มาทำความรู้จัก “รุกขกร” นักศัลยกรรมต้นไม้ในเมือง

ด้วยปัจจุบันที่โลกพัฒนาเดินหน้าไปอย่างรวดเร็ว ทั้งโดดเด่นทางด้านเทคโนโลยี ที่ตอบสนองความสะดวกสบายของมนุษย์ แต่ความเจริญนี้อาจส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ เช่นต้นไม้ใหญ่ที่ได้รับผลกระทบจากการเติบโตของเมืองกรุง รุกขกร

ด้วยปัญหาต่างๆที่ส่งผลกระทบต่อต้นไม้ในเมือง จึงจำเป็นต้องมีวิธีดูแลตัดแต่งต้นไม้อย่างถูกวิธี ที่เราเรียกกันว่า “รุกขกรรม” หรือบางคนอาจจะคุ้นกับคำว่า “รุกขกร” ซึ่งหมายถึง ผู้ที่มีความรู้และทักษะด้านการดูแลต้นไม้รวมถึงสามารถปีนต้นไม้ได้ โดยรุกขกรจะมีการฝึกอบรมตามขั้นต่างๆ เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจที่จะปีนต้นไม้ด้วยระบบเชือกที่มีความปลอดภัย รวมถึงสามารถเข้าใจสภาพต้นไม้แต่ละชนิดเพื่อประเมินความเสี่ยงและตัดแต่งกิ่งอย่างถูกจริตของต้นไม้แต่ละชนิดและถูกต้องตามหลักวิชาการ เพื่อให้ต้นไม้อยู่รอดได้ตามสภาพเมืองปัจจุบันและปลอดภัยต่อผู้คนที่อยู่รอบข้างต้นไม้อีกด้วย

อยากเป็นรุกขกรต้องเตรียมตัวอย่างไร?

ผู้ที่เป็นรุกขกรในปัจจุบันมีทั้งมาจาก ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ซึ่งทุกคนต้องได้รับการเรียนรู้และสั่งสมประสบการณ์จากการฝึกอบรม เช่น การอบรมตัดแต่งดูแลต้นไม้ในภูมิทัศเมือง โดยเบื้องต้นจะพาออกไปดูสภาพของต้นไม้ในพื้นที่นั้นๆ อธิบายถึงลักษณะและปัญหา จากนั้นนำมาวิเคราะห์หาทางดูแลจัดการและแก้ไขต่อไป วัตถุประสงค์เพื่อให้ทุกคนทราบและเข้าใจถึงบทบาทหน้าที่ของอาชีพรุกขกร สร้างความคุ้นเคยระหว่างคนกับต้นไม้ เรียนรู้ทักษะพื้นฐานตั้งแต่การวอร์มร่างกาย การผูกเงื่อน การใช้อุปกรณ์สำหรับขึ้นที่สูง การปฐมพยาบาล ก่อนจะเข้าสู่ขั้นตอนการปฏิบัติงานจริง

เมื่อต้นไม้ถูกตัดกิ่งออก ความร้อนจากแสงแดดอาจทำให้ต้นปรับตัวไม่ทัน จึงต้องใช้ผ้ากระสอบช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น เพื่อป้องกันกิ่งแห้งตายแบบฉับพลัน

ในประเทศไทยเพิ่งตื่นตัวในเรื่องรุกขกรเพียงไม่กี่ปีมานี้ แต่ในต่างประเทศมีมานานนับ 100 ปีกันแล้ว ซึ่งมีอาชีพที่มีชื่อเรียกว่า ARBORIST หรือผู้ดูแลต้นไม้ในเขตเมือง เมื่อเมืองไทยไม่มีรุกขกร ต้นไม้ที่ปลูกในเขตเมืองจึงมักมีปัญหา เช่น ตัดเหลือแต่ตอ ตัดแบบแหว่งๆ ซึ่งเป็นการตัดต้นไม้ที่ขาดหลักการที่ถูกต้อง อาจมีผลก่อให้เกิดอันตรายต่อความปลอดภัยต่อผู้คนที่อยู่รอบข้างต้นไม้ได้ เพราะยังขาดผู้ที่เชี่ยวชาญด้านการดูแลตัดแต่งต้นไม้ ส่วนใหญ่มักเข้าใจว่าคนดูแลสวน จัดสวน ตัดหญ้า ตามสถานที่ต่างๆแล้วเข้าใจว่าเป็นรุกขกร

คนตัดต้นไม้ ไม่ใช่รุกขกร

เราต้องทำความเข้าใจกันว่า “รุกขกร” กับ “คนตัดต้นไม้” นั้นต่างกัน เพราะรุกขกรเป็นนักวิทยาศาสตร์ ที่มีความเชี่ยวชาญด้านธรรมชาติของต้นไม้ รู้จักความสัมพันธ์ระหว่างต้นไม้กับดิน น้ำ และอากาศ ซึ่งรุกขกรควรจัดระบบตามมาตรฐานสากลที่มีการขึ้นทะเบียนรับรอง

ในขณะที่ “คนตัดต้นไม้” มีหน้าที่ปีนป่ายต้นไม้ มีความชำนาญด้านการใช้เครื่องมือและอุปกรณ์ ดังนั้นภายในหนึ่งทีมจะต้องมี รุกขกร เป็นผู้กำกับ และคนตัดต้นไม้เป็นผู้ทำงาน แต่ถ้าหากรุกขกรท่านไหนที่มีการเรียนรู้งานการปีนป่ายต้นไม้เพิ่มเติมจนมีความชำนาญ ก็สามารถเป็นได้ทั้งรุกขกรและคนตัดต้นไม้ สามามารถทำงานตามลำพังได้

ภาพ : คลังภาพบ้านและสวน

ถาม-ตอบปัญหาคู่สวน

การบั่นยอด เป็นการทำร้ายต้นไม้จริงหรือ