เป็นที่ทราบกันดีว่าช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ ก็ได้เวลาแห่งการเตรียมการเข้าสู่เทศกาล “ตรุษจีน” ที่ชาวไทยเชื้อสายจีนก็เตรียมการ กราบไหว้บูชาเทพเจ้า และบรรพบุรุษของตน โดยปีนี้วันสำคัญๆที่เรียกกันว่า “วันจ่าย วันไหว้ วันถือ”
สำหรับปี 2567 นี้ วันจ่ายคือ วันพฤหัสบดีที่ 8 กุมภาพันธ์ 2567 วันไหว้ คือ วันศุกร์ที่ 9 กุมภาพันธ์ 2567 และ วันเที่ยว หรือวันตรุษจีน คือ วันเสาร์ที่ 10 กุมภาพันธ์ 2567 ซึ่งถือว่าเป็นวันแห่งความเป็นสิริมงคล ทุกบ้านจะแต่งกายด้วยเสื้อผ้าสีสดใส เดินทางไปท่องเที่ยว และไปไหว้ขอพรญาติผู้ใหญ่ งดพูดคำหยาบ และกิจใดๆ ที่เป็นการผิดศีลและทำบาป ทราบวันที่แน่ชัดกันแล้วก็ได้เวลาไปตามต่อว่าธรรมเนียมหรือ หลักการไหว้วันตรุษจีน ข้อควรปฏิบัติในช่วงเทศกาลสำคัญนี้มีอะไรบ้าง ตาม บ้านและสวนไปอ่านชัดๆด้วยกันเลย!
ทำความสะอาดบ้านก่อนวัน
เป็นความเชื่อที่หลายบ้านให้ความสำคัญในช่วงเทศกาลตรุษจีนเป็นอย่างมากก็คือการทำความสะอาดบ้านเรือน สำนักงาน หรือร้านค้าก่อนวันตรุษจีน (เน้นว่าก่อนวันนะคะ เพราะช่วงวันตรุษจีนตั้งแต่วันจ่ายเชื่อกันว่าห้ามปัดห้ามกวาดบ้านกันแล้วค่ะ) โดยที่เน้นให้สะอาดและโล่งตาก็คือประตูทางเข้าบ้าน หน้าบ้าน หรือหน้าร้าน ที่เชื่อว่าเป็นทางเข้าของโชคลาภ ต่อเนื่องไปที่ห้องสำคัญที่จำต้องสะอาดสะอ้านเก็บกวาดให้ดูดีก็คือห้องครัว ที่เชื่อว่าหมายถึงความอุดมสมบูรณ์มีกินมีใช้ไปจนถึงเรื่องสุขภาพของคนในบ้าน และห้องสำคัญห้องสุดท้ายนั่นก็คือห้องนอน เชื่อว่าควรเก็บกวาด เปลี่ยนผ้าปูใหม่เพื่อต้อนรับพลังงานที่ดีและโชคลาภ
Tips เคล็ดลับการทำความสะอาดบ้านและสวน
การจัดโต๊ะไหว้เทพเจ้า เจ้าที่เจ้าทาง และบรรพบุรุษ
การจัดที่ทางสำหรับไหว้เทพเจ้า เจ้าที่เจ้าทาง และบรรพบุรุษส่วนมากไม่มีแบบแผนอะไรตายตัว เช่นการไหว้เทพเจ้าในบ้านก็มีทั้ง การจัดสำรับบูชาตี่จู้เอี๊ยะ (แนะนำเครื่องไหว้ข้าวสวย 5 ถ้วย ชา 5 ถ้วย ส้ม 5 ลูก หากจะมีของหวานก็ควรเลือกเป็น 5 ชิ้น หรือ 5 ชนิดเช่นกัน อันเป็นตัวแทนของธาตุทั้ง 5 คือ ดิน น้ำ ทอง ไม้ ไฟ) บ้านไหนไม่มีตี่จู้เอี๊ยะก็สามารถเลือกความถนัดได้ทั้งในบ้าน (เลือกมุมที่สามารถตั้งโต๊ะไหว้ได้สะดวก) หรือหน้าบ้าน ส่วนเจ้าที่เจ้าทางให้จัดชุดไหว้ (ข้าว อาหารคาว-หวาน น้ำชาหรือน้ำดื่ม) ไว้ด้านนอกชายคา หรือหน้าศาลพระภูมิในกรณีที่มีการตั้งศาล
สำหรับการไหว้บรรพบุรุษ จะต้องจัดโต๊ะไว้ด้านหน้ารูปของท่าน และจัดของไหว้ดังนี้
1. กระถางธูป และเชิงเทียน
2. ถ้วยน้ำชา
3. ข้าวสวยตัดให้พูนถ้วย พร้อมตะเกียบ ช้อน ส้อม (หันด้ามเข้าหารูปบรรพบุรุษ)
4. อาหารคาว-หวาน และผลไม้
รายละเอียดและจำนวนของไหว้ไม่มีกำหนดตายตัว ขึ้นอยู่กับความพึงพอใจของแต่ละบ้าน กับข้าวเริ่มต้นได้ตั้งแต่ 5, 8 หรือไม่เกิน 10 อย่างหรือจำนวนสมาชิกของครอบครัว เพื่อการไหว้ตามประเพณีที่จำเป็นของคาว-หวาน และผลไม้ต้องมีได้แก่
– เนื้อสัตว์ 5 ชนิด อาทิ หมู ไก่ หรือปลา หมายถึงความอุดมสมบูรณ์ อาหารทะเล เช่นปู กุ้ง หรือปลาหมึก
