปลายยอด แต่ละช่อมีดอกย่อย 3-6 ดอก โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 4 กลีบรูปช้อน สีขาวหรือชมพู เกสรเพศผู้ยาวโผล่พ้นออกดอกมามี 8 อัน ออกดอกตลอดปี ปลูกเลี้ยงง่าย ชอบแสงแดดจัด ต้องการน้ำปานกลาง
หางนกยูงไทย
ชื่อสามัญเรียก Barbados Pride, Dwarf poinciana, Flower fence, Paradise Flower, Peacock’s crest, Pride of Barbados อยู่ในวงศ์ FABACEAE ชื่อวิทยาศาสตร์ Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw. ไม้พุ่ม สูง 3–4 เมตรเรือนยอดโปร่ง เป็นไม้ที่ให้ความรู้สึกเบาสบายหากปลูกเป็นกลุ่มจะดูสวย ดอกมีสีแดง ส้ม เหลือง พบเห็นได้ตามริมถนนในต่างจังหวัด
ผีเสื้อภูเขา
ชื่อวิทยาศาสตร์ Oxalis sp.วงศ์ Oxalidaceaeไม้พุ่มเตี้ยชอบแสงแดดปานกลางถึงแดดจัดใบมีรูปทรงคล้ายปีกผีเสื้อมีลายสีเข้มคาดสลับที่พื้นใบหากปลูกในที่มีแดดส่องถึงลายจะชัดเจนและสวยงามกว่าปลูกในร่มมีดอกเล็กๆสีขาวเหมาะปลูกประดับแปลงต้นไม้หรือปลูกใส่กระถางแขวนตามชายคาบ้านเป็นต้นไม้ที่ดูโดดเด่นให้ความรู้สึกน่ารักนุ่มนวลจากรูปทรงของใบที่ดูเหมือนฝูงผีเสื้อกําลังบินไปมาทนทานไม่ค่อยเป็นโรคหรือมีแมลงมารบกวนมากนักเลี้ยงดูง่ายเหมาะปลูกประดับบ้านหรือสวนระเบียงคอนโดมิเนียม
ผีเสื้อราตรี
ชื่อสามัญว่า Shamrock หรือ Sorrel ชื่อวิทยาศาสตร์ Oxalis triangularis A. St.-Hil วงศ์ OXALIDACEAE ไม้ล้มลุกใบย่อยรูปไข่กลับถึงรูปคล้ายสามเหลี่ยม แผ่นใบพับขึ้นเล็กน้อย ใบสีม่วงแดง ชอบดินร่วนที่มีอินทรียวัตถุสมบูรณ์ แดดครึ่งวันเช้าหรือเต็มวัน นิยมปลูกเป็นไม้กระถาง ไม้แขวนหรือปลูกลงแปลงคลุมดิน
เรื่องและภาพ: อังกาบดอย