สวนในบ้านจัดสรร ไม่ว่าจะมีขนาดเล็ก หรือใหญ่มักมีผังแปลนคล้าย ๆ กันคือเป็นรูปตัวแอล (L) มีพื้นที่มุมสี่เหลี่ยมผืนผ้าด้านหน้าบ้านเชื่อมกับสี่เหลี่ยมด้านแคบยาวไปจนถึงบริเวณหลังบ้านที่มักเป็นครัวหรือพื้นที่ซักล้าง
สวนในบ้านจัดสรร ด้วยขนาดพื้นที่ที่ไม่ใหญ่มากนัก จึงสามารถจัดเป็นมุมสวนสวย ๆ เองได้ไม่ยาก โดย บ้านและสวน มีวิธีดังต่อไปนี้
- ไอเดียแต่งสวน 33 มุมสวนหน้าบ้านและหลังบ้าน พื้นที่เล็กแคบก็ทำตามได้
- จัดสวนหน้าบ้านขนาดกลาง เลือกไม้ประธานแบบไหนดี [บอกชื่อต้นไม้]
หาแรงบันดาลใจ
ทุกครั้งที่จะจัดสวนควรเริ่มต้นจากการหาข้อมูลพื้นฐาน ทั้งรูปแบบหรือสไตล์สวนที่ต้องการ วัสดุที่กลมกลืนกับองค์ประกอบโดยรวม พืชพรรณที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม เพื่อเป็นแนวทางการตัดสินใจ ซึ่งจะส่งผลไปถึงการออกแบบ โทนสี อารมณ์ หรือแม้แต่การซื้อของตกแต่งสวนและพรรณไม้ในขั้นต่อไป ด้วยขนาดพื้นที่ที่จำกัด เราอาจยกแค่เพียงจุดเด่นเล็ก ๆ ของสไตล์ที่ชื่นชอบมาไว้ในสวน เพื่อสร้างกลิ่นอายและเอกลักษณ์ของสวน
จัดแบ่งพื้นที่
วัดขนาดพื้นที่สวนในทุกมุม จากนั้นนำมาจำลองวาดบนกระดาษแบบง่าย ๆ โดยกำหนดขนาดพื้นที่ให้เหมาะกับลักษณะงานหรือกิจกรรมที่ทำ เพราะแต่ละอย่างต้องการใช้พื้นที่แตกต่างกัน เช่น สนามหญ้าสำหรับออกกำลังกาย โต๊ะสนามสำหรับนั่งเล่นหรือโต๊ะรับประทานอาหาร ที่สำคัญต้องคำนึงถึงทิศทางของแสงและลมประกอบกับเวลาที่เข้าไปใช้งานในสวนด้วย เช่น มุมนั่งเล่นควรได้รับร่มเงาจากตัวบ้านในช่วงเย็นที่ชอบมานั่งเล่นพักผ่อน หรือวางมุมนั่งเล่นที่บริเวณประตูที่เชื่อมต่อระหว่างครัว เพื่อให้เกิดการใช้งานที่เชื่อมต่อกันเป็นมุมนั่งเล่นในสวนหลังรับประทานอาหารเสร็จ
กำหนดเส้นทางสัญจร
กรณีที่มีพื้นที่ใช้งานในสวนหลายอย่าง ควรแบ่งเป็นทางเดินหลักและทางเดินรอง แต่ไม่ควรวางแนวทางเดินที่ตัดผ่านพื้นที่ใช้งานโดยตรง ยกเว้นสวนขนาดเล็กที่มีจุดทำกิจกรรมเพียงจุดเดียว เพราะมักทำให้การสัญจรไม่คล่องตัวหรือเกิดการซ้อนทับของกิจกรรมได้ เช่น วางแนวทางเดินผ่านเข้าไปยังศาลาในสวน เพราะพื้นที่สวนรูปตัวแอล (L) มีขนาดค่อนข้างเล็ก ส่วนมากแปลงหน้าบ้านจะสามารถแบ่งเป็นทางเดินหลักและทางเดินรองสำหรับทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ แต่พื้นที่ด้านข้างที่ค่อนข้างแคบ นิยมทำเป็นทางเดินตรงยาวขนานกับบ้านและแนวรั้ว ด้านข้างตกแต่งด้วยต้นไม้ให้ความร่มรื่นแทรกไป ซึ่งสามารถวางของตกแต่งหรือทำทางเดินให้โค้งเพื่อให้เกิดมิติมากยิ่งขึ้น
กำหนดมุมมอง
