บ้านไทยร่วมสมัย ที่ใช้งบประมาณไม่มาก ออกแบบไปแบบซื่อ ๆ ตรงไปตรงมา ดูทิศทางลม แดด สังเกตระดับน้ำที่เคยท่วมแล้วนำมาเป็นข้อมูลเพื่อให้ได้บ้านที่เรียบง่าย อยู่แล้วสบายจริง ๆ อีกทั้งดูแลรักษาไม่ยุ่งยาก เพราะเลือกใช้วัสดุที่คงทน แข็งแรง
สถาปัตยกรรม : คุณบัณฑิต กนิษฐคนธ์ และคุณนที ศุภวิไล / ตกแต่งภายใน : คุณศิริรัตน์ เกตุพล / เจ้าของ : คุณภาณุพงศ์ – คุณบุษกร หริรักษ์
บ้านไทยร่วมสมัย
หลายครั้งที่จุดเริ่มต้นของบ้านเกิดจากแรงบันดาลใจตามหน้านิตยสารตกแต่งบ้าน รูปถ่ายมุมสวยๆ ที่เห็นจากอินเทอร์เน็ต หรือไม่ก็เป็นรูปแบบที่สถาปนิกนำเสนอ ทุกวันนี้การออกแบบบ้านจึงมุ่งเน้นไปที่รูปฟอร์มและการตกแต่งที่ดูสดสวย โดดเด่น มากกว่าการหันกลับมามองวิถีชีวิตและบริบทของการอยู่อาศัยอย่างไทย
ครั้งนี้ผมมีโอกาสมาเยี่ยมชม บ้านไทยร่วมสมัย หลังหนึ่งที่แฝงตัวอยู่ในพื้นที่สวนย่านบางพลัด ซึ่งยังพบเห็นบ้านไม้เก่ายกใต้ถุนสูงกับสวนผลไม้แบบไทยๆอยู่โดยรอบ คุณเล็ก-ภาณุพงศ์และคุณไก่-บุษกร หริรักษ์ เจ้าของบ้าน เดินออกมาต้อนรับทีมงาน “บ้านและสวน” อย่างเป็นกันเอง ร่วมด้วย คุณกบ – บัณฑิต กนิษฐคนธ์ น้องชายคุณไก่และสถาปนิกผู้ออกแบบบ้านหลังนี้ ซึ่งเป็นผู้เล่าที่มาของบ้านให้ฟังว่า “บ้านหลังนี้สร้างบนที่ดินซึ่งเคยเป็นท้องร่องสวนมาก่อน ไม่ได้คิดถึงเรื่องสไตล์การตกแต่งใดๆ เลย ออกแบบไปแบบซื่อๆ ตรงไปตรงมา ดูทิศทางลม แดด สังเกตระดับน้ำที่เคยท่วม แล้วนำมาเป็นข้อมูล เพื่อให้ได้บ้านที่เรียบง่าย อยู่แล้วสบายจริงๆ”
บ้านสองชั้นออกแบบให้ยกพื้นสูง 1 เมตรเพื่อป้องกันความชื้นจากดินและน้ำท่วมซึ่งเคยเกิดขึ้นในย่านนี้บ่อยครั้ง ตัวอาคารขนานไปในแนวทิศตะวันออก-ตะวันตก เพื่อการรับลมธรรมชาติจากทิศใต้ได้ดี ตัวบ้านจึงกว้างไม่มากนัก แต่ออกแบบให้ยาวและสูง ปกคลุมด้วยหลังคาขนาดใหญ่ที่มีชายคายื่นยาว มีความลาดชันประมาณ 40 องศาทั้งสองด้าน เพื่อการระบายน้ำฝนได้ดี อาคารภายนอกทั้งหมดเป็นสีเทาสไตล์ปูนเปลือย ตัดกับสีน้ำตาลอมส้มของพื้นไม้ หน้าต่างไม้ และหลังคากระเบื้องดินเผา ซึ่งมีคุณสมบัติคายความร้อนได้ดี ช่วยให้บ้านเย็นสบายแม้ในช่วงกลางวัน
จุดเด่นที่น่าสนใจของบ้านนี้คือ การออกแบบผนังช่องเปิดทางทิศใต้เป็นหน้าต่างบานไม้สักขนาดใหญ่ สูง 3.60 เมตร จำนวน 26 บาน ฝีมือช่างไม้ทำเรือนไทยชั้นครูจากอำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ใช้งบประมาณเพียง 50,000 บาท ส่วนด้านทิศเหนือก่ออิฐช่องลมเป็นผนังขนาดใหญ่ ในตอนกลางวันก็เปิดหน้าต่างไม้เพื่อรับลม ทำให้เกิดการระบายอากาศภายในบ้านระหว่างทิศเหนือกับทิศใต้
ชั้นล่างของบ้านจัดวางส่วนรับแขก ส่วนทำงาน ส่วนรับประทานอาหารและครัวให้ต่อเนื่องเป็นพื้นที่เดียวกันทั้งหมด ร่วมกับทำเพดานสูงถึง 4 เมตรภายในบ้านจึงดูโปร่ง ไม่อึดอัด การตกแต่งเน้นสไตล์ไทยร่วมสมัยและเรียบง่าย นำตู้ โต๊ะ หีบ และตั่งไม้เก่าจากรุ่นคุณตามาใช้ร่วมกับโซฟาและชั้นวางของแบบสมัยใหม่ ซึ่งเข้ากันได้อย่างไม่ขัดเขิน
ขณะที่สวนรอบบ้าน คุณไก่เน้นปลูกไม้ผลแบบไทยๆ เช่น มะม่วง กล้วย ขนุน ฯลฯ เพื่อให้เข้ากับบริบทของบ้านไทย อีกทั้งในอดีตแถวนี้ก็เคยเป็นสวนผลไม้มาก่อนคุณไก่และคุณเล็กทิ้งท้ายด้วยรอยยิ้มแห่งความสุขว่า “บ้านหลังนี้ใช้งบประมาณไม่มาก ดูแลรักษาไม่ยุ่งยาก เพราะเลือกใช้วัสดุที่คงทน แข็งแรง อยู่อาศัยแบบอิงธรรมชาติ อยู่แบบง่ายๆ สบายๆ”
ผนังกันแดด เพิ่มความเป็นส่วนตัว แต่ไม่บังลม
จากที่เดินสำรวจจนรอบแล้ว ผมขอยืนยันว่า บ้านไทยร่วมสมัย หลังนี้อยู่แล้วสบ๊ายสบาย สมดังที่เจ้าของบ้านกล่าวไว้จริงๆครับ
เรื่อง : ศุภชาติ บุญแต่ง
ภาพ : ฤทธิรงค์ จันทองสุข, สิทธิศักดิ์ น้ำคำ