แปลงที่ดินที่ต้องการ ถมดิน สภาพดินเดิมไม่เหมาะสม อาจเป็นร่องน้ำสวนเก่า ที่ลุ่มน้ำท่วมถึง ดินอ่อนตัวสูงเพราะอยู่ติดคลองสาธารณะ หรือแปลงที่ดินที่ต่ำกว่าถนนสาธารณะ ก่อนถมดินสร้างบ้านและทำสวน เจ้าของที่ดินจำเป็นต้องศึกษาข้อมูลต่างๆที่เกี่ยวข้อง
ความหมายของ งานดิน และ งานถมดิน
งานดิน คือ การขุดดิน การตักดิน การบดอัดดิน การขุดเปิดหน้าดิน การเกลี่ย การขุด-ถม บดอัดแน่น เขื่อน คลอง คันคลอง กันกั้นน้ำ คันทาง ซึ่งต้องใช้เครื่องจักร เครื่องมือกล ปฏิบัติงาน สำหรับการ ถมดิน คือ การถมดินหรือทรายหรือวัสดุอื่นที่มีการควบคุมคุณสมบัติของวัสดุนั้น และมีข้อกำหนดวิธีการถม การบดอัดแน่นและปรับระดับ โดยใช้เครื่องจักร เครื่องมือกล เพื่อให้ได้มาตรฐานตามที่กำหนดไว้ เช่นเดียวกับงานก่อสร้างถนนหรือเขื่อนชลประทาน
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการถมดิน
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการถมดิน คือ พระราชบัญญัติการขุดดินและถมดิน พ.ศ. 2543 โดยมีเนื้อหาหลักเกี่ยวกับการ ถมดิน ดังนี้
1. การถมดิน พื้นที่ไม่เกิน 2,000 ตารางเมตร ไม่ต้องขออนุญาต แต่ต้องจัดให้มีการระบายน้ำเพียงพอที่จะไม่ทำให้เกิดความเดือดร้อนแก่ที่ดินข้างเคียงหรือบุคคลอื่น
2. การถมดิน เกินกว่า 2,000 ตารางเมตร นอกจากจะต้องจัดให้มีการระบายน้ำตามที่กล่าวมาแล้ว ยังต้องแจ้งการ ถมดิน แก่เจ้าพนักงานท้องถิ่น และเมื่อได้รับการแจ้งแล้ว ให้เจ้าพนักงานท้องถิ่นออกใบรับแจ้งภายใน 7 วัน แล้วผู้แจ้งจึงสามารถเริ่ม ถมดิน ได้ เมื่อได้รับใบรับแจ้ง และในกฎหมายฉบับนี้ได้ให้อำนาจหน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นผู้มีอำนาจควบคุมการถมดินด้วย
รู้ความต้องการถมดิน
ก่อนเลือกผู้รับเหมาถมดิน เราต้องเตรียมข้อมูลความต้องการ วัตถุประสงค์ในการใช้ที่ดิน เช่น ต้องการสร้างบ้านและปลูกสวน ขนาดพื้นที่กี่ไร่ ที่ดินข้างเคียงและสภาพที่ดินโดยรอบมีอุปสรรคต่อการถมดินหรือไม่ เช่น ร่องน้ำ การจัดการน้ำ ความสูงเหนือระดับทางเท้าของถนนหน้าที่ตั้งโครงการ เป็นต้น
รายละเอียดขอบเขตงานของผู้รับเหมา ถมดิน
โดยปกติขอบเขตงานถมดินที่ได้มาตรฐาน ดังนี้
- ทำการถมดิน และบดอัดดินถมให้แน่น ที่ความสูงตามข้อกำหนดในสัญญาว่าจ้างของเจ้าของบ้าน ผู้รับเหมาจะต้องสำรวจสถานที่ก่อนเพื่อกำหนดความสูงของดินที่จะถมร่วมกันกับเจ้าของบ้าน เพื่อความเข้าใจตรงกัน
- ทำการกรุยทางและถางป่า วัชพืช ออกจากบริเวณพื้นที่ โดยไม่มีการฝังกลบในพื้นที่ที่จะถมดิน
- จัดการนำน้ำออกจากพื้นที่ให้แห้ง ก่อนที่จะเริ่มงานถมดิน
