อยู่ร่วมกับธรรมชาติใน บ้านคอร์ตชั้นเดียว ของ (นักปลูก) ต้นไม้
บ้านคอร์ตชั้นเดียว ที่ออกแบบโดยให้ความสำคัญกับต้นไม้มากกว่าการเป็นสิ่งประดับเขียวสดชื่น แต่เป็นเหมือนส่วนประกอบหลักของบ้านที่จะต้องมองเห็นได้จากทุก ๆ ห้อง
Design Directory : สถาปัตยกรรม : Studio Bewell
บ้านคอร์ตชั้นเดียว หลังนี้ อาจกล่าวได้ว่ามีสมาชิกเป็นต้นไม้ก็คงจะไม่ผิดไปจากความจริงนัก เพราะทุกองค์ประกอบบ้าน Tree’s House ล้วนมีต้นไม้เป็นที่มาของการออกแบบ เริ่มต้นจากความหลงใหลในต้นไม้ของ คุณขวัญใจ ผู้เป็นเจ้าของบ้าน ที่เป็นตัวจุดประกายแผนการทำบ้านใหม่ ก่อนจะมองหาสถาปนิกที่ตรงใจ จนมาพบกับ Studio Bewell ช่วยออกแบบบ้านให้ใช้ชีวิตได้อย่างต้องการ
บ้านคอร์ตชั้นเดียว ที่ขอพื้นที่ให้ต้นไม้
ด้วยข้อจำกัดของบ้านเดิมในหมู่บ้านจัดสรรไม่เอื้อให้ปลูกต้นไม้ได้อย่างใจรัก คุณขวัญจึงตัดสินใจวางแผนทำ บ้านคอร์ตชั้นเดียว บนที่ดินเงียบสงบขนาด 99 ตาราวา ในละแวกบ้านของญาติๆ ที่มั่นใจว่าสามารถปลูกต้นไม้ได้อย่างอิสระ “ความต้องการแรกคือการขอพื้นที่ให้ต้นไม้เท่านั้นเลย” คุณขวัญใจกล่าว
ภาพแรกที่ทุกคนมีร่วมกันคือบ้านมีคอร์ตกลางเล็กๆ แต่ด้วยความหลงใหลของเจ้าของบ้าน ที่ให้ความสำคัญกับต้นไม้มากกว่าการเป็นสิ่งประดับเขียวสดชื่น แต่เป็นเหมือนส่วนประกอบหลักของบ้านที่จะต้องมองเห็นได้จากทุกๆ ห้อง จึงขยับขยายจำนวนมาสู่คอร์ตทั้ง 7 แทรกสลับตามมุมต่างๆ จนยากที่จะเรียกว่าบ้านล้อมคอร์ต เพราะเมื่ออยู่ในบ้าน ก็รู้สึกเหมือนถูกล้อมไปด้วยต้นไม้เช่นกัน
ภายใน บ้านคอร์ตชั้นเดียว ขนาด 253 ตารางเมตร ประกอบด้วยฟังก์ชันเรียบง่ายเรียงรายล้อมคอร์ตกลางให้เดินวนถึงกันได้รอบบ้าน ทั้งส่วนพักผ่อนแบบโอเพ่นแปลน ที่รวมส่วนนั่งเล่น โต๊ะอาหาร และแพนทรี่เข้าไว้ด้วยกัน ห้องส่วนตัวของคุณขวัญใจกับลูกชาย และส่วนบริการต่างๆ ออกแบบให้มีขนาดพอดีกับการใช้งาน เพื่ออุทิศส่วนที่เหลืออยู่ให้คอร์ตต้นไม้ ซึ่งคุณขวัญใจขอให้มองเห็นได้ในทุกห้อง โดยบอกกับสถาปนิกว่า “ห้องนอนเล็กหน่อยก็ได้ แต่ให้มีต้นไม้อยู่เยอะๆ”
