การจัดสวนในบ้านมักอิงตามความชอบและความต้องการของเจ้าของบ้านเป็น สำคัญ โดยมากก็เป็นเพียงแค่ชอบสวนสไตล์ไหน ชอบต้นไม้อะไร ไม่บ่อยนักที่เราจะเห็นสวนที่มีคอนเซ็ปต์ชัดเจน โดยออกแบบตามตัวตนของผู้เป็นเจ้าของ ถ่ายทอดออกมาเป็นเรื่องราวในสวน ครั้งนี้ผมมีตัวอย่างสวนที่เล่าเรื่องราวในชีวิตของ คุณอาร์ต – วิฑูรย์ นิยมธรรมกิจ ครูสอนดำน้ำ มาให้คุณผู้อ่านได้รู้จักกันครับ
“ผมรู้จัก คุณออฟ – ภาณุยศ ปริกสุวรรณ และคุณปุ้ย – เฉลิมศักดิ์ บุญทวี เมื่อห้าหกปีก่อน ตอนนั้นเขาเปิดร้านขายต้นไม้เล็กๆแถวปากซอยบ้าน ไปซื้อต้นไม้เขาแล้วก็ได้คุยกัน จนในที่สุดก็ให้มาช่วยออกแบบสวนที่บ้าน เพราะตอนแรกผมลองจัดสวนเอง คิดว่าไม่น่าจะยากอะไร แต่กลับออกมาดูสะเปะสะปะ ไม่ค่อยสะท้อนบุคลิกของเราเท่าไร
“สวนแรกมีคอนเซ็ปต์เกี่ยวกับทะเลครับ เพราะผมกับภรรยา (คุณสุกัญญา นิยมธรรมกิจ) ชอบดำน้ำ เลยอยากนำธรรมชาติใต้ทะเลมาไว้ในบ้าน ตอนนั้นคุณปุ้ยทำกำแพงคอนกรีตทาสีขาว ครั้งแรกที่เห็นแบบสวนที่มีกำแพงก็รู้สึกอึ้งๆ ดูเป็นงานก่อสร้างมากกว่าการจัดสวน เพราะถ้าเราไม่ชอบต้นไม้ในสวนก็ยังถอนได้ แต่กำแพงมันเคลื่อนย้ายไม่ได้ เขาก็พยายามบอกว่ากำแพงในสวนนี้เปรียบเสมือนฟองคลื่นสีขาวในทะเล ในที่สุดเมื่อทำเสร็จแล้วก็ออกมาถูกใจเรา แต่พอผ่านไปประมาณห้าปี เกิดปัญหาใหญ่คือพื้นดินทรุดทั้งบริเวณสวนและตัวบ้าน ประกอบกับไม้ใหญ่ที่ปลูกก็โตขึ้นและบังแสงต้นไม้ที่อยู่ด้านล่าง ทำให้ต้นไม้โทรม บางต้นก็ตาย อีกทั้งเทรนด์สวนก็เปลี่ยนไปด้วย ก็ถึงเวลาต้องปรับปรุงสวนครั้งใหญ่กันอีกรอบ”
ครั้งนี้คุณอาร์ตยังคงไว้ใจให้คุณปุ้ยและคุณออฟเข้ามาดูแลปรับปรุงสวนเช่น เดิม โดยให้โจทย์ไปว่าอยากได้สวนสไตล์อังกฤษที่ดูอบอุ่น ออกแนวคันทรีนิดๆ มีดอกไม้ดูสดชื่นสบายตา ผู้ออกแบบเล่าถึงการจัดสวนครั้งใหม่ให้ฟังว่า
“สวนใหม่นี้เปลี่ยนไปจากเดิมค่อนข้างเยอะครับ เป็นสวนที่มีกลิ่นอายของสวนอังกฤษเจืออยู่ เพราะทั้งคุณอาร์ตและภรรยาชอบสวนสไตล์นี้ แต่ไม่ใช่แนวสวนอังกฤษจ๋า ผมเปรียบให้คุณอาร์ตฟังว่าจากสวนริมทะเลในครั้งแรก ครั้งนี้เหมือนเราเดินจากชายหาดลึกเข้าไปในป่านิดหนึ่ง ไปหาลำธาร
