“บ้านใต้ถุนสูง” ในสถาปัตยกรรมแบบใหม่

นอกจาก “ไข่เค็ม” ซึ่งเป็นของดีของอำเภอไชยาแล้ว ผมไม่รู้อะไรเกี่ยวกับอำเภอนี้เลย ก่อนเดินทางผมพกความรู้เรื่องไข่เค็มไปด้วยเล็กน้อย ใจคิดว่าน่าจะได้ซื้อไข่เค็มติดไม้ติดมือกลับมาฝากพี่ป้าน้าอาบ้าง 

ผมและทีมเดินทางมาที่อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี จุดหมายปลายทางคือบ้านของ คุณอภินันท์และคุณมุกดา มากช่วย ดู ตามแผนที่เราน่าจะถึงบ้านหลังนี้แล้ว ทว่าต้องวนอยู่หลายรอบและสุดท้ายก็พบ ที่จริงเราผ่านบ้านนี้ไปหลายรอบแล้ว แต่ต้นไม้ริมถนนที่ยังคงมีอยู่หนาแน่น …แน่นพอที่จะพรางบ้านสวยหลังนี้ให้เป็นเหมือนส่วนหนึ่งของธรรมชาติได้เป็น อย่างดี

 

คุณขยาย นุ้ยจันทร์ สถาปนิกผู้ออกแบบบ้านเดินออกมาเปิดประตูต้อนรับด้วยตัวเอง เพราะไม่เคยพบทั้งเจ้าของบ้านและผู้ออกแบบ จึงต้องถามถึงชื่อเสียงเรียงนามและได้ทราบว่าทั้งคู่เป็นเพื่อนสนิทกันมา ตั้งแต่เด็ก คุณอภินันท์เรียนจบด้านวิศวกรรมศาสตร์ ส่วนคุณขยายก็จบสถาปัตยกรรมศาสตร์ เมื่อเพื่อนต้องการสร้างบ้าน การร่วมมือของเพื่อนสนิทจึงเริ่มขึ้น

“ก่อนหน้านี้ผมต้องเดินทางไปทำงานที่จังหวัด อื่นตลอด มีภรรยาซึ่งเป็นคนที่นี่อยู่ที่บ้านหลังเดิม เมื่อถึงเวลาหนึ่งที่รู้สึกว่าชีวิตนั้นเดินทางมากเกินไป เราควรมีบ้านหลังใหม่ที่จะอยู่กันไปตลอดชีวิต เมื่อมีบ้านที่น่าอยู่ เราก็ไม่อยากไปไหนนานๆอีก” คุณอภินันท์เล่าถึงเหตุผลที่ตัดสินใจสร้างบ้านหลังนี้เพราะคิดว่าที่นี่อยู่ แล้วสบายใจที่สุด ที่ดินของบ้านเก่าก็เหลือพอที่จะสร้างบ้านใหม่ได้สบายๆ

“ผมเป็นวิศวกร สามารถคำนวณออกแบบโครงสร้างบ้านได้ แต่ในเรื่องความสวยงามหรือการออกแบบบ้านให้สบายนั้นให้ขยายมาช่วย ผมกับเขาทำงานเกี่ยวกับการออกแบบร่วมกัน แต่งานนั้นอาจต้องยึดกับเจ้าของโครงการเป็นหลัก บางครั้งสิ่งที่อยากทำก็ไม่ได้ทำ บ้านหลังนี้จึงเหมือนเป็นบ้านที่สนองความต้องการของทั้งผมและสถาปนิก ความคิด ความเชื่อ และความตั้งใจจึงอยู่ในบ้านหลังนี้”

“บ้านหลังใหม่สร้างเป็น บ้านใต้ถุนสูง และอยู่ใกล้กับบ้านหลังเก่า เป็นการออกแบบให้บ้านทั้งสองหลังสะท้อนเรื่องราวของตัวอาคารและผู้อยู่อาศัย ซึ่งกันและกัน เจ้าของบ้านที่เคยอยู่บ้านเก่าก็ยังคงใช้ชีวิตในรูปแบบเดิม ภายใต้รูปลักษณ์สถาปัตยกรรมสมัยใหม่

“การใช้หลังคาสองชั้น การวางผังแบบกระจายตัวเชื่อมต่อกันด้วยระเบียงภายใต้หลังคาขนาดใหญ่ ทำให้บ้านมีลมพัดผ่าน อากาศจึงเย็นสบายตลอดทั้งปี โดยแทบไม่ต้องใช้เครื่องปรับอากาศเลย” เสียงสถาปนิกเล่าขณะพาเราเดินเข้าไปในบ้านไม้หลังเก่า