หลักการง่าย ๆ ในการเลือกมุมมองของสวนให้สวยงามควรอยู่ในตำแหน่งใช้งานหลัก หรือใช้ประจำอย่างห้องรับแขก ห้องรับประทานอาหาร หรือห้องนอน แล้วมองออกไปที่สวน จะช่วยให้สามารถกำหนดจุดเด่นหรือจุดนำสายตาได้เหมาะสมที่สุด นอกจากนี้จุดเด่นของสวนยังบ่งบอกคอนเซ็ปต์ในการออกแบบได้ชัดเจนขึ้น สำหรับสวนรูปตัวแอล (L) บริเวณมุมฉากที่เชื่อมระหว่างแปลงข้างบ้านกับแปลงหน้าบ้านคือ จุดหนึ่งที่นิยมสร้างจุดเด่นของสวนหรือเป็นพื้นที่ใช้งานหลัก เช่น วางประติมากรรม ทำมุมนั่งเล่น หรือตั้งตำแหน่งศาลา เพราะเป็นมุมที่เชื่อมระหว่างพื้นที่สองส่วนและสามารถมองเห็นเป็นจุดนำสายตาของมุมมองจากทั้งสองด้านระหว่างทางเดิน
การเลือกต้นไม้
ต้นไม้แต่ละชนิดมีลักษณะเฉพาะตามสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม สำหรับพื้นที่สวนรูปตัวแอล (L) ในบ้านจัดสรรส่วนใหญ่มักมีขนาดไม่ใหญ่มาก ดังนั้น ไม่ควรปลูกไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ เพราะจะให้ร่มเงาและโตเร็วเกินไป ทำให้ต้องหมั่นตัดแต่งและอาจเป็นอันตรายต่อโครงสร้างอาคารในอนาคตได้ ควรใช้ไม้ระดับกลาง เช่น แก้ว แก้วเจ้าจอม ซองออฟจาไมกา ทรงบาดาล ทองอุไร มาปลูกทดแทนไม้ยืนต้น นอกจากนี้ ควรใช้การปลูกต้นไม้หลายระดับ เพื่อทำให้สวนดูมีมิติมากขึ้น โดยปลูกไม้ริมรั้วยาวเป็นกำแพง เพื่อเป็นฉากหลัง จากนั้นปลูกไม้พุ่มตัดแต่งไล่มาจนถึงไม้คลุมดินล่างสุด โดยอาจใช้เนินดินช่วยให้เห็นระดับที่ชัดเจนมากขึ้น การใช้ต้นไม้ที่หลากหลายทำให้สวนดูมีสีสันและความน่าสนใจมากขึ้นกว่าการใช้ต้นไม้ประเภทเดียว แต่ควรคำนึงถึงปริมาณแสงก่อนที่จะเลือกต้นไม้มาปลูก เพราะสวนข้างบ้านมักได้รับแสงน้อย อาจต้องปลูกต้นไม้ที่ทนต่อแสงครึ่งวันหรือรำไร
เพิ่มลายละเอียด
ยิ่งสวนมีขนาดเล็ก ยิ่งควรเพิ่มรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ลงไป เพื่อให้สวนมีเอกลักษณ์และดูน่าสนใจ โดยของตกแต่งต้องสะท้อนสไตล์สวน หรือความชื่นชอบของเจ้าของบ้านออกมา ผ่านกระถาง วัสดุกรุพื้น เฟอร์นิเจอร์ หรือรูปปั้น เช่น ในสวนสไตล์อังกฤษควรใช้กระถางเอิร์นหรือกระถางดินเผา เพื่อให้สวนดูมีกลิ่นอายความเป็นสวนอังกฤษมากยิ่งขึ้น หรือหากเจ้าของสวนสะสมของเก่า อาจนำมาวางประดับสวนหรือดัดแปลงเป็นกระถางร่วมด้วยได้ นอกจากนี้การเปลี่ยนสีหรือเลือกใช้สีก็ทำให้โทนของสวนดูชัดเจนมากยิ่งขึ้น สะท้อนตัวต้นหรือรสนิยมของเจ้าของบ้านได้ดี โดยการใช้สีโทนอ่อนทำให้สวนดูกว้างและไม่ทึบเท่ากับการใช้สีเข้ม
เรื่อง : ปัญชัช
ภาพ : คลังภาพบ้านและสวน
นิตยสารบ้านและสวน เดือนมกราคม 2565