– ผลไม้มงคล 5 ชนิด อาทิส้ม เสริมโชคลาภ วาสนา เงินทอง กล้วยที่เชื่อว่าช่วยกวักโชคลาภเข้า แอ๊ปเปิ้ลช่วยเรื่องความสันติสุข สาลี่เสริมเงินทองไหลมาเทมา องุ่นเพิ่มพูนความรุ่งเรือง สุขภาพแข็งแรง หรือสับปะรด ที่ช่วยเรียกโชคลาภ
– ขนมมงคล 5 ชนิด คือ ขนมเข่ง ขนมเทียน หมายถึงความมั่งคั่ง ขนมจันอับ เสริมความเจริญก้าวหน้า ขนมถ้วยฟู เสริมความ เฟื่องฟู ขนมอี๋ หรือกุยช่าย
5. กระดาษเงิน-ทอง 5 ชุด
6. เทียนแดงขาไม้ 1 คู่
7. ธูป 5 ดอกสำหรับไหว้เจ้าที่ (ตีจู่เอี๊ยะ) และธูป 3 ดอกสำหรับไหว้เทพเจ้าทั่วไป
8. แจกันดอกไม้
หลักการไหว้วันตรุษจีน ขอโชคลาภจากเทพไฉ่ซิงเอี๊ย
การไหว้เทพเจ้าแห่งโชคลาภ หรือเทพเจ้าไฉ่ซิงเอี๊ย ได้รับนิยมมากเพราะเชื่อกันว่าเทพองค์นี้จะนำพาโชคลาภและความร่ำรวยมา ให้ผู้บ้านนั้นๆ วิธีก็คือการจัดโต๊ะเอาไว้กลางแจ้ง เลือกหันไปทางทิศตะวันออก ไหว้ไฉ่ซิงเอี๊ยจะมีของไหว้หลักๆได้แก่
1. รูปภาพ หรือรูปปั้น องค์ไฉ่ซิงเอี้ย
2. แก้วใส่ข้าวสารหรือกระถางธูป มีกิมฮวยปัก 1 คู่ ติดกระดาษแดงหรืออั้งติ๋ว
3. สาคูแดง หรือบัวลอยแดง 5 ถ้วย
4. แจกันดอกไม้ 1 คู่
5. เชิงเทียนพร้อมเทียนสีแดง 1 คู่
6. น้ำชา 5 ถ้วย
7. เจไฉ่ 5 อย่าง – ผลไม้ 1 ถาด (ต้องมีองุ่นดำด้วย)
8. สาคูต้มสุกน้ำเชื่อมหรือ อี๊ 5 ถ้วย
9. น้ำใส่ยอดทับทิม 8 ยอด 1 ขัน หรือ 1 แก้ว (เพื่อใช้พรมตัวและบ้าน)
10. หนังสืออัญเชิญ พร้อมคำอธิษฐานขอพร สีแดง และสีเขียว
11. ซองอั่งเปาตามสะดวก (แต่ให้มีเหรียญ 8 เหรียญอยู่ด้วย)
12. อย่างอื่นเพิ่มเติมตามใจ เช่น ชุดเครื่องไหว้ เมื่อไหว้ธูปได้ครึ่งดอก เอาเครื่องกระดาษไปเผา
13. ขนมหวาน 3 อย่าง เช่น ขนมเข่ง ฮวดก้วย ขนมชั้น
14. กระดาษทอง (ตั่วกิม) 12 แผ่น และกระดาษไหว้เจ้า (หงิงเตี่ย) 12 คู่
15. อย่างอื่นเพิ่มเติมตามใจ เช่น ชุดเครื่องไหว้…
เวลาไหว้ กล่าวคำอธิษฐาน บอกชื่อ(แซ่) นามสกุล วันเดือนปีเกิดอายุ และที่อยู่ ของผู้ทำการไหว้ ขอพร หรือเขียนรายละเอียดบุคคล
ที่ขอพร ใส่ในกระดาษให้เรียบร้อยแล้ววางเอาไว้ในถาดเครื่องกระดาษจะได้ไม่ตกหล่น สมาชิกทุกท่าน ในครอบครัว เมื่อไหว้ธูปได้ครึ่งดอกเอาเครื่องกระดาษไปเผาเสร็จ แล้ว ส่วนของไหว้ นำกลับเข้าบ้านไปกินเป็นสิริมงคล
หลักการไหว้วันตรุษจีน ไหว้ขอพรผู้ใหญ่
ปิดท้ายวันนี้ด้วยอีกหนึ่งกิจกรรมสำคัญในวันตรุษจีน นั่นก็คือการเดินทางไปกราบไหว้ขอพรจากผู้ใหญ่ โดยสิ่งที่ควรติดไม้ติดมือไปสามารถเลือกได้จากของมงคล อาทิส้ม หมายถึงความเป็นสิริมงคล องุ่นหมายโชคลาภ มีเงินมีทอง ค้าขายมีกำไร ทับทิมหมายถึงความสามัคคีกลมเกลียวของคนในครอบครัว นอกจากนี้ยังมีบรรดาของแห้ง ได้แก่สาหร่าย หมายถึงการมีเงินมีทอง เส้นหมี่หรือเส้นบะหมี่ เป็นการอวยพรให้ผู้รับมีสุขภาพแข็งแรง เป็นต้น
ขอบคุณข้อมูลจาก : www.sumnakcharang.com,
www.facebook.com/Master.Chang และอาจารย์วิศิษฎ์ เตชะเกษม ผู้ศึกษาค้นคว้าวัฒนธรรมจีนชื่อ
ดังของเมืองไทย