“ผมเป็นคนมีญาติและเพื่อน ๆ ค่อนข้างเยอะ จึงอยากได้พื้นที่ใช้สอยในสวนมากหน่อยครับ” คุณหนุ่ม – ศรัญ ชูมื่นไวย์ เล่าถึงการจัด สวนป่าญี่ปุ่น และสวนยุโรปแบบโมเดิร์นแห่งนี้ให้เราฟัง
พื้นที่สวนทั้งหมดกว่า 1 ไร่ คุณมอร์-อัศนัย แก่นจันทร์ นักจัดสวนจากร่มรื่น แลนด์สเคป ได้ออกแบบให้เป็นสวน 2 สไตล์ โดยโซนหน้าบ้านจัดเป็นสวนยุโรปแบบโมเดิร์น เพื่อให้ดูเป็นระเบียบและดูแลง่าย และมี สวนป่าญี่ปุ่น กระจายอยู่ทั่วทั้งบ้าน อีกทั้งยังได้ตัดทอนดีเทลบางส่วน เพื่อไม่ให้ดูเป็นสวนแบบใดแบบหนึ่งที่ชัดเจนจนเกินไป และสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างลงตัว
“การวางผังสวนผมดูจากกิจกรรมของเจ้าของบ้านเป็นหลักครับ และดูจากมุมมองต่าง ๆ ร่วมด้วย โซนหน้าบ้านติดรั้วจัดเป็นสวนญี่ปุ่นเล็ก ๆ มีศาลาไว้รับแขกที่มาติดต่องาน คุณหนุ่มมีปลาแรดเผือกที่เคยเลี้ยงไว้ที่บ้านเดิมและอยากย้ายมาอยู่ที่บ้านใหม่ด้วย ผมทำบ่อปลาไว้ด้านใน เพิ่มศาลาไว้นั่งเล่นและต้อนรับญาติ ๆ ลูกสาวคุณหนุ่มอยากได้ชิงช้า ผมเลือกให้อยู่ที่สวนข้างบ้าน ถัดเข้าไปด้านในยังมีสวนญี่ปุ่นอยู่ริมสระว่ายน้ำและห้องคาราโอเกะ จะเห็นว่ามีจุดนั่งเล่นจุดต้อนรับกระจายอยู่ทั่วสวน ตั้งแต่หน้าบ้านไปจนถึงริมสระว่ายน้ำที่อยู่หลังบ้าน เพื่อใช้รองรับเพื่อน ๆ และญาติตามลำดับความสนิทครับ”
อีกสิ่งหนึ่งที่ดูต่างไปจากงานของคุณมอร์ที่เคยเห็น คือการเลือกใช้ต้นไม้และการจัดกลุ่มต้นไม้ สวนนี้มีขนาดใหญ่มากก็จริง แต่กลับเห็นต้นไม้ที่ไม่หลากหลายมากนัก บริเวณหน้าบ้านที่เป็นสวนแบบฝรั่งรายล้อมด้วยต้นไม้ใหญ่ที่เห็นได้ในสวนทรอปิคัล ไม่ว่าจะเป็น เสม็ดแดง เสม็ดขาว พะยูง มะกอกน้ำ มั่งมี พะยอม แทนที่จะเป็นต้นสนเหมือนสวนสไตล์ยุโรปทั่วไป
“คุณหนุ่มเสพงานสวนทรอปิคัลมาเยอะและก็ชอบด้วย ต้นไม้ใหญ่พวกนี้เราไปเลือกซื้อกันมาตั้งแต่แรกแล้วครับ พอเปลี่ยนสไตล์จากสวนทรอปิคัลเป็นสวนฝรั่ง ผมมองว่าต้นไม้พวกนี้ก็ยังใช้ได้อยู่ ผมใช้ต้นไม้เพียงไม่กี่ชนิดแต่ปลูกเป็นกลุ่มใหญ่ซึ่งทำให้สวนดูเรียบร้อย ดูแลจัดการได้ง่าย และเห็นความโมเดิร์นได้ชัด บางครั้งการปลูกต้นไม้ที่ดูหลากหลาย ถ้าชนิดหนึ่งโทรมอาจทำให้ภาพรวมของสวนดูโทรมได้ครับ แต่การลงต้นไม้เป็นกลุ่มใหญ่ก็ขึ้นอยู่กับขนาดของพื้นที่ด้วยครับ
“ผมใช้ไม้ตัดแต่งปลูกรวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ ผมว่าไม้ที่ตัดแต่งทรงพุ่มจัดการได้ง่ายกว่าครับ แม้จะต้องมีการตัดแต่งแต่ก็แค่คุมทรงต้นและขนาดทรงพุ่มให้อยู่ในรูปแบบที่เรากำหนดไว้เท่านั้น ส่วนต้นไม้ที่เราปล่อยให้โตแบบฟรีฟอร์มแตกกิ่งเป็นอิสระ การตัดแต่งเพื่อคุมฟอร์มต้นบางทีทำได้ยากกว่า และอาจทำให้สวนดูรกได้ง่ายกว่าด้วยครับ”
