ต้นตีนเป็ดน้ำ กับอันตรายที่ซ่อนอยู่

ต้นตีนเป็ดน้ำ เป็นอีกต้นไม้ที่มักปลูกตกแต่งสวน โดยเฉพาะสวนสาธารณะ หรือริมถนน และลานจอดรถ ทว่า ต้นไม้ชนิดนี้ยังมีอันตรายที่แอบซ่อนอยู่

ต้นตีนเป็ดน้ำ เป็น ไม้ยืนต้น ที่ปัจจุบันแพร่กระจายจนเห็นได้ทั่วไป เนื่องจากเป็นไม้ที่ปลูกง่าย โตเร็ว ดูแลน้อย สร้างร่มเงาได้ ราคาถูก จึงกลายเป็นที่นิยมปลูกกัน โดยเฉาะพื้นที่กลางแจ้ง อย่างเช่นสวนสาธารณะ ริมน้ำ หรือริมถนน รวมไปถึงลานจอดรถ เช่น ลานจอดรถในพื้นที่คอนโด เป็นต้น

ลักษณะ ต้นตีนเป็ดน้ำ

ตีนเป็ดน้ำ หรือ ตีนเป็ดทะเล ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Cerbera odollam Gaertn. เป็นต้นไม้คนละชนิดกับ “ต้นตีนเป็ด” หรือ “พญาสัตบรรณ” แต่ทั้งสองชนิดอยู่ในวงศ์เดียวกันคือวงศ์ Apocynaceae จุดเด่นของพืชในวงศ์นี้จะมีน้ำยางสีขาวในแทบทุกส่วน ทั้งลำต้น ใบ ดอก ผล

เป็นไม้ต้นกึ่งผลัดใบ แผ่นใบหนาคล้ายแผ่นหนัง มีดอกออกที่ปลายกิ่ง ออกดอกตลอดทั้งปี มีกลิ่นหอมอ่อนๆ ผลสดค่อนข้างกลม ดูคล้ายมะม่วง จึงได้ชื่อว่า Sea Mango เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีม่วงแดง ผลแห้งลอยน้ำได้ ในเมืองไทยมีต้นตีนเป็ดน้ำอีกหนึ่งชนิด คือ ตีนเป็ดทราย (C. manghas) แตกต่างกันที่กึ่งกลางดอกมีแต้มสีแดง ผลมีขนาดเล็กกว่า คาดว่ากลายพันธุ์มาจากตีนเป็ดน้ำ

พิษจาก ต้นตีนเป็ดน้ำ

1.พิษจากยาง เนื่องจากทุกส่วนของต้นตีนเป็ดน้ำทั้งต้น ใบ และผล จะมีส่วนของยางสีขาวมีฤทธิ์ทำให้อาเจียนและเป็นยาถ่าย ยาระบาย ไม่ควรสัมผัสโดยตรงเพราะจะทำให้เกิดอาการระคายเคือง โดยควรระมัดระวังในการเด็ดใบและทำให้ต้นเกิดแผล หากเข้าตาอาจทำให้ตาบอดได้

2.พิษจากผล

-เปลือกผลมีสาร *Cerberin ที่เป็นพิษ ทำให้อาเจียน หารใจติดขัด อาจทำให้หัวใจหยุดเต้นได้ ชาวอินเดียมักใช้เป็นยาพิษ ปัจจุบันนำมาผลิตเป็นสารป้องกันกำจัดแมลง และสารระงับกลิ่นกาย

-เนื้อในผลมีสารอัลคาลอยด์ที่เป็นพิษ ในอดีตชาวพื้นเมืองมาดากัสการ์นำมาทำยาพิษ ผลแห้งใช้ทำของตกแต่ง

-เมล็ด มีรสขม และมีสาร *Cerberin ที่ออกฤทธิ์ต่อหัวใจ

**Cerberin เป็นสารพิษกลุ่ม Cardiac glycoside ซึ่งได้แก่สาร Cerberin, Cerberetin, Cerebroside, Thevobioside เป็นต้น สารกลุ่มนี้มีฤทธิ์ต่อการนำไฟฟ้าในกล้ามเนื้อหัวใจ ส่งผลให้หัวใจเต้นผิดจังหวะหรือล้มเหลว ชีพจรเต้นช้า และอาจถึงแก่ชีวิตได้ (อย่างไรก็ตาม กรณีถึงแก่ชีวิต ต้องได้รับสารดังกล่าวในปริมาณมาก)