สวนผนังบ้าน
ไอเดียการตกแต่งผนังให้โดดเด่นก็ทำให้มุมธรรมดากลายเป็นจุดสนใจได้ ลองใส่ลูกเล่นใหม่ๆ ให้ผนังหรือกำแพงว่างๆ โดยการติดตะแกรงเหล็กให้ไม้เลื้อยหรือกระถางปลูกต้นไม้เป็นสวนแนวตั้ง แล้วใช้สีสันวาดลวดลายตกแต่งสวนเพื่อเพิ่มมิติหรือสร้างบรรยากาศ ทดแทนทิวทัศน์ของสิ่งแวดล้อม เพียงเท่านี้ผนังว่างๆ ก็กลายเป็นมุมเด่นในสวนได้
จุดเชื่อมต่อร่วมกัน
ออกแบบบ้านให้เปิดพื้นที่และเชื่อมต่อกับสวนหรือมีมุมนั่งเล่นที่เปิดรับบรรยากาศธรรมชาติ ช่วยสร้างมุมมองให้ทั้งสวนและบ้านดูมีพื้นที่เพิ่มมากขึ้น ทั้งยังเพิ่มพื้นที่ใช้งานให้บ้าน เช่น ส่วนที่ต่อเนื่องจากห้องอาหารออกมาเป็นระเบียง ใช้เป็นพื้นที่พักผ่อนหรือมุมสังสรรค์แบบเอ๊าต์ดอร์ มุมศาลาหรือชิงช้าเล็กๆ ที่เชื่อมต่อกับห้องนั่งเล่นภายในบ้าน หรือเปิดพื้นที่จากภายในเชื่อมโยงสู่ภายนอกก็ได้เช่นกัน
เข้ามุม สุดซอย
มุมรั้วเป็นจุดสุดท้ายของสวนก่อนเชื่อมต่อไปยังส่วนอื่นๆ เช่น ส่วนซักล้าง หรือห้องเก็บของ ลักษณะเด่นของพื้นที่ตรงนี้คือมองเห็นได้ชัดจากทั้งสองด้าน ทั้งยังใกล้กับฉากหลัง เพียงแค่มีไม้ประธานสักต้นกับโต๊ะสนามหรือม้านั่งในสวนก็ช่วยเปลี่ยนมุมที่ไม่เกิดประโยชน์นี้ให้ดูมีเรื่องราวได้ไม่ยาก หากฉากหลังเป็นกำแพงก็ยิ่งดี เพราะออกแบบเป็นมุมใช้สอยหรือมุมพิเศษได้ เสริมให้สวนดูน่ามองมากยิ่งขึ้น
พักผ่อนชมระเบียง
ระเบียงเป็นองค์ประกอบหนึ่งของบ้านหรือคอนโดมิเนียม ขนาดทั่วไปประมาณ 1.10 × 2 เมตรสามารถจัดสวนเป็นมุมพักผ่อนได้ จุดเด่นของพื้นที่นี้คือเชื่อมต่อกับห้องภายในบ้านได้ง่าย หากจัดดีๆ จะช่วยให้ทั้งห้องและสวนดูมีพื้นที่มากยิ่งขึ้น เทคนิคการปลูกต้นไม้บนสวนระเบียงก็มีหลากหลายไอเดียตามความชอบ หากต้องการความสะดวกควรเป็นสวนกระถางเพราะย้ายและดูแลได้ง่าย แถมประหยัดด้วย หรืออาจเพิ่มสวนแนวตั้งให้ผนังก็ได้ เพื่อช่วยเพิ่มบรรยากาศของสวนให้ดูมีชีวิตชีวายิ่งขึ้น
บนดาดฟ้า
บ้านของคนเมืองหลายหลังมีลักษณะเป็นตึกแถว มีพื้นที่ดาดฟ้าอยู่ด้านบน มักมีพื้นที่กว้างขวางพอจะจัดสวนได้ พรรณไม้ที่ปลูกควรเป็นไม้ขนาดเล็กจนถึงขนาดกลาง หากต้องการปลูกไม้ใหญ่ควรปรึกษาวิศวกรโครงสร้างให้ดีก่อน หรือควรปลูกต้นไม้เฉพาะจุดที่เป็นคานและเสา ใช้เม็ดดินเผาและกาบมะพร้าวสับผสมลงในเครื่องปลูกเพื่อลดน้ำหนักของวัสดุปลูก อีกทั้งควรทากันซึมให้ทั่วพื้นดาดฟ้าและวางระบบท่อระบายน้ำให้ดีก่อนจัดแปลงปลูกต้นไม้ เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาน้ำรั่วซึมจากการรดน้ำต้นไม้ในภายหลัง สำหรับการปลูกต้นไม้อาจเริ่มจากไม้กระถางเล็กๆ ก่อน จากนั้นจึงทำกระบะปลูกต้นไม้แบบจริงจัง นอกจากนี้อาจดัดแปลงมุมดาดฟ้าให้กลายเป็นแปลงปลูกผักรับประทานในครัวเรือนด้วยก็ได้
ในบ้านก็มีสวน
บ้านในเมืองมักประสบปัญหาเรื่องพื้นที่จำกัดและบางบ้านอาจไม่มีพื้นที่ปลูกต้นไม้ เราสามารถยกมุมสวนเล็กๆ ให้เข้ามาอยู่ในบ้านได้ สำหรับผู้ที่อยากมีพื้นที่สีเขียวในบ้านควรออกแบบช่องเปิดกลางบ้านไว้ตั้งแต่เริ่มก่อสร้าง หรือปรับเปลี่ยนกระเบื้องหลังคาให้มีลักษณะโปร่งแสง เพื่อให้ต้นไม้สามารถรับแสงแดดได้ บางบ้านอาจต่อเป็นผนังกระจกยื่นออกมา ส่วนเรื่องวัสดุปลูกควรเตรียมพื้นที่ไว้สำหรับปลูกต้นไม้โดยเฉพาะให้เป็นดินเดิม หรือทำกระบะปลูกไปจนถึงปลูกเป็นไม้กระถางง่ายๆ สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งคือการเลือกพรรณไม้ที่ทนร่มได้พอสมควรและรากไม่กระทบกระเทือนต่อโครงสร้างของบ้าน เช่น หมากเหลือง วาสนา สาวน้อย-ประแป้ง และจั๋งจีน
สวนใต้บันได
พื้นใต้บันไดบ้านมักเป็นส่วนที่ถูกเว้นว่างไม่ค่อยได้ใช้ประโยชน์มากนัก หากออกแบบบ้านอย่างเหมาะสมก็สามารถจัดพื้นที่ใต้บันไดหรือข้างบันไดให้กลายเป็นสวนสวยได้ โดยเริ่มจากการทำช่องเปิดรับแสงสว่าง อาจมาจากหน้าต่างกระจกมุมใดมุมหนึ่งหรือหลังคาโปร่งแสง เพื่อให้มุมที่เราจะจัดสวนรับแสงแดดได้เต็มที่ จากนั้นเตรียมดินทำกระบะปลูกต้นไม้เหมือนสวนในบ้านทั่วไป บางส่วนที่ได้รับแสงแดดน้อยอาจทดแทนด้วยการใช้หินกรวดประดับหรือทำเป็นบ่อเลี้ยงปลา ก็สร้างความรื่นรมย์ในบ้านได้ไม่แพ้กัน
เรื่อง : “ปัญชัช ชั่งจันทร์”
ภาพ : คลังภาพบ้านและสวน และสำนักพิมพ์บ้านและสวน