อยากจัด งานทำบุญ ขึ้นบ้านใหม่ แต่ไม่รู้จะเริ่มอย่างไร ต้องเตรียมการหรืออุปกรณ์อะไรบ้าง เรามีขั้นตอนรายละเอียดปลีกย่อยตั้งแต่เริ่มต้นจนจบงาน พร้อมบทสวดมนต์ที่ใช้ในงานมาฝากกัน
หาฤกษ์งามยามดี
งานทำบุญขึ้นบ้านใหม่ สามารถใช้ฤกษ์ที่เจ้าของบ้านสะดวก เช่น วันหยุดที่สมาชิกครอบครัวมารวมตัวกันได้ หรือดูวันดีจากปฏิทิน สอบถามผู้รู้ หรือปรึกษากับทางวัดที่เราจะนิมนต์พระสงฆ์มาทำบุญ
จำนวนพระสงฆ์
สำหรับงานมงคล มักนิยมเชิญพระสงฆ์อย่างน้อย 5 รูปขึ้นไป และเป็นเลขคี่
กำหนดการนิมนต์พระสงฆ์
เราสามารถเลือกว่าจะเป็นช่วงถวายภัตตาหารเช้า (ประมาณ 07.30 น.) หรือช่วงถวายภัตตาหารเพล (ประมาณ 10.30 น.)
*ควรนัดนิมนต์พระสงฆ์ล่วงหน้าก่อนวันงานอย่างน้อย 2 สัปดาห์
เตรียมพื้นที่จัดงาน
กำหนดมุมอาสน์สงฆ์ : ไม่มีการกำหนดทิศทางตายตัว ใช้ความสะดวกของสถานที่และความเหมาะสมเป็นหลัก โดยทิศที่นิยมคือ ทิศเหนือ หรือทิศตะวันออก และต้องไม่มีอะไรแขวนอยู่เหนือศีรษะของพระสงฆ์
สิ่งที่ต้องเตรียม : อาสนะ / ตาลปัตร / กระโถน/ กระดาษทิชชู / ภาชนะเครื่องดื่ม
กำหนดมุมโต๊ะหมู่บูชา : ตั้งฝั่งขวามือของพระสงฆ์รูปที่หนึ่ง และหันหน้าโต๊ะออกทางเดียวกับพระสงฆ์
สิ่งที่ต้องเตรียมใน งานทำบุญขึ้นบ้านใหม่
- จำนวนโต๊ะหมู่บูชา 4, 5, 6, หรือ 9 ตัว ตามความเหมาะสมของเจ้าภาพ
- ฐานรองโต๊ะหมู่บูชา 1 ตัว
- พระพุทธรูปประธาน 1 องค์
- กระถางปักธูป 1 ใบ
- เชิงเทียน อย่างน้อย 1 คู่ (ตามความเหมาะสมของจำนวนโต๊ะหมู่บูชา)
- พานพุ่ม อย่างน้อย 1 คู่ (ตามความเหมาะสมของจำนวนโต๊ะหมู่บูชา)
อุปกรณ์เครื่องใช้อื่นๆ
ดอกไม้ ธูปเทียน ขันน้ำมนต์ เทียนน้ำมนต์ (ใช้เทียนขี้ผึ้งแท้ น้ำหนัก 1 บาทขึ้นไป แบบไส้ใหญ่) แป้งเจิมหรือดินสอพอง แผ่นทอง สายสิญจน์ และของถวายสังฆทาน (ตามจำนวนพระสงฆ์) ที่กรวดน้ำ (สำหรับเจ้าบ้านและแขกที่มาร่วมงาน)
*ทางวัดมักมีอุปกรณ์ให้เช่ายืม หรือจัดเตรียมให้เจ้าภาพ
เตรียมอาหารคาว อาหารหวาน ผลไม้ สำหรับพิธีการ
- ชุดบูชาข้าวพระพุทธ 1 ชุด
- ชุดภัตตาหารสำหรับพระสงฆ์ ตามจำนวน (หากนิมนต์ 9 รูป ควรแบ่งเป็น 2 วง)
- ชุดเซ่นไหว้เจ้าที่หรือศาลพระภูมิที่บ้าน 1 ชุด
- ขนมมงคล (นิยม) เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง เม็ดขนุน ขนมถ้วยฟู
- ผลไม้มงคล (นิยม) เช่น กล้วย มะพร้าว สาลี่ ทับทิม ส้ม
*ไม่รวมอาหารแขกเหรื่อในงานที่ต้องเตรียมแยกต่างหาก
บทสวดมนต์สำหรับทำบุญขึ้นบ้านใหม่
ตามปกติแล้ว มัคทายกจากทางวัดจะนำสวด แต่การเตรียมบทสวดมนต์ไว้ ให้รู้พิธีการ และหากมีแขกเหรื่อในงาน จะช่วยทำให้ทุกคนมีสมาธิจดจ่อกับการสวดมนต์ในระหว่างทำพิธีได้ราบรื่น
บทบูชาพระรัตนตรัย
อิมินา สักกาเรนะ พุทธัง ปูเชมะ
อิมินา สักกาเรนะ ธัมมัง ปูเชมะ
อิมินา สักกาเรนะ สังฆัง ปูเชมะ
บทกราบนมัสการพระรัตนตรัย
อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ (กราบ)
สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม ธัมมัง นะมัสสามิ (กราบ)
สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ สังฆัง นะมามิ (กราบ)
บทอาราธนาศีล 5
มะยังภันเต วิสูง วิสูง รักขะนัตถายะ
ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ
ทุติยัมปิ มะยังภันเต วิสูง วิสูง รักขะนัตถายะ
ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ
ตะติยัมปิ มะยังภันเต วิสูง วิสูง รักขะนัตถายะ
ติสะระเณนะ สะหะ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ
บทสวดไตรสรณคมน์
พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ
ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ
สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ
ทุติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ
ทุติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ
ทุติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ
ตะติยัมปิ พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ
ตะติยัมปิ ธัมมัง สะระณัง คัจฉามิ
ตะติยัมปิ สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ
(ภิกษุกล่าว) ติสะระณะคะมะนัง นิฏฐิตัง (ฆราวาสรับว่า) อามะ ภันเต
บทสมาทานศีล
ปาณาติปาตา เวระมณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ
อะทินนาทานา เวระมณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ
กาเมสุมิฉาจารา เวระมณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ
มุสาวาทา เวระมณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิ
สุราเมระยะมัชชะปะมาทัฏฐานา เวระมะณี สิกขาปะทัง สะมาทิยามิอิมานิ ปัญจสิกขา ปทานิ สะมาทิยามิ (3 ครั้ง)
(ภิกษุกล่าว) ศีเลนะสุขคติงยันติ (ฆราวาสรับ) สาธุ
(ภิกษุกล่าว) ศีเลนะโภคะสัมปะทา (ฆราวาสรับ) สาธุ
(ภิกษุกล่าว) ศีเลนะนิพพุติงยันติ ตัสสมา ศีลัง วิโสทะเย (ฆราวาสรับ) สาธุ
บทอาราธนาพระปริต
วิปัตติปะฏิพาหายะ สัพพะสัมปัตติสิทธิยา สัพพะทุกขะวินาสายะ ปะริตตัง พรูถะ มังคะลัง
วิปัตติปะฏิพาหายะ สัพพะสัมปัตติสิทธิยา สัพพะภะยะวินาสายะ ปะริตตัง พรูถะ มังคะลัง
วิปัตติปะฏิพาหายะ สัพพะสัมปัตติสิทธิยา สัพพะโรคะวินาสายะ ปะริตตัง พรูถะ มังคะลัง
บทสวดถวายสังฆทาน
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
นะโมตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ
อิมานิ มะยัง ภันเต ภัตตานิ สะปะริวารานิ ภิกขุสังฆัสสะ
โอโณชะยามะ สาธุ โน ภันเต ภิกขุสังโฆ
อิมานิ ภัตตานิ สะปะริวารานิ ปะฏิคคัณหาตุ อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะฯ
ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวาย ภัตตาหาร กับทั้งบริวารเหล่านี้ แด่พระสงฆ์สงฆ์ ขอพระสงฆ์สงฆ์โปรดรับ ภัตตาหารกับทั้งบริวารเหล่านี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์และความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย สิ้นกาลนาน เทอญฯ
ขั้นตอนการทำบุญขึ้นบ้านใหม่
- นิมนต์พระสงฆ์ตามเวลาฤกษ์
- เมื่อถึงเวลาเริ่มพิธีการ เจ้าบ้านจุดเทียนที่โต๊ะหมู่บูชา โดยเริ่มจากเทียนด้านขวาของพระพุทธก่อน ตามด้วยเทียนด้านซ้าย และธูป ตามลำดับ แล้วกราบพระพุทธรูป 3 ครั้ง
- เจ้าบ้านกล่าวบทบูชาพระรัตนตรัย และอาราธนาศีล 5 ถัดจากนั้นให้กล่าวตามพระสงฆ์ด้วยบทสมาทานศีล แล้วฝ่ายเจ้าบ้านกล่าวบทอาราธนาพระปริตร
- เมื่อพระสงฆ์สวดถึงประโยคว่า “อเสวนา จ พาลานัง” ให้เจ้าบ้านจุดเทียนสำหรับทำน้ำพระพุทธมนต์ แล้วถวายข้าวพระพุทธที่หน้าโต๊ะหมู่บูชา แล้วประเคนภัตตาหารแด่พระสงฆ์เป็นลำดับถัดไป
- เมื่อพระสงฆ์ฉันภัตตาหารเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นำเครื่องสังฆทาน พร้อมด้วยดอกไม้ ธูป เทียน หรือจตุปัจจัย เตรียมไว้ที่หน้าอาสนะพระสงฆ์ทุกรูป
- เจ้าบ้านและแขกเหรื่อช่วยกันกล่าวบทถวายสังฆทานและถวายสังฆทาน
- พระสงฆ์สวดอนุโมทนา เจ้าบ้านและผู้ร่วมงานกรวดน้ำอุทิศส่วนบุญกุศล
- พระสงฆ์ประพรมน้ำพระพุทธมนต์ เป็นอันเสร็จพิธี
เรื่องและภาพ : กองบรรณาธิการบ้านและสวน