โล่รางวัล 10 บ้านน่าอยู่ 10 สวนสวย ประจำปี 2564 ที่ นิตยสารบ้านและสวน ตั้งใจจัดทำขึ้นเป็นพิเศษ โดยร่วมงานกับสตูดิโอ Bope ในจังหวัดเชียงใหม่ ด้วยการนำเศษขยะพลาสติกเหลือทิ้งมาผ่านกระบวนการ Upcycle สร้างคุณค่าใหม่ให้กลายเป็นโล่รางวัลสีสวยภายใต้รูปสัญลักษณ์ของบ้านที่เรียบง่ายและสวยงามอยู่บนฐานไม้ที่ดูอบอุ่น
ตลอดปี 2564 แม้จะเป็นปีที่ยากลำบากสำหรับคนทำงานในทุกวงการ รวมถึงการออกแบบก่อสร้างบ้านที่อาจต้องล่าช้าหรือหยุดชะงักไปบ้าง แต่เราก็ยังได้เห็นบ้านหลายหลังที่สร้างเสร็จพร้อมให้เจ้าของบ้านได้เข้าอยู่และใช้ชีวิตอย่างปลอดภัยอยู่ในบ้านหลังใหม่ เช่นเดียวกับอีกหลายสวนที่ทั้งรีโนเวตและจัดแต่งใหม่เพื่อเป็นพื้นที่สีเขียวให้เจ้าของบ้านได้ออกมาคลายความอึดอัดกัน นั่นทำให้เรามีบ้านน่าอยู่และสวนสวยๆ มานำเสนอผ่านหน้านิตยสารบ้านและสวน room และหนังสือจากสำนักพิมพ์บ้านและสวน ตลอดจนเว็บไซต์บ้านและสวนได้อย่างต่อเนื่อง และเช่นเคยเหมือนทุกปีที่เราจะคัดสรรบ้านและสวนที่มีอยู่ทั้งหมดเพื่อมอบรางวัล 10 บ้านน่าอยู่ 10 สวนสวย โดยปี 2564 นี้ยังแบ่งเป็นหมวดต่างๆ เพื่อให้เห็นถึงเรื่องราวพิเศษของบ้านและสวนนั้นๆ ได้อย่างชัดเจนขึ้น
เพื่อมอบความประทับใจให้เจ้าของบ้าน เจ้าของสวน และผู้ออกแบบที่ได้รับรางวัลในปีนี้ เรายังได้จัดทำโล่รางวัลพิเศษขึ้นมาภายใต้แนวคิดของการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่า โดยร่วมกับคุณโบ-เปมิกา สุคีตาและคุณตื้อ-ศุภฤกษ์ ทาราศรีคู่หูนักออกแบบจาก Bope สตูดิโอในจังหวัดเชียงใหม่ที่มุ่งมั่นผลิตงานแบบ Upcycle โดยเน้นใช้ขยะพลาสติกที่เหลือทิ้งและไม่สามารถกลับคืนสู่อุตสาหกรรมการผลิตเมล็ดพลาสติกได้ เพื่อสร้างคุณค่าของพลาสติกให้กลับมาหมุนเวียนอยู่ในวิถีชีวิตอีกครั้ง
“พลาสติกที่เรานำมารีไซเคิลเป็นพวกพลาสติกแข็ง อย่างฝาขวดน้ำ ถัง กะละมัง ขวดแชมพู และก็ยังมีถุงพลาสติก ภาชนะบรรจุอาหาร ที่ผ่านการคัดแยกมาแล้ว โดยนำมาหลอมและขึ้นเป็นรูปทรงใหม่ผ่านเครื่องรีไซเคิลพลาสติกที่เราได้ความรู้และต่อยอดมาจาก Dave Hakkens ผู้ก่อตั้ง Precious Plastic จนสามารถสร้าง Injection Machine