- ทำตามข้อกำหนด งาน ถมดิน พร้อมบดอัดแน่น (ไม่น้อยกว่า 85 % STD) โดยต้องถมดินพร้อมบดอัดพื้นดินเป็นชั้น ชั้นละไม่เกิน 50 เซนติเมตร
- จัดทำแบบเพื่อขออนุญาต และการขออนุญาตจากส่วนราชการในพื้นที่ ผู้รับเหมางานถมดินจะต้องดำเนินการก่อนการเริ่มงาน
- ผลกระทบกับที่ข้างเคียง เช่น เวลาการทำงาน เรื่องน้ำ หรือเรื่องฝุ่น หรืออื่นๆถ้ามี ผู้รับเหมาวางแผนการทำงาน และเจรจากับพื้นที่บ้านข้างเคียงที่อาจได้รับผลกระทบ โดยได้รับการยินยอมเป็นลายลักษณ์อักษร
ประเภทการถมดิน
ดินถมใหม่จะมีการทรุดตัวตามธรรมชาติของน้ำหนักดิน รวมถึงการทรุดตัวของดินเดิมที่ถูกน้ำหนักดินใหม่กดทับ ซึ่งจะเกิดขึ้นในช่วงประมาณ 2-3 เดือนแรก ดังนั้นการถมที่ใหม่ ควรทิ้งช่วงให้ผ่านฝนไปหนึ่งฤดูกาลก่อนน่าจะดีที่สุด แต่ปัจจุบันเทคโนโลยีการออกแบบสร้างบ้านมีความก้าวหน้ามาก การออกแบบทางวิศวกรรมที่ดีทำให้น้ำหนักของตัวบ้านทิ้งตัวลงบนเสาเข็มเกือบทั้งหมด ดังนั้น การถมที่ใหม่จึงแทบไม่มีผลต่อการทรุดตัวของบ้าน ซึ่งการถมดินนั้นแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ
1.การถมแบบ “อัด”
คือการถมดินไปทีละชั้น มีความหนาชั้นละประมาณ 20 – 50 เซนติเมตร ขึ้นอยู่กับลักษณะดินและการกำหนดของผู้ออกแบบ แล้วบดอัดให้แน่นทีละชั้น จนกว่าจะได้ระดับตามที่ต้องการ การถมแบบนี้จะได้ดินที่อัดแน่นดี เกิดปัญหาการทรุดตัวน้อยมาก แต่มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง
2.การถมแบบ “ไม่อัด”
เป็นการถมแบบทั่วไปที่ช่างส่วนใหญ่นิยมกัน เพราะเป็นวิธีที่ไม่ยุ่งยากซับซ้อน และยังมีความรวดเร็วกว่าการถมดินแบบอัด โดยขนดินมาถมจนได้ระดับตามที่ต้องการแล้วค่อยบดอัดหน้าดินทีเดียว การถมแบบนี้จึงมีราคาที่ถูกกว่ามาก แต่ดินอาจเกิดการยุบตัวลงหลังจากที่ถมเสร็จแล้วในระยะหนึ่ง
คุณภาพดิน
คุณสมบัติของดินที่ใช้ในงานดินถม จะต้องประกอบด้วย
1.ค่า CBR ไม่น้อยกว่า 60% โดยการทดลองตามวิธีของ AASHTO T193
2. มีค่าการบวมตัวจากการทดลองค่า CBR ไม่เกินร้อยละ 4
3.ค่าความหนาแน่นแห้งไม่น้อยกว่า 1500 กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ขึ้นอยู่กับข้อกำหนดของแต่ละพื้นที่ด้วยเป็นอย่างอื่น
ในกรณีระบุใช้ “วัสดุดินถมเป็นทราย” ทรายที่จะนำมาใช้ต้องมีคุณสมบัติดังนี้
1.เป็นทรายบก หรือทรายแม่น้ำที่สะอาดปราศจากเศษวัชพืช และดินเหนียว หรือสิ่งสกปรกที่ไม่พึงประสงค์
2.เปอร์เซ็นต์วัสดุจากการร่อนผ่านตะแกรงเบอร์ 200 จะต้องไม่มากกว่า 15%
3.ค่าความหนาแน่นแห้งมากที่สุด จะต้องอยู่ระหว่าง 1500-1900 กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร หรือให้อยู่ในดุลยพินิจของเจ้าของบ้าน
การเตรียมดินสำหรับการปลูกต้นไม้
