จัดสวนหน้าบ้านขนาดใหญ่ ให้สวยงามและใช้งานได้ดีในระยะยาว
ความยากในการ จัดสวนหน้าบ้านขนาดใหญ่ คือ การจินตนาการสวนสวย ๆ ในพื้นที่โล่งกว้างที่ยังว่าง ๆ อยู่ ไม่ว่าจะเป็น การกำหนดตำแหน่งพื้นที่ใช้งานหรือไม้ยืนต้น
ดังนั้น การวาดแบบร่างหรือจัดโซนนิ่งก่อนเริ่ม จัดสวนหน้าบ้านขนาดใหญ่ เพื่อกำหนดพื้นที่การใช้งานของแต่ละส่วน เช่น สระน้ำ ทางเดิน โรงเรือน และโซนสำหรับพักผ่อน รวมไปถึงตำแหน่งของต้นไม้ใหญ่ที่ต้องการเก็บรักษา ก็จะช่วยให้สามารถเห็นภาพรวมของสวนได้มากยิ่งขึ้น
1. กำหนดสไตล์ของสวน
หากพื้นที่จัดสวนอยู่ในพื้นที่โล่งกว้างมักจะมีข้อจำกัดด้านการใช้งานและการเลือกใช้พรรณไม้น้อย สามารถเลือกได้หลากหลายชนิดและขนาด ไม่ต้องกังวลเรื่องทิศทางของแสงแดดและลมที่ได้รับอิทธิพลจากสิ่งก่อสร้างมากนัก จึงสามารถสร้างสวนได้หลากหลายรูปแบบ เช่น สวนอังกฤษ ที่ตกแต่งด้วยพุ่มไม้และสนามหญ้ากว้างขวาง สวนญี่ปุ่น ที่เน้นความสงบและสมดุล หรือสวนสไตล์ธรรมชาติ ที่ปล่อยให้ต้นไม้เติบโตอย่างอิสระ มีลำธารเล็ก ๆ ไหลผ่าน พร้อมทางเดินหินที่ให้ความรู้สึกใกล้ชิดธรรมชาติ
2. กำหนดกิจกรรมให้ชัดเจน
เนื่องจากสวนขนาดใหญ่มีพื้นที่เพียงพอสำหรับการใช้งานได้หลากหลายหรือสามารถตอบโจทย์ของทุกคนในครอบครัวได้ เช่น สวนผักคุณยาย สำหรับปลูกพืชผักสวนครัวไว้รับประทานเอง สวนดอกไม้ของคุณแม่ ที่เต็มไปด้วยสีสันและกลิ่นหอม สนามหญ้า สำหรับให้เด็ก ๆ วิ่งเล่น หรือเป็นพื้นที่สำหรับสัตว์เลี้ยง รวมถึงพื้นที่พักผ่อน หรือพื้นที่สำหรับจัดงานเลี้ยง เพื่อรองรับครอบครัวและเพื่อน ๆ อย่างไรก็ตาม ก่อนเริ่มจัดสวนจึงควรกำหนดความต้องการให้ชัดเจนว่าอยากให้พื้นที่สวนประกอบด้วยพื้นที่กิจกรรมอะไรบ้าง แต่ทั้งนี้ควรคำนึงถึงการใช้งานในระยะยาว รวมถึงการเพิ่มหรือปรับเปลี่ยนฟังก์ชันต่าง ๆ ในอนาคตได้อย่างยืดหยุ่น
3. กำหนดขนาดพื้นที่กิจกรรม
เมื่อได้กิจกรรมที่ต้องการแล้ว ให้ลองคำนวนคร่าว ๆ ว่าแต่ละกิจกรรมต้องใช้พื้นที่มากน้อยแค่ไหน หรือมีส่วนไหนที่ต้องการโครงสร้างบ้าง เช่น เรือนกระจก สระว่ายน้ำ จากนั้นให้แบ่งพื้นที่ออกเป็นโซนต่างๆ โดยคำนึงถึงทิศทางแสงแดด ลม และการระบายน้ำ รวมถึงช่วงเวลาที่ทำกิจกรรม เพื่อให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม เช่น หากต้องการแปลงปลูกผักควรอยู่ในตำแหน่งที่ได้รับแสงแดดในช่วงเช้า หากต้องการมุมนั่งเล่นพักผ่อนอาจจัดวางอยู่ใกล้อาคารหรือใต้ต้นไม้ใหญ่ เพื่อให้ได้ร่มเงาและความร่มรื่น หรือหากต้องการสนามเด็กเล่น ควรจัดวางในพื้นที่ที่สามารถมองเห็นได้จากตัวบ้าน เพื่อความปลอดภัย
4. กำหนดแนวทางเดิน
การออกแบบแนวทางเดินในสวนช่วยให้เกิดประสบการณ์การใช้งานที่แตกต่างกัน โดยทางเดินในสวนขนาดใหญ่สามารถแบ่งเป็นทางเดินหลัก-ทางเดินรองหรือทางเซอร์วิสได้ ซึ่งทางเดินหลักควรมีความกว้างตั้งแต่ 2 เมตรขึ้นไป เพื่อให้เดินได้อย่างสะดวก รองรับการใช้รถเข็นหรือจักรยาน รวมถึงควรเชื่อมต่อพื้นที่แต่ละจุดให้เข้าถึงกันได้สะดวก แต่ไม่ควรวางแนวทางเดินตัดผ่านพื้นที่ใช้งานโดยตรง เพราะจะทำให้การสัญจรไม่คล่องตัว หรือเกิดการซ้อนทับของกิจกรรมได้ ส่วนรูปแบบแนวทางเดินสามารถออกแบบให้เข้ากับสไตล์สวน อย่าง ทางเดินตรง ใช้วัสดุที่ดูเรียบง่าย เหมาะกับสวนโมเดิร์น สวนยุโรป ที่ต้องการความเป็นระเบียบ ทางเดินโค้ง ปูด้วยวัสดุธรรมชาติ เช่น หินกาบ หินทราย หรือกรวดแม่น้ำ เหมาะกับสวนสไตล์อังกฤษ สวนธรรมชาติ ดูผ่อนคลายและน่าค้นหา นอกจากนี้ หากพื้นที่มีความชันมาก หรือมีความลาดชันเกิน 5-10% ควรพิจารณาทำชานพักหรือลานขั้นบันได เพื่อลดแรงต้านในการเดินและดินทลาย
