พูดถึงวิธี ทำความสะอาดเหรียญ และธนบัตร ซึ่งที่จริงก็มีหลายวิธีไม่น้อย ที่จะทำให้เหรียญกลับมาแวววาว เหมือนใหม่อีกครั้ง ธนบัตรดูสะอาดเอี่ยม ไร้ริ้วรอยแห่งเวลา (ย้ำ! สะอาดจนสูญเสียคุณค่าของกาลเวลา)
แต่ถ้าพูดในแง่ของคุณค่าของการสะสมล่ะ เนื่องจากเหรียญกษาปณ์และธนบัตร ที่ผ่านการใช้งานมายาวนานมากน้อยไม่เท่ากัน ผ่านสภาพอากาศต่างๆ นานา ซึ่งนั่นล่ะอาจเป็นคุณค่าแห่งเวลาที่น่าสนใจ ควรค่าแก่การเก็บรักษา ซึ่งก็ควรเก็บและ ทำความสะอาดเหรียญ อย่างถูกวิธีเพื่อยืดขยายเวลาให้เหรียญและธนบัตรของเรามีคุณค่ายาวนานสืบไปถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน
“หรือถ้าพูดให้เห็นภาพมากขึ้น เราควรเก็บเหรียญและธนบัตร ให้เสมือนเป็นหลักฐานประวัติศาสตร์ชิ้นหนึ่ง และพยายามคงสภาพเดิมให้มากที่สุด หลีกเลี่ยงปัจจัยเพิ่มความเสื่อมต่างๆ ให้มากที่สุดเช่นกัน”
แล้วเราควรทำความสะอาดอย่างไร และเก็บรักษาอย่างไรล่ะ…
” ทำความสะอาดเหรียญ “
เราสามารถนำเหรียญโลหะเก่า สกปรก ที่มีมาล้างทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่อ่อนๆ ใช้แปรงขนอ่อนปัดเบาๆ ก็เพียงพอเพื่อทำความสะอาดเหรียญเพียงคราบไคลที่ผิวนอก แต่คงสภาพเดิมของเหรียญไว้ เช็ดแห้งก่อนเก็บ
หลีกเลี่ยง การใช้สารที่มี “กรด” ในการทำความสะอาดเหรียญ ไม่ว่าจะการนำไปแช่น้ำมะขามเปียก น้ำมะนาว แช่ในน้ำอัดลม หรือเครื่องดื่มชูกำลัง ซึ่งอาจทำลายสภาพผิวเดิมของเหรียญอย่างที่ไม่สามารถเรียกกลับมาได้ แลกกับความเงางามที่กร่อนคุณค่าโดยไม่รู้ตัว
” ทำความสะอาดธนบัตรเก่า”
ธนบัตรเก่าที่กลายเป็นคราบสีเหลือง (ไขมัน) อาจแสดงถึงการผ่านการใช้งานมานับไม่ถ้วน เราสามารถทำความสะอาดด้วยการใช้สำลีชุบแอลกอฮอล์ (ล้างแผล) ชุบหมาดๆ (ห้ามฉ่ำเด็ดขาด) เช็ดคราบมัน คราบสกปรกและแบตทีเรียที่อยู่บนผิวธนบัตร เช็ดเบาๆ ระวังสีหมึกและพรายน้ำเป็นพิเศษ เช็ดแห้งอีกครั้ง นำไปตากให้ปราศจากความชื้นก่อนเก็บรักษา
“การเก็บรักษาให้ดี อย่างถูกต้อง”
1.เก็บในที่ที่มิดชิด ไม่มีอากาศผ่านเข้าได้ ซองพลาสติก ซองเหรียญซองแบงค์ที่ปิดผนึก แฟ้มเก็บโดยเฉพาะ
2.ควรหาสารดูดความชื้น (ซิลิกา) มาใช้ร่วมในแฟ้มเก็บ หลีกเลี่ยงที่อับชื้น
3.สำหรับเหรียญควรเก็บแยกซอง ซองละเหรียญไม่เก็บรวมคละกัน โดยเฉพาะเหรียญที่มีคราบสนิมกับเหรียญดี ซึ่งคราบสนิมสามารถลามได้โดยเฉพาะสภาพอากาศร้อนชื้น
4.ทุกครั้งที่นำออกมาใช้หรือชม ก่อนเก็บให้ทำความสะอาดอีกครั้ง
5.หลีกเลี่ยงการเคลือบผิวด้วยสารต่างๆ ทั้งสิ้น
Tips ปัจจัยที่ทำให้ “เหรียญและธนบัตร” เสื่อมสภาพเร็ว
ความชื้น, ความร้อน, สารเคมี (กรด ด่าง), เหงื่อไคล, การเก็บรักษาที่ไม่ดีพอ รวมถึงไม่ทันระวังการรุกรานจากสัตว์ต่างๆ (มด หนู แมลงสาบ) จึงควรทำความสะอาดบริเวณดังกล่าวให้สะอาด ไม่รก
เรื่อง : รัชพล พานิชธนาคม
ภาพประกอบ : จิรารัตน์ ศรีอ่ำดี