สิ่งที่เราสังเกตเห็นอีกอย่างคือตามซอกเล็กซอกน้อยก็มีสวนป่าญี่ปุ่นอยู่ทุกจุด คุณมอร์ให้เหตุผลว่าพื้นที่บริเวณไหนที่ดูแล้วรู้สึกว่าจะไม่ได้ใช้งานก็จะใส่สวนใส่ต้นไม้เข้าไปเพื่อให้คนเดินเข้าไปดู ให้เกิดการสัญจร ไม่ปล่อยให้เป็นพื้นที่รกร้าง ป้องกันไม่ให้งูหรือสัตว์อื่นเข้ามาอาศัย พยายามจัดการกับพื้นที่ที่มีอยู่ให้สวยงามและใช้ประโยชน์ให้ได้มากที่สุด
“สวนญี่ปุ่นตามซอกเล็ก ๆ พวกนี้ ผมเห็นจากตอนที่ไปเที่ยวครับ ตามซอกตามตรอกหรือพื้นที่ว่างระหว่างตึกก็จะเห็นว่ามีมุมสวนเล็ก ๆ เพียงแต่ว่าพรรณไม้ไม่หลากหลายเท่าบ้านเรา ผมจำคาแร็กเตอร์ของสวนและฟอร์มต้นไม้ที่เห็น แล้วนำมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะกับบ้านเรา หยิบจับพรรณไม้ที่มีอยู่ในบ้านเรามาใช้แทน อาจจะไม่อยู่ในกรอบหรือกฎเกณฑ์ความเป็นสวนญี่ปุ่นแบบดั้งเดิมมากนัก สวนญี่ปุ่นในสไตล์ของผมอาจจะไม่ได้เห็นตะเกียงหิน อ่างน้ำล้น หรือรางน้ำไม้ไผ่เหมือนสวนญี่ปุ่นทั่วไป ของพวกนี้มีราคาค่อนข้างสูง แต่ถ้าเจ้าของบ้านอยากได้ผมก็อยากใช้นะครับ เพราะจะยิ่งทำให้ภาพของสวนญี่ปุ่นชัดมากขึ้น
“การจัดสวนป่าญี่ปุ่นจะมีจังหวะในการจัดวางต้นไม้ อะไรที่ดูเป็นแมสอาจจะปลูกต้นไม้เป็นกลุ่ม วางก้อนหิน หรือวางประติมากรรม เช่น ตะเกียงหิน จัดวางแบบดูไม่ตั้งใจจนเกินไป และก็ดูไม่เยอะจนเกินไปด้วยครับ ผมเลือกใช้ต้นไม้ไม่กี่ชนิด เช่น ฮอสตา หนวดปลาดุกใบยาว ไอริส ไฮเดรนเยีย สนใบพาย อาซาเลีย ไผ่มากินอย หญ้าออสเตรเลีย เลือกใช้ต้นไม้ที่มีใบเล็ก เรียวแหลม ให้เหมาะกับพื้นที่สวนที่มีขนาดเล็ก
“พื้นที่ที่แคบ ๆ เล็ก ๆ ส่วนใหญ่ปริมาณแสงจะค่อนข้างน้อย ต้องเลือกใช้ไม้ในร่มเป็นส่วนใหญ่ โรยพื้นด้วยกรวดหรือวางแผ่นทางเดิน ถ้าความชื้นพอก็ปลูกมอสส์ได้ วางหินประดับหรือของตกแต่งเล็ก ๆ น้อย ๆ เพิ่มดีเทลให้สวนป่าญี่ปุ่น ก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีนะครับ มุมสวนญี่ปุ่นเล็ก ๆ ที่ผมออกแบบในครั้งนี้น่าจะพอเป็นไอเดียให้คุณผู้อ่านได้บ้างนะครับ” คุณมอร์กล่าวปิดท้าย
นิตยสาร บ้านและสวน ฉบับเดือนตุลาคม 2567
เจ้าของ : คุณศรัญ ชูมื่นไวย์
ออกแบบ : ร่มรื่นแลนด์สเคป โดยคุณอัศนัย แก่นจันทร์ และคุณกนกวรรณ ณ พัทลุง
เรื่อง : วชิรพงศ์ หวลบุตตา
ภาพ : อภินัยน์ ทรรศโนภาส, กรานต์ชนก บุญบำรุง