“เนื่องจากต้นไม้ที่เคยลงไว้โตขึ้นมาก พื้นที่ด้านล่างของสวนค่อนข้างร่ม ต้นไม้เดิมที่ชอบแดดก็อยู่ไม่ได้ เราต้องเปลี่ยนมาเลือกใช้ไม้ทนร่มแทน เช่น พวกเฟินต่างๆ แต่ก็มีไม้ดอกอย่างบัวดิน ต้อยติ่ง มากาเร็ตแซมบางจุด เพื่อให้ได้อารมณ์ของสวนอังกฤษ สักสองสามเดือนพอต้นโรย ก็เปลี่ยนเอาต้นใหม่หรือดอกไม้อื่นมาลงแทน เปลี่ยนสีสันไปตามฤดูกาล ทำให้สวนดูสดชื่นมีชีวิตชีวาดีครับ
“บริเวณข้างบ้านมีการปรับเปลี่ยนไปค่อนข้างมาก จากเดิมที่เป็นระเบียงไม้ขนาดใหญ่ เปรียบเหมือนห้องกลางแจ้งในสวนก็รื้อออกไป เนื่องจากบ้านเรามีอากาศร้อนชื้น พอมีต้นไม้มากๆก็จะมีปัญหาเรื่องยุงและแมลงต่างๆ จากที่เคยใช้เป็นที่ปาร์ตี้สนุกสนานก็กลายเป็นไม่ค่อยได้ใช้งาน คุณอาร์ตและภรรยาชอบทะเลชอบน้ำ ผมเลยออกแบบให้เหมือนมีลำธารอยู่รอบบ้าน แต่ถ้าใช้น้ำจริงก็เป็นเรื่องใหญ่ เลยออกแบบเป็นลานกรวดเต็มพื้นที่ ถือเป็นไฮไลต์ของสวนนี้เลยครับ
ถ้าสังเกตดูจะเห็นว่าไม่ได้ปูกรวดแบบทั่วไป พื้นกรวดจะมีลวดลายเหมือนสายน้ำไหล ผมใช้กรวดแต่ละก้อนแทนหยดน้ำแต่ละหยดที่ไหลมารวมกันเกิดเป็นลำธาร เราจะวางตำแหน่งก้อนหินก้อนใหญ่ในสวนก่อน แล้วค่อยจินตนาการว่าถ้ามีสายน้ำมากระทบแล้วจะมีทิศทางไปทางไหน เกิดเป็นเกลียวม้วนไปอย่างไร นั่งเรียงกรวดกันทีละก้อนเลยครับ ผมเลือกใช้กรวดสีเข้ม เพื่อให้ดูใกล้เคียงกับลำธารตามธรรมชาติ นอกจากนี้ยังช่วยให้พรรณไม้เด่นขึ้นอีกด้วย ลานกรวดจะให้อารมณ์แบบสวนเซน ดูนิ่ง สงบ สวย และมีคอนเซ็ปต์ ทั้งยังดูแลรักษาง่าย ใบไม้ร่วงก็แค่เก็บ สกปรกก็แค่ฉีดน้ำล้าง และเจ้าของบ้านยังออกมาเดินเท้าเปล่าเพื่อนวดฝ่าเท้าได้ด้วยครับ
“บริเวณหน้าบ้านจากเดิมที่เคยโรยกรวดเม็ดเล็กแทนเม็ดทราย คือตอนนั้นเราทำให้ดูเหมือนเป็นชายหาดริมทะเล ปลูกต้นไม้อยู่บ้างเล็กๆน้อยๆ แต่ตอนนี้ต้นไม้ใหญ่สองต้นคือเหลืองปรีดียาธรกับปีบโตขึ้นก็ให้ร่มเงามาก ขึ้น เราจึงปรับด้านล่างใหม่ เรียงกรวดเป็นสายน้ำแบบเดียวกับบริเวณข้างบ้าน โดยวางลวดลายให้ต่อเนื่องกัน ปลูกต้นไม้เพิ่มมากขึ้น เน้นพวกไม้ดอก เช่น บลูฮาวาย กล้วยไม้ดิน ไฮเดรนเยีย ผีเสื้อแสนสวย แพงพวย และแฮปปี้เนส เพื่อให้ดูสดใส แขวนพวกเคราฤๅษี เฟินบริพัตรตามกิ่งไม้ให้ดูร่มรื่นยิ่งขึ้นครับ”