5. การเลือกพรรณไม้ให้เติบโตได้ดี
ต้นไม้เป็นองค์ประกอบหลักที่ช่วยสร้างบรรยากาศ ความร่มรื่น และความสวยงามให้กับสวน แต่ก็เป็นส่วนสำคัญที่จะส่งผลต่อการดูแลรักษาในระยะยาวด้วยเช่นกัน ดังนั้น ก่อนการจัดสวนควรตรวจสอบสภาพแวดล้อมของพื้นที่ เช่น สภาพดิน ความลาดเอียง ทิศทางแสงแดดและลม เพื่อให้สามารถเลือกใช้ชนิดพันธุ์ไม้ที่ทนต่อสภาพแวดล้อม ต้องการการดูแลน้อยทั้งในเรื่องการให้น้ำ ปุ๋ย การตัดแต่ง รวมถึงการป้องกันศัตรูพืช นอกจากนี้ ต้นไม้แต่ละประเภทต่างมีวัตถุประสงค์การปลูกที่แตกต่างกัน เช่น ไม้ยืนต้นให้ร่มเงาและเป็นจุดเด่นของสวน ไม้พุ่มและไม้ดอกช่วยเพิ่มสีสันและสร้างมิติให้สวน ไม้คลุมดินและไม้เลื้อยใช้ปลูกบริเวณที่ต้องการป้องกันวัชพืชหรือสร้างร่มเงา
6. การจัดวางพรรณไม้ให้สวยงามดูเป็นธรรมชาติ
การปลูกต้นไม้ให้ดูสวยงามจะต้องสร้างมิติการมองและจัดวางองค์ประกอบให้ใกล้เคียงธรรมชาติมากที่สุด โดยเริ่มจากปลูกไม้ยืนต้นเป็นแนวหลังสุดหรือเป็นฉากหลังของสวน ถัดมาเป็นกลุ่มไม้พุ่มและไม้ดอกอยู่ระดับกลาง เพื่อเชื่อมและเปลี่ยนถ่ายระดับเข้าสู่กลุ่มไม้คลุมดินและไม้เลื้อยด้านล่างเพิ่มความกลมกลืน ซึ่งโดยทั่วไปแล้ว การออกแบบสวนในพื้นที่ขนาดใหญ่ไม่ควรใส่ดีเทลจนแน่นทั้งสวน ควรมีการปล่อยพื้นที่ให้ทิ้งว่างหรือปลูกไม้ชนิดเดียวกันเป็นกลุ่มบ้าง เพื่อลดการดูแลรักษา นอกจากนี้ ยังต้องคำนึงถึงระยะห่างในการปลูก เว้นพื้นที่สำหรับต้นไม้ที่จะใช้เวลาในการเติบโต เช่น ไม้ยืนต้นควรเว้นระยะ 3-5 เมตร ไม้พุ่มควรปลูกห่างกัน 1-2 เมตร ขึ้นอยู่กับขนาดทรงพุ่ม
7. การจัดวางองค์ประกอบอื่น ๆ
การจัดวางองค์ประกอบอื่น ๆ ในสวนขนาดใหญ่ นอกจากโครงสร้าง ต้นไม้ และแนวทางเดิน เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยเสริมสร้างบรรยากาศและเพิ่มความน่าสนใจให้กับสวน โดยการผสมผสานองค์ประกอบต่าง ๆ เข้าไปในสวนจะทำให้พื้นที่ดูมีมิติและสามารถใช้งานได้หลากหลาย เช่น การเพิ่มจุดน่าสนใจหรือจุดหมายตา อย่าง ประติมากรรม บ่อน้ำพุ ซุ้มประตู หรือการเพิ่มระบบแสงสว่างในสวน อย่าง ไฟส่องทางเดินไฟส่องต้นไม้ หรือไฟตกแต่ง เพื่อให้สามารถใช้งานได้ในทุกช่วงเวลา
8. การบำรุงรักษาในระยะยาว
เนื่องจากพื้นที่สวนมีขนาดใหญ่ ความต้องการในการดูแลจึงมากตามไปด้วย โดยเฉพาะสวนขนาดใหญ่อาจมีปัญหาเรื่องการระบายน้ำหรือการจัดการทรัพยากรน้ำให้เพียงพอ จึงควรวางแผนระบบน้ำที่มีประสิทธิภาพ เช่น การกำหนดทิศทางการระบายน้ำและป้องกันน้ำท่วมขังในสวน การติดตั้งระบบสปริงเกลอร์ หรือติดตั้งระบบน้ำอัตโนมัติ ซึ่งการแบ่งโซนของสวนจะช่วยให้จัดการได้ง่ายและลดเวลาการดูแล นอกจากนี้ ยังอาจเลือกใช้ไฟโซล่าเซลล์หรือระบบไฟที่ควบคุมด้วยเซนเซอร์ เพื่อลดการใช้พลังงานและการบำรุงรักษาไฟในระยะยาว เพิ่มความคงทนและความยั่งยืนให้กับสวนในอนาคตอีกด้วย
ติดตาม บ้านและสวน
