เมื่อพูดถึง หน้าบ้าน หลายท่านคงสงสัยว่า หน้าบ้านคือแค่ไหน จากไหนถึงไหนคือหน้าบ้าน ผมจึงขออนุมานว่า “พื้นที่ตั้งแต่ประตูใหญ่ของบ้านไปจนถึงประตูหน้าตัวบ้าน” ซึ่งพื้นที่บริเวณนี้มีประโยชน์หลายแง่ หลายท่านใช้เป็นที่จอดรถ บางท่านก็ใช้เป็นทั้งที่จอดรถและห้องทำงานช่างหรือที่เรียกทับศัพท์ว่า Garage บางท่านก็ปล่อยไว้เป็นลานโล่ง ไว้เตะบอลหรือรำไทเก๊กก็ว่ากันไป หนักหน่อยก็ทำเป็นสวนหย่อม ทำบ่อปลาทำน้ำตกกันเพลินไปเลยทีเดียว เราเชื่อว่าหน้าบ้านที่ดีจะเป็นหน้าเป็นตาและทำให้ผู้อยู่อาศัยมีสุขภาพกายและใจที่ดีตามไปด้วย เผื่อท่านใดที่มีบ้านอยู่แล้วและอยากจัดแจงให้พื้นที่ส่วนนี้ใช้งานได้ดียิ่งขึ้น หรือหากใครมีแผนจะสร้างบ้านก็จะได้ทราบว่าพื้นที่หน้าบ้านนั้นควรจะต้องประกอบด้วยอะไรกันบ้าง
หน้าบ้านต้องมีอะไรบ้าง
ก่อนอื่นเราไปดูองค์ประกอบของหน้าบ้านกันครับ ทั้งองค์ประกอบที่จำเป็นและองค์ประกอบเสริมที่หน้าบ้านพึงจะมี
ขาดไม่ได้เลยทีเดียว
ที่จอดรถ ไม่ใช่เรื่องแปลกที่พื้นที่หน้าบ้านจะเป็นที่จอดรถ เพราะยุคสมัยนี้ใคร ๆ ก็มีรถกันทั้งนั้น แต่จอดอย่างไรให้มีประสิทธิภาพ สวยงาม และใช้งานได้ดี ปกติแล้วหลายท่านมักจอดรถโดยถอยรถเข้าบ้าน แต่รู้หรือไม่ว่า การถอยรถเข้าบ้านมักทำให้ควันดำจากท่อไอเสียรถพัดเข้าสู่บ้าน และยังทำให้ผนังดำอีกด้วย จึงควรมีพื้นที่ว่างเล็กน้อยไม่ให้ท้ายรถชนกับผนังหรือประตู หากมีพุ่มไม้เตี้ย ๆ กั้นไว้ก็จะดีมาก ที่สำคัญควรมี stopper ช่วยกำหนดจุดรถหยุดด้วยจะถือว่าดีเยี่ยมไปเลย
บ้านเลขที่ อาจไม่เคยอยู่ในสายตา เพราะบางบ้านก็ทำป้ายเล็กกระจ้อยเหลือเกิน จริง ๆ แล้วเราควรให้ความสำคัญกับบ้านเลขที่ ทำให้เห็นเด่นชัดไปเลย อย่างน้อยบุรุษไปรษณีย์จะได้หาบ้านเจอได้ง่าย ๆ อย่างไรล่ะครับ
ประตู
- หลายบ้านมักใช้บานประตูเลื่อนอัตโนมัติ ซึ่งควรจะมีทั้งรีโมตและสวิตช์ในบ้านเผื่อไว้ยามแบตเตอรี่หมด และต้องระวังมอเตอร์จมน้ำเสียหายสำหรับพื้นที่ที่น้ำท่วมถึง
- ประตูอัลลอยมีน้ำหนักมากต้องระวังประตูทรุด ตกราง หรือพื้นแตกร้าว ประตูเหล็กบางครั้งก็เพียงพอต่อความต้องการในด้านความปลอดภัยแล้ว
- ควรมีประตูเล็กสำหรับให้คนเดินเข้า-ออกโดยสะดวก แต่ไม่ควรใส่ประตูเล็กเข้าไปในประตูรั้ว เพราะจะติดขัดเวลาเปิดประตูทั้งสองบานพร้อมกัน อีกทั้งการแยกประตูคนกับประตูรถยังสามารถออกแบบให้สัมพันธ์กับการแบ่งพื้นที่ในบ้านได้อีกด้วย