ในตอนท้ายคุณอาร์ตยังได้ฝากข้อคิดที่น่าสนใจ และผมว่าน่าจะเป็นประโยชน์สำหรับเจ้าของบ้านหลายคนที่กำลังคิดจะมีสวนสวยๆใน บ้านเช่นกัน
“ผมแนะนำให้หาผู้รู้ที่มีความเชี่ยวชาญโดยเฉพาะ พูดคุยกันว่าชอบอะไร แบบไหน ให้ตกตะกอนความคิดกันก่อน บางทีเจ้าของบ้านก็ชอบนั่น อยากได้นี่ ไอเดียฟุ้งไปหมดครับ นักออกแบบจะมีไอเดียและช่วยได้เยอะจริงๆ หากเราไม่เข้าใจตรงไหนก็ถามเขาตรงๆเลยว่า วางต้นไม้ตรงนี้ดูสวยอย่างไร ตรงนี้ทำเพื่ออะไร หรือถ้าเราชอบต้นนี้อยากนำมาลง เขาก็จะอธิบายว่าลงได้ไหม ถือเป็นการช่วยคุมธีมของสวนให้ตรงความต้องการมากขึ้น เพราะการจัดสวนไม่ใช่เพียงแค่นำต้นไม้มาลง แต่ต้องมีองค์ประกอบอื่นๆร่วมด้วย สวนต้องมีเรื่องราว มีที่มาที่ไป ไม่อย่างนั้นการจัดสวนก็เป็นเพียงแค่การเติมที่ว่างของบ้านด้วยต้นไม้แค่ นั้นเองครับ”
TIP จากมืออาชีพ
การปูลำธารกรวดควรเลือกใช้กรวดสีเข้มเพื่อให้ดูใกล้เคียงกับลำธารใน ธรรมชาติ ในกรณีที่พื้นที่ไม่กว้างมากควรใช้กรวดขนาดเล็กที่มีลักษณะแบน ในขั้นตอนการปูควรรองพื้นล่างด้วยตะแกรงเหล็กเพื่อช่วยรองรับน้ำหนักและ เพิ่มความแข็งแรง เทปูนบางๆและเรียงกรวดทีละก้อนโดยวางให้ด้านข้างของกรวดอยู่ด้านบน จะช่วยให้เห็นลวดลายของพื้นได้ชัดยิ่งขึ้น ค่อยๆทำไปทีละส่วน ทั้งนี้ก่อนปูควรวางแผนล่วงหน้า เช่น คิดถึงลวดลายการวาง มุมกระทบที่เกิดเป็นคลื่นน้ำหรือน้ำวน จะช่วยให้ภาพรวมของพื้นกรวดดูใกล้เคียงกับลำธารตามธรรมชาติมากที่สุด
แปลน
ที่จอดรถ ตัวบ้าน
พรรณไม้
1. เสน่ห์จันทร์แดง
2. ปีกแมลงทับ
3. สร้อยสายเพชร
4. ปัตตาเวีย
5. บัวดิน
6. เอื้องหมายนาด่าง
7. เฟินฟิลิปปินส์
8. สะระแหน่ประดับ
9. ต้อยติ่งเทศ
10. ไทรเกาหลี
11. เฟินใบมะขาม
12. ลิ้นกระบือด่าง
13. โพแดง
14. กระสังใบ
15. โคลงเคลงเลื้อย
16. หญ้าหนวดแมว
17. แวววิเชียร
18. บุษบาฮาวาย
19. พรมญี่ปุ่น
20. ชาฮกเกี้ยน
21. มากาเร็ต
22. ไฮเดรนเยีย
23. ผีเสื้อแสวนสวย
24. เกล็ดปลาหมอ
25. ซุ้มกระต่ายเขียว
26. บลูฮาวาย
ฮาร์ดสเคป
A. หินเกล็ด
B. พื้นปูกรวดแม่น้ำ