ต้นไม้มาก่อน บ้านมาทีหลัง
ดีไซน์บ้านเกือบทั้งหมดอิงไปกับต้นไม้ เนื่องจากหลายๆ ต้นปลูกตั้งแต่เริ่มทำฐานราก จึงทำให้บางขั้นตอนคล้ายกับการสร้างบ้านบนที่ดินที่มีต้นไม้อยู่มาก่อน ความท้าทายไม่ได้มีเพียงแค่การดูแลต้นไม้เพื่อให้อยู่รอดจนบ้านเสร็จสมบูรณ์ แต่ยังมีการแก้ไขไซต์ก่อสร้าง เพื่อให้เข้ากับต้นไม้หลากหลายขนาดที่เพิ่มเข้ามาเรื่อยๆ ซึ่งเมื่ออยู่ในการควบคุมของผู้รับเหมาที่เข้าใจในความรักต้นไม้ของเจ้าของบ้าน ช่วยดูแลต้นไม้ไปพร้อมๆ กับงานโครงสร้าง ก็ทำให้ทั้งบ้านและสวนสามารถดำเนินไปได้พร้อมๆ กัน
ในระหว่างออกแบบและก่อสร้างก็มีการปรับดีไซน์เป็นระยะ โดยส่วนใหญ่เป็นการปรับให้เข้ากับต้นไม้เพื่อสร้างบรรยากาศที่ตรงใจ ซึ่งสถาปนิกเองก็เปิดกว้างกับไอเดียเจ้าของบ้าน และเปรียบเทียบข้อดีข้อเสียให้เห็นภาพ เพราะบางจุดเมื่อปรับแล้วอาจทำให้ฟังก์ชันเปลี่ยน หรืออาจต้องดูแลบ้านมากกว่าปกติ แต่หากแลกกับการได้ใกล้ชิดกับธรรมชาติมากขึ้น เจ้าของบ้านก็ยินดี
เราไม่ได้เลือกต้นไม้ แต่ต้นไม้เลือกเรา
ความหลากหลายของพรรณไม้ ทำให้สวนมีบรรยากาศชวนให้นึกถึงป่าเขตร้อนที่อุดมไปด้วยไม้ป่าชื่อแปลก ไม้โบราณหายาก ไม้กินผล ไม้ดอก และไม้ใบหลากชนิด ซึ่งคุณขวัญใจเป็นผู้สรรหามาด้วยตัวเองทั้งหมด บางต้นเลือกมาจากความชื่นชอบ บางต้นมาจากความประทับใจแรกพบ บางต้นต้องรอคอยจังหวะเวลา อาศัยศิลปะในการเจรจาเพื่อให้ได้มาปลูกในบ้านของตัวเอง ทำให้เกิดแรงดึงดูดลึกๆ ที่ว่าไม่ใช่เพียงคนที่เลือกต้นไม้ แต่ต้นไม้เองก็เลือก รอคอย และเรียกหาเจ้าของบ้านที่เหมาะสมด้วยเช่นกัน ซึ่งก็อดเห็นด้วยไม่ได้จากเรื่องราวต้นไม้หลากที่มาซึ่งคุณขวัญใจเล่าให้ฟังอย่างเพลิดเพลิน
“มีความฝันตั้งแต่เด็กๆ ว่าถ้าโตขึ้นมีบ้านจะต้องปลูกอินจัน ก็เลยไปจองไว้เลย ตั้งแต่ก่อนทำบ้านด้วย ต้นเข็มป่าสภาพใกล้ตาย แต่เห็นแล้วชอบ ก็ไปขอเหมาเพื่อเอามาฟื้นฟู พอลงดินที่บ้านก็งามขึ้นมาเลย ต้นจันทน์กะพ้อหลังห้องพระนี่ก็ไปขอร้องให้เขาขายให้ เขาไม่ยอมขายเพราะมันหายาก ก็ไปคุยด้วยจนเขายอม”
