สวนที่ผมพามาชมในฉบับนี้เป็นสวนผสมผสานในแบบ “สวนป่าคนเมือง” (Urban Tropical Garden)
ภายในบ้านไม้ชั้นเดียวทรงเรียบง่าย มีระเบียงกว้างอยู่ติดกับลำธาร ทั้งสองฝั่งเป็นโขดหินที่มีมอสส์ขึ้นคลุมดูชุ่มชื้น รายล้อมด้วยต้นไม้หลากหลายชนิดที่ดูร่มรื่น ได้ยินเสียงน้ำตกอยู่ไกล ๆ ชวนให้นึกไปถึงบ้านพักในรีสอร์ตกลางป่า แต่ก็ต้องสะดุดตากับสุนัขบูลด็อกตัวโตที่เล่นน้ำอยู่ในลำธาร และอีกตัวกำลังวิ่งไล่ลูกบอลในสนามหญ้ากว้างที่อยู่ถัดไป
สวนป่าในเมืองแห่งนี้เต็มไปด้วยต้นไม้ มีน้ำตก ลำธาร และสนามหญ้ากว้าง ซึ่งตั้งใจออกแบบไว้สำหรับน้องหมาโดยเฉพาะ การออกแบบจะยากง่ายอย่างไร ต้องคำนึงถึงอะไรบ้าง คุณมอร์ – อัศนัย แก่นจันทร์ นักจัดสวนแห่งร่มรื่นแลนด์สเคป จะมาบอกเล่าให้ฟังกันครับ
“พื้นที่สวนรวมสนามหญ้าประมาณ 540 ตารางเมตรครับ เจ้าของบ้านอยากได้สวนทรอปิคัลที่ดูแลง่าย มีเนินสนามหญ้า และก็แจ้งมาตั้งแต่แรกแล้วว่าจะทำสวนสำหรับน้องหมา ผมออกแบบเป็นสวนทรอปิคัลที่ดูใกล้เคียงกับธรรมชาติมากที่สุด มีลำธารตื้น ๆ ที่สามารถนั่งจุ่มเท้าและให้หมาลงเล่นน้ำได้ เลือกใช้ต้นไม้ที่ไม่เป็นอันตรายต่อสัตว์ เช่น ไม่มีหนาม ลดจำนวนต้นไม้ให้น้อยลง และเลือกตำแหน่งปลูกให้เหมาะสม อย่างต้นไม้ที่บอบบางก็หลบไปอยู่ด้านใน ให้ห่างจากหมาที่อาจลุยเข้าไปเหยียบย่ำได้ และเน้นต้นไม้ที่ไม่ต้องดูแลมากครับ
“เดิมเป็นที่โล่ง ๆ เลยครับ และมีความลาดเอียงค่อนข้างมาก เราเลยต้องปรับพื้นที่กันใหม่ ผมขุดดินในลำธารมาถมให้เป็นเนินแบบสนามกอล์ฟตามที่เจ้าของบ้านอยากได้ ทำลำธารเลาะไปตามหน้าบ้าน ผมเสนอให้เพิ่มน้ำตกเพื่อให้เกิดเอฟเฟ็กต์ของเสียงน้ำ และผมรู้สึกว่าถ้าไม่มีน้ำตกก็จะดูไม่เป็นธรรมชาติเพราะไม่รู้ที่มาของน้ำในลำธาร เดิมเลยน้ำตกจะสูงกว่านี้ แต่เจ้าของบ้านคิดว่าสูงเกินไป เราเลยลดให้เหลือแค่ 2 เมตร น้ำตกก่อด้วยหินฟองน้ำ บริเวณลำธารตกแต่งด้วยหินแกรนิตและหินทรายที่มีอยู่เดิม เลือกที่มีหน้าตัดเรียบเพื่อใช้เป็นที่นั่งได้ บริเวณน้ำตกและลำธารลงเสาเข็มยาว 3 เมตร ปูพรมทุกระยะ 1 เมตร เพิ่มความแข็งแรง ป้องกันการทรุดและแตกร้าว ใช้งานได้ในระยะยาว
“ความพิเศษของสวนนี้คือ เรื่องของระบบกรองครับ เนื่องจากน้ำตกและบ่อน้ำมีขนาดเล็กและเป็นลำธารตื้น ๆ ผมทดลองใช้ระบบกรองแบบใหม่ที่เรียกว่า Intake Bay Filter ลักษณะเป็นกล่องพลาสติกที่ใช้ในงานวิศวกรรม ผมเห็นจากยูทูปที่นักจัดสวนต่างประเทศเขาใช้กัน ข้อดีคือระบบไม่ซับซ้อน ดูแลรักษาง่าย ประหยัดพื้นที่และค่าใช้จ่ายกว่าระบบกรองแบบบ่อปูน ที่สำคัญคือติดตั้งง่าย ตัวกล่องจะเป็นแผ่นพลาสติก 6 ชิ้น สามารถนำมาประกอบที่หน้างานได้เลย ผมหาวัสดุที่ใกล้เคียงในบ้านเรามาใช้แทน เราจะขุดหลุมวางกล่องไว้ใต้บ่อ การทำงานคือเมื่อตะกอนตกลงที่ก้นกล่อง ก็จะมีปั๊มอีกตัวดูดตะกอนออก อย่างไรก็ตามเราต้องคำนวณปริมาตรน้ำทั้งหมดเพื่อหาจำนวนกล่องกรองที่เหมาะสม แต่ระบบนี้ไม่เหมาะกับบ่อที่เลี้ยงปลาคาร์ปตัวใหญ่ ๆ ที่ต้องการน้ำคุณภาพดีครับ