กริ่ง ข้อนี้สำคัญ แม้ปัจจุบันเราจะโทรศัพท์เข้าบ้านกันเสียเป็นส่วนใหญ่ ตัวผู้เขียนเองก็ลืมตรวจตราไปว่า กริ่งหรือออดหน้าประตูบ้านเสียไปตั้งแต่เมื่อไรก็ไม่รู้ ทำให้พนักงานส่งเอกสารที่มาที่บ้านต้องตะโกนเรียกอยู่เป็นนานสองนาน เราจึงควรตรวจตรากริ่งให้ใช้ดีอยู่เสมอ มีเสียงดัง ไม่มีไฟฟ้ารั่วอยู่ในระบบ และมองเห็นได้ชัดเจน
ตู้ไปรษณีย์ ควรใช้ตู้แบบที่สามารถรองรับเอกสารขนาดประมาณ A4-A3 ได้ เพราะคงไม่ดีแน่ถ้านิตยสารเล่มโปรดจะถูกยัดเข้าไปในตู้จนยับเสียหาย เลือกตู้ไปรษณีย์ที่ใช้ได้จริง ทนแดดทนฝน ไม่ทำให้จดหมายและเอกสารต่าง ๆ เสียหายก่อนการเปิดไขในครั้งต่อไป นอกจากนี้ตู้ไปรษณีย์ กริ่ง และเลขที่บ้านควรเกาะกลุ่มอยู่ในพื้นที่เดียวกันเพื่อให้มองหาได้ง่าย
ที่ตรวจมิเตอร์น้ำไฟ จัดพื้นที่หน้าบ้านแล้วก็อย่าลืมจัดพื้นที่ให้มิเตอร์น้ำมิเตอร์ไฟด้วย เจ้าพนักงานจะได้เข้ามาจดเลขการใช้งานในแต่ละเดือนได้โดยสะดวก
ฟังก์ชันเสริม
ตากผ้า เป็นเรื่องที่เห็นได้บ่อย เมื่อพ่อบ้านขับรถไปทำงาน แม่บ้านก็จะเข็นราวตากผ้าออกมารับแดดทันที ยิ่งถ้าบ้านของคุณหันหน้าไปทางทิศใต้ด้วยแล้ว คงไม่แคล้วรับแดด พร้อมได้กลิ่นหอมฉุยจากผ้าที่ตากเป็นแน่แท้ แต่ถ้าไหน ๆ กิจกรรมตากผ้าของคุณก็จำเป็นต้องมาอยู่หน้าบ้านแล้ว ลองออกแบบให้มีการหลบมุมหลบสายตาจากเพื่อนบ้านเสียหน่อยก็ดีเหมืนกัน โดยจัดเป็นพื้นที่สำหรับแขวนผ้าตากผ้าผสมผสานไปกับสวนหน้าบ้านก็ไม่เลวเหมือนกัน เป็นสัดส่วน และดูไม่รกรุงรัง
ปลูกต้นไม้ จะปลูกเป็นกระถางหรือปลูกเป็นสวนหย่อมก็ดี ขออย่างเดียวอย่าปลูกนอกรั้วบ้าน เพราะอาจทะเลาะกับเพื่อนบ้านได้ ต้นไม้และสวนเล็ก ๆ ที่หน้าบ้านก็เพียงพอที่จะสร้างบรรยากาศดี ๆ ดึงลมเย็น ๆ ให้พัดเข้าสู่ห้องรับแขกได้แล้ว
นั่งเล่น บางครั้งเมื่อมีสวนก็จะมีพื้นที่นั่งเล่นพักผ่อนหย่อนใจ ยิ่งถ้าเป็นบ้านที่มีผู้สูงอายุ แนะนำว่ายิ่งควรมีที่นั่งเล่นอย่างเป็นกิจจะลักษณะให้คุณตาคุณยายได้ใช้เวลาว่างอย่างมีความสุข
หน้าบ้านน่ามอง ใช้ดี ไม่เบียดเบียนใคร
นอกจากหน้าบ้านจะสร้างความสุขให้เราแล้ว ก็ควรสร้างความสุขให้เพื่อนบ้านด้วย เช่น การไม่เบียดเบียนทางเท้าด้วยขยะหรือต้นไม้ หรือการดูแลสัตว์เลี้ยงของเราไม่ให้ไปกร่ำกรายผู้อื่น
ที่ทิ้งขยะ ขยะสดในบ้านนั้นมักจะนำพามด หนู และแมลงเข้ามารบกวน การแยกพื้นที่ทิ้งขยะออกมาอยู่ติดกับบริเวณรั้วบ้านจึงเป็นการขจัดเหล่าสัตว์และแมลงรบกวนเหล่านี้ออกจากบ้านเสีย ออกแบบให้บริเวณรั้วบ้านสามารถเปิดหยิบเอาขยะไปทิ้งได้โดยง่าย เพื่อให้พนักงานเก็บขยะสามารถทำงานได้สะดวก วิธีนี้ดีกว่าการตั้งถังขยะไว้หน้าบ้าน เพราะเสี่ยงต่อการถูกคุ้ยแคะโดยหมาจรจัด อีกทั้งยังรกและดูไม่เป็นระเบียบด้วย