เพื่อไม่ให้การเติบโตของต้นไม้ไปกระทบกับบ้าน คุณขวัญใจเลือกพรรณไม้ที่มีระบบรากไม่ทำลายโครงสร้าง และเป็นไม้ล้อมซึ่งมีแต่รากฝอย ทำให้การเติบโตของรากไม่มากเท่าไม้ปลูกมีรากแก้วแม้จะเป็นต้นไม้ใหญ่ นอกจากนี้ยังตัดแต่งกิ่งอย่างสม่ำเสมอ เพื่อควบคุมขนาดต้นไม้ไม่ให้ขยายไปถึงตัวบ้าน ช่วยจำกัดวงล้อมราก จึงสามารถปลูกต้นไม้ใหญ่ในบ้านที่มีพื้นที่จำกัดได้
เห็นธรรมชาติที่ไม่เคยเห็น
จากไอเดียตั้งต้นของสวนที่ทำเพื่อให้มีพื้นที่สีเขียวไว้ผ่อนคลายได้ทุกเวลา เมื่อผ่านการออกแบบโดยเจ้าของบ้านผู้ชื่นชอบพรรณไม้ สวนก็ค่อยๆ เพิ่มความหนาแน่นจนคล้ายป่าขนาดย่อมๆ มีเพื่อนบ้านตัวจิ๋วมาจับจองต้นไม้เป็นที่อยู่อาศัย พาให้คุณขวัญใจได้ทำความรู้จักมุมเล็กมุมน้อยของธรรมชาติในแบบที่ไม่เคยพบมาก่อน
“อย่างนกอีแพรด ปกติเราไม่เคยรู้จักและไม่เคยเห็นรังเลย เขามาอยู่ในสวนสองรัง วางไข่ครั้งละสองฟองทุกครั้ง ทํารังเป็นทรงถ้วยเล็กๆ ด้านล่างมีใบไม้แห้งห้อยลงมาเหมือนสัญลักษณ์ เวลาลมพัดก็จะปลิวไปมา คือเราได้เห็นธรรมชาติที่เราไม่เคยเห็น”
นอกจากได้ทำความรู้จัก ก็ยังได้เป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศรอบบ้านผ่านการใช้ชีวิตใต้ร่มไม้ร่วมกัน “ที่บ้านมีกระรอกวิ่งเข้า–ออก บางทีก็ได้ยินเสียงนกตีกับกระรอกเพราะโดนรื้อรัง มันหาดูได้ยาก แล้วสิ่งนี้มาอยู่ในบ้านเราโดยไม่จำเป็นต้องเดินออกไปข้างนอกหรือหาที่ไหนดู”
เพียงช่วงเวลาเล็กๆ ก็เพียงพอจะพิสูจน์ให้เห็นได้ว่า แม้บริบทเมืองจะเปลี่ยนผ่าน ป่าเขาอยู่ห่างออกไป เราก็ยังสามารถเชื้อเชิญธรรมชาติให้กลับมาอยู่ร่วมกันได้
Designer’s Tips
“ออกแบบบ้านให้เป็นตามที่เจ้าของบ้านอยากจะได้ว่าอยากได้สเปซแบบไหน อยากได้ฟังก์ชันแบบไหนตามความต้องการของเจ้าของ แล้วจับฟังก์ชันบ้านมาเรียงกันแบบตรงไปตรงมา” ทีมสถาปนิกจาก Studio Bewell
เจ้าของ : คุณขวัญใจ
สถาปัตยกรรม : Studio Bewell โดยคุณณัฐราพงษ์ พิทักษ์ธานินทร์
วิศวกร : คุณกิตติ จ้อนเจิม
ก่อสร้าง : บริษัทโพลีแม็ธ คอนสตรัคชั่น จำกัด
เรื่อง : ณัฐวรา ธวบุรี
ภาพ : นันทิยา บุษบงค์
สไตล์ : Suanpuk