หรือเครื่องฉีดพลาสติกของตัวเองขึ้นมาได้ แต่กระบวนการ Upcycle นี้ต้องใช้เวลาและต้นทุนสูง ซึ่งทำให้ได้ชิ้นงานที่มีเพียงชิ้นเดียวในโลกและไม่เหมือนกันเลยราคาจึงค่อนข้างแพงกว่าทั่วไป ลูกค้าของเราช่วงแรกก็เลยเป็นต่างชาติเกือบทั้งหมด จนมาช่วงหลังถึงเริ่มมีคนไทยหันมาให้ความสนใจกันมากขึ้น”
นอกจากความตั้งใจจะเปลี่ยนขยะให้เป็นของใช้ที่มีมูลค่าแล้ว กระบวนการผลิตก็ต้องไม่สร้างมลพิษหรือทำลายสิ่งแวดล้อมลงไปอีกด้วย Bope จึงมีการทดสอบเรื่องกระบวนการเผาไหม้ในระหว่างฉีดพลาสติกให้กระทบกับสภาพอากาศหรือสร้างกลิ่นน้อยที่สุด เทียบแล้วน้อยกว่าการสตาร์ตมอเตอร์ไซค์เพียงหนึ่งครั้ง ซึ่งถือว่าคุ้มค่ากว่าการปล่อยให้ขยะพลาสติกล้นโลกไปอีกยาวนาน
เช่นเดียวกับการทำโล่รางวัลของบ้านและสวนในปีนี้ก็ได้เป็นส่วนหนึ่งของการสนับสนุนแนวคิดดีๆ ของ Bope เพราะวัสดุหลักที่เลือกใช้มาจากเศษพลาสติกเหลือทิ้งที่มีอยู่มากมาย ซึ่งผ่านการแยกสีมาเป็นโทนสีหลักๆ ของพลาสติกทั่วไปก็คือ สีแดง เหลือง เขียว ฟ้า และขาว โดยไม่มีการเติมสีผสมอื่นลงไป แต่เน้นใช้โทนสีขาวผสมเข้ากับสีต่างๆ ในสัดส่วนพอเหมาะเพื่อให้ชิ้นงานมีสีสันที่นุ่มนวลและไม่ฉูดฉาดจนเกินไป
ทีมออกแบบ Bope เล่าถึงขั้นตอนการทำงานไว้ว่า “เราออกแบบรูปร่างหน้าตาของโล่มาให้ทีมบ้านและสวนดูก่อน โดยใช้สัญลักษณ์บ้านทรงจั่วที่ดูเรียบง่ายมาสื่อถึงความเป็นบ้าน และเพิ่มความพิเศษด้วยการทำฐานจากไม้ฉำฉาซึ่งเป็นไม้เนื้อแข็งของทางภาคเหนือ มีลวดลายที่ชัดเจนและสื่อถึงความเป็นบ้านที่แข็งแรงด้วย เราอยากผสมผสานพลาสติกและไม้ในสัดส่วนที่สมดุลกัน จากนั้นก็ทำแม่พิมพ์ขึ้นมาจากอะลูมิเนียมเลเซอร์ตัวโลโก้บ้านและสวนลงไป แล้วถึงเริ่มต้นกระบวนการสร้างชิ้นงานส่วนพลาสติก ซึ่งเป็นงานที่เราเชี่ยวชาญมากเลยใช้เวลาไม่นาน เมื่อแยกสีของพลาสติกตามต้องการแล้วก็นำมาบดเป็นชิ้นเล็กๆ ผสมกับชิ้นที่ไม่บดด้วยเพื่อให้เกิดการกระจายสีที่แตกต่างกัน แล้วนำชิ้นพลาสติกที่ได้มาชั่งน้ำหนักเพื่อนำไปหลอมด้วยอุณหภูมิ 170 องศาเซลเซียสและใช้เครื่อง Injection Machineฉีดลงไปในแม่พิมพ์ รอให้พลาสติกเซ็ตตัวราว 20 นาที ความสมบูรณ์ของงานนั้นขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ เวลา และแรงกดของคนที่พอเหมาะพอดีที่สุดแม้ไม่ใช่เรื่องง่าย แต่เราก็ได้ชิ้นงานที่น่าประทับใจออกมา