บ้านสุนัข พึงระวังสัตว์เลี้ยงของเราจะมีอิสระมากเกินไป คงไม่ดีแน่ถ้าหน้าบ้านเราถูกร่ำลือว่า “สุนัขดุ” ควรมีพื้นที่ให้สัตว์เลี้ยงของเราได้อยู่อย่างเป็นสัดส่วนด้วย
มีก็ดี ดีกว่าไม่มี
บางการใช้งานก็อาจมีบ้างไม่มีบ้างในแต่ละบ้านแตกต่างกันไป แต่เราคิดว่าหากมีไว้ก็คงจะดี เพื่อให้การใช้งานเป็นสัดส่วน มีความเรียบร้อยและไม่รบกวนเพื่อนบ้าน
ศาลพระภูมิและศาลตายาย ตามปกติการตั้งศาลพระภูมิที่ถูกต้องควรตั้งอยู่ทางด้านฝั่งขวามือของพื้นที่หน้าบ้านและไม่ควรอยู่ชิดกับรั้วมากเกินไป อาจรวมเข้าไปเป็นพื้นที่ของสวนหน้าบ้านก็ได้ ทั้งนี้การที่ศาลพระภูมิอยู่ทางมุมด้านขวาของตัวบ้าน เพราะทางด้านซ้ายมือมักเป็นพื้นที่ซึ่งมีการใช้งานและเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลาตามความเชื่อดั้งเดิม (ทิศมังกรมีความเคลื่อนไหว) สุดท้ายจึงสรุปได้ว่าตั้งไว้ตรงไหนก็ได้ที่สงบและไม่วุ่นวาย เพื่อไม่ให้ขวางทางสัญจรของกิจกรรมในบ้านนั่นเอง (ทั้งนี้ให้ปรึกษา พราหมณ์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนจะดีกว่า)
ที่ปักธูป หลายบ้านโดยเฉพาะชาวจีนจะมีการปักธูปไหว้เทพเจ้าหมึ่งซิ้งที่พื้นหน้าประตูบ้าน ก็ขอให้เลือกที่ปักธูปติดไว้กับเสาข้างประตูใหญ่ หรือออกแบบให้ยกพื้นหรือแท่นขึ้นสักเล็กน้อย เพื่อให้มองเห็นได้ง่าย (ไม่พลาดไปเตะโดน) และปรับพื้นที่บริเวณนั้นให้ไร้สิ่งของไวไฟ ก็จะทำให้ตัวบ้านปลอดภัยและเพื่อนบ้านรู้สึกดีกว่าการปักธูปไว้กับพื้นอย่างแน่นอน
ที่ประดับธง เราคนไทยมีเทศกาลหลากหลาย มีที่ประดับธงไว้ก็ดูเป็นไอเดียที่ดี ปลูกฝังความรู้สึกร่วมในชาติให้ทั้งเยาวชนในบ้านและผู้คนในละแวกใกล้เคียง หลักการง่าย ๆ ก็คือ การประดับธงไตรรงค์ร่วมกับธงสำคัญอื่น ๆ ธงไตรรงค์นั้นต้องไม่อยู่ต่ำกว่าธงอื่น ๆ และสภาพของผืนธงต้องไม่เก่ากว่า สีต้องไม่ซีดและขนาดผืนธงต้องไม่เล็กกว่าธงสำคัญอื่น ๆ
ป้ายเรียกแท็กซี่ หากว่าบ้านคุณอยู่ติดถนนใหญ่ มีธุรกิจส่วนตัว มีคนอยู่เยอะ หรือมีธุระปะปังอยู่เสมอ มีคนต้องเข้า-ออกติดต่ออยู่ตลอดเวลา การมีป้ายไฟไว้เรียกแท็กซี่ที่หน้าบ้านก็ดูจะเป็นตัวเลือกที่ดี ให้แขกนั่งรออยู่ในส่วนรับแขกและออกไปขึ้นแท็กซี่แบบสบาย ๆ ได้เมื่อมีแท็กซี่เข้ามาจอด
พื้นที่ใส่บาตร หากว่าครอบครัวคุณเป็นคนธรรมะธัมโม ไม่จำเป็นต้องตั้งโต๊ะใส่บาตรกันทุกเช้าก็ได้ ทำพื้นที่ใส่บาตรเปิดออกมาจากรั้วบ้านกันไปเลยก็เข้าที รับรองว่าคุณแม่คุณยายปลื้มแน่นอน
เรื่องและภาพประกอบ : “วุฒิกร สุทธิอาภา”
ภาพ : สิทธิศักดิ์ น้ำคำ, ศุภกร ศรีสกุล