“โดยส่วนตัวผมชอบต้นไม้ไม่ผลัดใบครับ ใบจะได้ไม่ร่วงเลอะเทอะในสวน อีกเรื่องที่สำคัญคือต้นไม้ที่ใช้ต้องมีพุ่มใบไม่แน่นมาก เราต้องการให้มีแสงส่องถึงสนามหญ้าและต้นไม้ที่อยู่ด้านล่าง ที่นี่มีต้นไม้ใหญ่เดิมอยู่หลายต้น ตำแหน่งก็เหมาะสมดีอยู่แล้ว คืออยู่ชิดริมรั้ว ไม่ค่อยมีผลกับงานออกแบบ ผมเลือกที่จะออกแบบให้สอดคล้องกับตำแหน่งที่เขาอยู่ดีกว่า ปลูกเพิ่มแค่บางต้น ที่เลือกเป็นพิเศษหน่อยคือเสม็ดแดง ซึ่งอยู่บริเวณระเบียงบ้าน ผมเลือกต้นที่มีฟอร์มสวย ๆ ข้อสำคัญคือต้องคอยหมั่นตัดแต่งอยู่เสมอ เพื่อรักษาฟอร์มของต้นไว้ ไหน ๆ เราก็เลือกต้นไม้ที่มีฟอร์มสวยมาแล้วก็ควรรักษาไว้อยู่แบบนี้ตลอดไป ไม่ปล่อยให้แตกใบโตตามธรรมชาติมากนัก เหมือนเป็นการสตัฟฟ์ภาพสวนเอาไว้ครับ
“ส่วนต้นไม้อื่น ๆ ก็เป็นต้นที่ใช้ในสวนทรอปิคัลทั่วไป เนื่องจากตลาดต้นไม้ในบ้านเรามีต้นไม้ให้เลือกใช้ค่อนข้างจำกัด ต้นไม้ที่ใช้ส่วนใหญ่เลยคล้ายๆ กัน แต่ผมก็พยายามเลือกใช้ต้นที่ต่างไปจากงานที่ตัวเองเคยทำ อาศัยประสบการณ์และการสังเกต ต้นไหนที่สามารถปลูกได้บ้างและไปด้วยกันได้สวย ลองใช้ต้นไม้ใหม่ ๆ บ้าง อย่างเช่นบริเวณหลังน้ำตกผมใช้ช่อม่วงวิสทีเรีย ข้อดีคือโตไว ใบไม่ร่วงมาก ออกดอกแล้วสวยมาก โชคดีที่ส่วนนี้ได้รับแสงตลอดทั้งวัน จึงสามารถปลูกไม้ดอกแซมแต้มสีสันได้ ที่นี่ใช้ต้นไม้ค่อนข้างหลากหลาย แต่ก็ไม่มากชนิดนักครับ”
ขณะที่เจ้าของบ้านเองก็พอใจกับสวนป่าสไตล์คนเมืองแบบนี้ และกล่าวด้วยรอยยิ้มว่า “ที่ผ่านมาพยายามจัดสวนกันเอง แต่ก็ไม่ได้เรื่องค่ะ หาต้นไม้ที่เราชอบมาปลูกไปเรื่อย ปล่อยให้สวนไม่สวยมานาน เลยคิดอยากจะทำใหม่ให้สวยๆ โดยปกติก็ชอบอ่านนิตยสารและดูรายการทีวีของบ้านและสวนอยู่แล้ว เห็นผลงานของคุณมอร์ในรายการบ้านและสวนค่ะ เป็นสวนป่าที่มีน้ำตกลำธารแบบที่อยากได้ อีกอย่างคือชอบชื่อร่มรื่นแลนด์สเคปด้วยค่ะ เช้าวันรุ่งขึ้นก็โทร.ติดต่อไปทันที และด้วยความที่ตอนคุณมอร์เข้ามาดูที่บ้าน ดูท่าทางเป็นคนรักหมามาก เลยคิดว่าต้องคนนี้แหละที่จะมาออกแบบสวนให้ ส่วนเรื่องหมากับสวนก็ไม่ค่อยมีปัญหา เพราะเราตั้งใจไว้แต่แรกแล้วว่าจะทำสวนให้เขาวิ่งเล่น แต่จริงๆ แล้วคุณพ่อได้ใช้งานสวนมากที่สุด ท่านรักธรรมชาติ ชอบเดินป่า ตอนเช้านั่งทำงานไปดูสวนไป มีความสุขมาก คุณมอร์ทำสำเร็จมากค่ะ”
นิตยสารบ้านและสวน ฉบับเดือนกุมภาพันธ์ 2566
เรื่อง : วชิรพงศ์ หวลบุตตา
ภาพ : อภิรักษ์ สุขสัย
ออกแบบ : ร่มรื่นแลนด์สเคป โดยคุณอัศนัย แก่นจันทร์ และคุณกนกวรรณ ณ พัทลุง โทรศัพท์ 09-4464-2914
บทความที่เกี่ยวข้อง