“จากนั้นรออีกสัก 2 นาทีก็สามารถถอดชิ้นงานออกจากแม่พิมพ์ได้ แล้วเก็บร่องรอยบนพื้นผิวให้เรียบเนียนถึงจะไปสู่ขั้นตอนการทำฐานไม้ที่โรงงานบุญเลิศ ซึ่งเคยทำงานร่วมกันมาอยู่แล้ว ส่วนฐานก็ต้องมีการวัดขนาดให้พอดีสำหรับวางชิ้นงานพลาสติกลงไป โดยคำนวณเรื่องการยืดการหดของทั้งไม้และพลาสติกไว้ด้วย เพราะเป็นงานแฮนด์เมดทั้งสองอย่าง จึงทำให้ชิ้นงานมีความแตกต่างเฉพาะตัวในแต่ละชิ้น ไม่ว่าจะเป็นลวดลายของการผสมผสานระหว่างพลาสติกหรือลวดลายบนเนื้อไม้ และเมื่อเลเซอร์รายละเอียดของชื่อและรางวัลไปบนเนื้อไม้เคลือบแล็กเกอร์ผิวให้เรียบร้อย ก็จะได้โล่รางวัลที่เสร็จสมบูรณ์”
ยังมีความพิเศษมากขึ้นไปอีกเมื่อ คุณเจรมัย พิทักษ์วงศ์ บรรณาธิการใหญ่ของนิตยสารบ้านและสวน ได้มีส่วนร่วมในการแกะสลักลายเซ็นลงไปบนฐานไม้ด้วยตัวเอง เพื่อส่งมอบความรู้สึกขอบคุณนี้ให้แด่เจ้าของบ้าน เจ้าของสวน และผู้ออกแบบทุกคน หวังว่าโล่ที่ทำขึ้นด้วยมือจากความตั้งใจและเป็นเสมือนงานศิลปะที่มีเพียงชิ้นเดียวในโลกนี้จะสามารถเป็นของขวัญชิ้นพิเศษที่เข้าไปอยู่ในมุมต่างๆ ของบ้านได้อย่างสวยงาม เช่นเดียวกับที่ทีมออกแบบจาก Bope กล่าวทิ้งท้ายไว้ว่า
“เราสองคนก็เติบโตมากับ ‘บ้านและสวน’ ตลอด รู้สึกดีใจมากที่มีโอกาสได้ร่วมงานทำโล่ครั้งนี้ เราตั้งใจและลงมือทำออกมาอย่างดีที่สุด เหมือนกับที่ทุกคนตั้งใจสร้างบ้านและแต่งสวนของตัวเองออกมาให้สวยที่สุดเช่นกัน ขอบคุณ ‘บ้านและสวน’ ที่นึกถึงเราและมอบประสบการณ์ใหม่ๆ ให้เราได้ลองทำ และขอแสดงความยินดีกับผู้ที่ได้รับโล่รางวัลนี้ทุกท่านด้วย หวังว่าจะชอบเหมือนกับที่เราคนทำเองก็รู้สึกชอบด้วยเช่นกัน”
เรื่อง : ภัทรสิริ โชติพงศ์สันติ์
ภาพ : วสันต์ ประนันวงศ์,ณัฐกิตติ์ มีสกุล,หทัยรัตน์ ดีนวลพะเนาว์
รวมแบบบ้านที่ได้รับรางวัล 10 บ้านน่าอยู่ประจำปี พ.ศ.2564
รวมแบบสวนที่ได้รับรางวัล 10 สวนสวยประจำปี พ.ศ.2564
เบื้องหลังการทำโล่รางวัล 10 บ้านน่าอยู่ 10 สวนสวย ประจำปีพ.ศ.2563
