เพื่อการตรวจหาเชื้อโควิด-19 อย่างเร่งด่วนในสถานการณ์ปัจจุบัน เราจึงต้องเรียนรู้ว่า Rapid Antigen Test Kit ใช้งานอย่างไร เมื่อไรที่จะพบเชื้อ ยี่ห้อไหนที่อย.รับรอง และอ่านผลอย่างไรให้ถูกต้อง
Rapid Antigen Test คือการตรวจคัดกรองผู้ติดเชื้อ โดยหาส่วนประกอบของเชื้อไวรัสที่มีอยู่ภายในโพรงจมูกหรือลำคอ ซึ่งการตรวจแบบนี้ใช้ได้กับทั้งผู้ที่ฉีดวัคซีนมาแล้วและผู้ที่ยังไม่ได้ฉีดวัคซีน เป็นการตรวจที่ทราบผลอย่างรวดเร็วได้ด้วยตัวเอง มีความต่างจากการเจาะเลือดหา Antibody ซึ่งไม่สามารถแยกออกจากภูมิของผู้ที่ได้รับวัคซีนมาแล้วได้
การตรวจโดยใช้ชุดตรวจโควิดแบบรวดเร็วนี้ จะตรวจพบเชื้อไวรัส หลังจากรับเชื้อมาประมาณ 3-5 วัน ไม่ว่าจะเป็นผู้ป่วยที่แสดงอาการหรือไม่แสดงอาการ (ดีที่สุดในช่วง 5-14 วัน จากนับจากวันรับเชื้อ) หากพ้นระยะ 14 วันและหายป่วยแล้วก็จะไม่สามารถตรวจหาเชื้อเจอ
วิธีตรวจโควิด Rapid Antigen Test ด้วยตัวเอง
- ก่อนอื่นเตรียมพื้นที่ซึ่งไม่มีการปนเปื้อน ล้างมือให้สะอาด หากมีน้ำมูกควรเคลียร์จมูกก่อน
- ตรวจสอบวันหมดอายุของชุดตรวจ
- แกะบรรจุภัณฑ์ออก โดยปกติชุดตรวจจะประกอบด้วย ก้านสำลีสำหรับ Swab หลอดใส่น้ำยาตัวอย่าง ฝาหยด ตลับทดสอบ และเอกสารกำกับ ทำการอ่านเอกสารกำกับอย่างถี่ถ้วน แต่ละยี่ห้ออาจมีรายละเอียดแตกต่างกันบ้าง แต่โดยส่วนใหญ่จะมีความคล้ายคลึงกัน
- ฉีกซองที่บรรจุก้านสำลีออก ระวังอย่าให้มือไปสัมผัสตรงสำลีที่ต้องใช้เก็บตัวอย่าง และส่วนก้านบางส่วนที่จะต้องจุ่มลงในหลอดน้ำยา
- จับก้านสำลีให้ถนัด ทำการ swab หรือกวาดแยงจมูก โดยเงยหน้าเล็กน้อย แยงเข้าไปอย่างช้าๆ ในแนวนอนตามโพรงจมูกด้านใน ความลึกดูตามใบกำกับที่แนบมากับชุดตรวจ ระวังอย่าแหย่แรงจนเกิดบาดแผล และหมุนตามจำนวนรอบที่แนะนำในเอกสารกำกับ (5 รอบ โดยประมาณ) ทำเช่นนี้ทั้งจมูกข้างซ้ายและขวา
- เปิดฝาหลอดใส่น้ำยาตัวอย่าง จุ่มสำลีลงไปในน้ำยา แกว่งวนตามจำนวนรอบที่แนะนำในเอกสารกำกับ (5 รอบ โดยประมาณ) และบีบก้นหลอดเบาๆ เพื่อให้น้ำยารับกับสารที่เราทดสอบได้ดีขึ้น นำก้านสำลีออก
- นำฝาหยดมาปิดหลอดใส่น้ำยาอย่างระมัดระวัง
- หยดน้ำยาลงบนตลับทดสอบ จำนวนตามเอกสารที่กำกับ (3 หยด โดยประมาณ)
- วางตลับทดสอบในแนวนอน สังเกตุผลตามเวลาที่แนะนำ โดยทั่วไปจะใช้เวลา 15-30 นาที
การอ่านผลตรวจด้วยตัวเอง
แถบ C คือแถบควบคุมที่ตรวจสอบว่าชุดทดสอบนี้ใช้งานได้หรือไม่ ส่วนแถบ T ทดสอบเชื้อ
- มีแถบขึ้นทั้ง 2 แถบ ทั้ง C และ T หมายถึง พบเชื้อ
- มีแถบขึ้น 1 แถบที่ตัว C หมายถึง ไม่พบเชื้อ
- มีแถบขึ้น 1 แถบที่ตัว T หมายถึง ชุดตรวจนี้มีปัญหาใช้งานไม่ได้
- ไม่แถบขึ้นเลย หมายถึง ชุดตรวจนี้มีปัญหาใช้งานไม่ได้
*หากมีแถบขึ้นทั้ง 2 แถบทั้ง C และ T แต่สีไม่เท่ากัน ก็หมายถึง พบเชื้อ แต่อาจมีสีต่างกันบ้างตามวิธีการจัดเก็บ
* ตรวจสอบชุดตรวจที่ อย. รับรองได้ที่ https://www.fda.moph.go.th/sites/Medical/SitePages/test_kit_covid19.aspx
เมื่อพบว่าติดเชื้อ ควรแยกตัวเองทันที ติดต่อโรงพยาบาลตามขั้นตอนซึ่งปัจจุบันอาจต้องมีการรอเตียง และทำการทดสอบแบบ RT-PCR อีกครั้ง โดยปัจจุบันได้กำลังมีแนวคิด Home Isolation และ Community Isolation หรือกักรักษาตัวที่บ้านหรือชุมชนในผู้ป่วยรายซึ่งไม่แสดงอาการและไม่ใช่ผู้ป่วยหนัก เนื่องจากสถานการณ์การติดเชื้อที่มีมากขึ้น
เรียบเรียง : สมัชชา วิราพร
ภาพประกอบ : คณาธิป จันทร์เอี่ยม