ที่ว่างและพื้นที่ใช้สอยของบ้านหลังนี้เป็น เหมือนแม่แบบที่ดีเยี่ยมซึ่งคนโบราณคิดไว้ ความโปร่งโล่ง การระบายอาการทั้งจากช่องว่างใต้หลังคาและใต้ถุนยกสูง การมีพื้นที่ชานบ้านเชื่อมต่อห้องต่างๆ การเล่นระดับเพื่อการถ่ายเทอากาศ ทั้งหมดได้ถ่ายทอดมาสู่บ้านหลังใหม่อย่างเห็นได้ชัดเจน

แนวคิดแบบดั้งเดิมอีกอย่างหนึ่งคือการใช้ ประโยชน์จากลมฟ้าอากาศ โดยการออกแบบพื้นที่ใช้สอยที่เน้นการใช้ชีวิตภายนอกบ้านในช่วงกลางวัน บริเวณระบียงขนาดใหญ่และสระว่ายน้ำมีหลังคาขนาดใหญ่คลุม และเป็นบริเวณที่เจ้าของบ้านใช้งานมากที่สุด เมื่อถึงเวลาค่ำก็ค่อยเข้าไปภายในบ้านเพื่อพักผ่อนในอีกรูปแบบหนึ่ง ซึ่งประกอบด้วยห้องนอน 3 ห้อง ห้องรับแขก ครัว ส่วนรับประทานอาหาร ห้องทำงาน พื้นที่ใช้สอยรวมทั้งภายในและระเบียงประมาณ 400 ตารางเมตร

“อยากให้ภาพรวมของบ้านโปร่งและสบายมากที่สุด เลยคุยกันว่าจะทำอย่างไร ก็สรุปว่าจะใช้เสาเล็กแต่หลายต้นหน่อยเพื่อความแข็งแรง ทำหลังคาสองชั้นและยื่นยาวที่สุดเท่าที่จะทำได้ การใช้เสาเหล็กแทนคอนกรีตในบางส่วน และการเก็บต้นไม้ที่มีอยู่ในพื้นที่เดิมให้มากที่สุด ถ้าตรงกับบ้านก็ให้ต้นทะลุขึ้นมากลางบ้านเลย” เรามาหยุดอยู่ที่ระเบียงของบ้าน ริมสระว่ายน้ำ ซึ่งมีสายลมพัดโชยตลอดเวลา

“บ้านหลังนี้ใช้เวลาก่อสร้างนานพอสมควร เพราะอยากให้ผลลัพธ์สุดท้ายเป็นบ้านที่เราพอใจมากที่สุด หลังจากเริ่มสร้างเราก็มีการปรับแบบและวัสดุอยู่เรื่อยๆ เพราะเมื่อเห็นว่าน่าจะมีตัวเลือกอื่นที่ดีกว่า ทำให้บ้านสวยกว่า สบายกว่า ผมก็จะคุยกับขยาย ขอความคิดเห็นจนบ้านเสร็จอย่างที่เห็น ผมว่าบ้านเป็นอะไรที่เราต้องอยู่กันไปอีกนาน ถ้าพอมีความรู้เรื่องการก่อสร้างก็ต้องให้เวลากับมัน แต่หากเจ้าของบ้านไม่มีความรู้เรื่องนี้ ก็ต้องเลือกช่างที่รู้จริงและเชื่อในการเลือกของเขาด้วย เพราะผมเชื่อว่าช่างทุกคนอยากทำงานออกมาให้ดี ถึงแม้จะไม่ใช่บ้านของตัวเองก็ตาม”

เรานั่งคุยกันที่ระเบียงริมสระว่ายน้ำ ลมพัดผ่านตัวบ้านตลอดเวลา ผมนั่งมองตัวบ้านใหม่ที่สอดประสานกับบ้านเก่าอย่างสบายใจ

จริงๆแล้วที่ที่เราจะใช้ชีวิตอยู่ไปตลอดไม่ จำเป็นต้องมีแหล่งท่องเที่ยวมากมายตามคำขวัญจังหวัดสวยหรู ไม่ต้องเป็นที่ที่เจริญศิวิไลซ์ ขอเพียงแค่ที่นั้นมีจิตวิญญาณของเราคงอยู่ ที่ซึ่งเราจะสบายใจทุกครั้งที่ได้กลับมาอยู่อย่างบ้านน่าอยู่หลังนี้ก็เพียง พอแล้ว

เรื่องโดย : เอกราช ลักษณสัมฤทธิ์
ภาพโดย : ปิยะวุฒิ ศรีสกุล