ดินที่นำมาใช้จะต้องเป็นดินคุณภาพดี มีแร่ธาตุที่เหมาะสม (N,P,K) สำหรับต้นไม้ที่จะปลูก ความหนาของชั้นดินดีต้องไม่น้องกว่า 0.30 เมตร จากดินถมและปราศจากวัชพืชหรือแมลง และต้องมีความชื้นที่เหมาะสม ดินที่ผ่านการถมใหม่ ก่อนปลูกต้นไม้ แนะนำให้ ปรับสภาพดินให้เหมาะสมด้วยการผสมดินร่วน กาบมะพร้าวสับ (หรือดินถุงสำเร็จรูป) ปุ๋ยคอกหรือทรายลงไปเพื่อให้ได้ดินที่มีส่วนผสมโครงสร้างเหมาะแก่การปลูกต้นไม้ มีการระบายน้ำดี
โดยปกติใช้ส่วนผสมดินปลูกใน อัตราส่วนดิน 1 ส่วน ปุ๋ยคอก 1 ส่วน และทราย 1/2 ส่วน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพดินในพื้นที่นั้นด้วย เช่น หากเป็นดินเหนียวมาก ทำให้การระบายน้ำไม่ดี ควรเพิ่มทรายและอินทรียวัตถุมากสักหน่อย ถ้าเป็นดินทรายควรผสมดินร่วนหรือดินถุงสำเร็จรูป และปุ๋ยคอกลงไป เพื่อให้ดินดูดซับน้ำและธาตุอาหารได้ดีขึ้น แต่ถ้าดินเป็นกรด จะสังเกตได้ว่าดินเป็นสีน้ำตาลปนเหลืองคล้ายสนิม ให้แก้ไขด้วยการใส่ปูนขาวลงไปเพื่อปรับสภาพดิน หากเป็นไปได้ก่อนจะเพาะปลูกต้นไม้ ควรส่งตัวอย่างดินในบริเวณดังกล่าวไปทดสอบหาค่าความอุดมสมบูรณ์ ลักษณะโครงสร้างดิน และระดับความเป็นกรด-ด่าง ซึ่งจะส่งผลต่อการปรับปรุงดินและเลือกใช้พรรณไม้ที่จะปลูก เช่น หากดินมีความเหนียวมาก ควรปรับปรุงดินด้วยการพรวนดินอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้เกิดความพรุน พร้อมเติมเศษอิฐและรงควัตถุ เพื่อให้เกิดความโปร่ง และอาจปลูกต้นไม้บำรุงดินควบคู่ เช่น พืชตระกูลถั่ว หรืออาจขุดบ่อน้ำไว้ในสวนแทน
สิ่งที่อาจเป็นอุปสรรคในการถมดินก่อนการจัดสวน คือ ต้นไม้ ซึ่งสำหรับต้นไม้ใหญ่มีวิธีป้องกันง่าย ๆ คือการทำคันหรือโครงสร้างโดยรอบ เพื่อไม่ให้ดินที่ถมใหม่ทับถมจนเกิดการขังของน้ำ การชะล้างหน้าดินหรือสิ่งสกปรกลงไปบริเวณโคนต้น ซึ่งอาจทำให้ต้นไม้ตายได้ นอกจากนี้ ในการถมดินยังควรคำนึงถึง การระบายน้ำในสวน ร่วมด้วย
วิถีคำนวณค่าถมดิน
ปัจจัยที่นำมาคำนวณ คือ จำนวนขนาดพื้นที่ ความสูงที่ต้องการถม มาตรฐานงานถมดิน เครื่องมือกล และคุณภาพดินที่กำหนด ราคาตามท้องตลาดมีเริ่มต้นตั้งแต่ ขนาดพื้นที่ 1 ไร่ ถมสูง 1 เมตร ราคาเริ่มต้น 400,000 บาท ขึ้นไป
ตัวอย่างการคำนวณ ขนาดที่ดิน 3 ไร่ ต้องเตรียมค่าถมดินเท่าไร่? ถ้าต้องการถมดินสูง 3 เมตร
จำนวนที่ดิน 3 ไร่ X ความสูง 3 เมตร X ราคา 400,000 บาท = 3,600,000 บาท
หมายเหตุ : ราคาสามารถเปลี่ยนแปลงได้โปรดสอบถามกับบริษัทรับถมดินก่อนทุกครั้งเพื่อเปรียบเทียบคุณสมบัติที่เหมาะสมกับความต้องการ และได้คุณภาพงานที่คุ้มค่า
เรื่อง : อุราวัลย์ รุกขไชยศิริกุล
ภาพประกอบ : กองบ้านและสวน