การออกแบบบ้านให้เหมาะกับภูมิประเทศและภูมิอากาศจะเป็นเหตุผลที่ทำให้ แบบบ้านทรงไทย ส่วนใหญ่อยู่สบาย อีกทั้งบรรยากาศการอยู่อาศัยอย่างอบอุ่นแบบไทยๆ ก็มาจากภูมิปัญญาของคนโบราณที่มีความละเมียดละไมในการใช้ชีวิต
โดยออกแบบ แบบบ้านทรงไทย ให้สอดคล้องกับพฤติกรรมความเป็นอยู่จริงๆ ครั้งนี้เราจึงขอพูดถึงความสบายแบบไทยๆ ตั้งแต่การกิน การนั่ง การเดิน ไปจนถึงการนอน ซึ่งหากนำมาปรับให้เข้ากับการใช้งานในปัจจุบันก็น่าจะช่วยเพิ่มความมีชีวิตชีวา ส่งเสริมการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครอบครัว และทำให้บ้านเป็นมากกว่าบ้าน ลองมาดูไอเดียที่เราแนะนำดังต่อไปนี้
“กินแบบไทย”
เปิดบ้าน เปิดครัว
อาหารการกินบอกถึงวัฒนธรรมความเป็นอยู่ได้ดี ซึ่งของไทยเรานั้นจะมีกรรมวิธีปรุงอาหารที่แตกต่างจากครัวฝรั่ง เพราะมีตั้งแต่การโขลก ทุบ ตำ ย่าง ต้ม ไปจนถึงการทอดหรือผัดที่ใช้ไฟแรง ครัวไทยโบราณจึงมักอยู่แยกจากเรือนหลัก แม้ในปัจจุบันอาจทำได้ยาก เนื่องจากมีพื้นที่จำกัด แต่ควรออกแบบครัวให้เป็นสัดส่วน มีการระบายอากาศที่ดี รวมถึงปิดกั้นไม่ให้กลิ่นและควันจากการประกอบอาหารไปรบกวนส่วนอยู่อาศัยอื่น ส่วนการแบ่งพื้นที่ใช้สอยเองก็ไม่ต่างจากครัวสมัยใหม่ที่มีทั้งส่วนเตรียม ส่วนปรุง ส่วนล้าง และส่วนจัดเก็บเช่นกัน
“ล้อมวงกินข้าว”
การนั่งพื้นล้อมวงกันรับประทานอาหารเป็นภาพชินตาของครอบครัวไทย โดยจัดสำรับอาหารวางไว้ตรงกลาง มีช้อนกลางตักกับข้าวใส่จานของแต่ละคน บางบ้านเตรียมน้ำใส่ขันเผื่อไว้สำหรับล้างมือด้วย กระทั่งในรัชสมัยรัชกาลที่ 4 ที่มีการติดต่อกับประเทศตะวันตก จึงปรับเปลี่ยนมารับประทานกันบนโต๊ะอาหาร แต่ยังคงวางสำรับไว้ตรงกลางและตักอาหารแบ่งกันเหมือนเดิม หากเป็นบ้านที่มีเชื้อสายจีนจะนิยมใช้โต๊ะกลมขนาดใหญ่ โดยตรงกลางสามารถหมุนจานอาหารสลับไปให้คนนั่งถัดไปได้
ตู้กับข้าว
ถือเป็นความพิเศษของครัวไทยจริงๆ ทั้งยังบ่งบอกถึงวัฒนธรรมแบบครอบครัวขยายที่มักเก็บอาหารไว้ให้สมาชิกที่ยังไม่ได้รับประทาน อันแสดงถึงความรักและห่วงใย ตู้กับข้าวจะมีความลึกกว่าตู้โชว์ทั่วไป และแบ่งพื้นที่จัดเก็บไว้ชัดเจน เช่น ด้านใต้ตู้ใช้จัดเก็บจานชามที่ล้างเสร็จแล้ว โดยออกแบบเป็นซี่ไม้โปร่งๆ เพื่อไม่ให้น้ำขังในตู้ ถัดขึ้นมาก็ใช้เป็นส่วนเก็บอาหาร ซึ่งมีหน้าตาเปลี่ยนไปตามยุคสมัย แบบดั้งเดิมจะเป็นบานไม้ที่ลั่นดานไว้ ทันสมัยขึ้นมาหน่อยก็เริ่มมีมุ้งลวดใช้กันแมลง และยังระบายอากาศได้ดี ทำให้อาหารไม่บูดเสียง่าย
“นั่งเล่นแบบไทย”
นั่งกับพื้น
คนไทยสมัยก่อนนิยมนั่งล้อมวงกับพื้นเพื่อทำกิจกรรมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการรับประทานอาหาร อ่านหนังสือ หรือเล่นกับลูก พื้นที่บนพื้นนั้นช่วยสร้างภาวะสบายให้เราได้อย่างดี และเพื่อความนุ่มสบายยิ่งขึ้น คนไทยยังนิยมทำเบาะรองนั่งไว้ใช้เองในครัวเรือน บ้างก็ขยับขยายให้มีขนาดใหญ่ขึ้นจนสามารถนอนเอกเขนกได้สบาย การนั่งเล่นกับพื้นแบบนี้จึงให้ความรู้สึกเป็นกันเองดี และจะนั่งอยู่ในส่วนไหนของบ้านก็ได้ ขอเพียงมีโต๊ะเล็กๆสักตัว หาเบาะสวยๆมาวางรองนั่ง ก็เป็นมุมนันทนาการแบบง่ายๆที่เชิญชวนให้คนในครอบครัวแวะมานั่งพูดคุยสารทุกข์สุกดิบหรือสังสรรค์กันแบบเบาๆ
ตั่งและแหย่ง
คนไทยมีชีวิตติดพื้นจนถึงรัชสมัยรัชกาลที่ 5 จึงเริ่มมีการปรับเปลี่ยนมานั่งเก้าอี้แบบสากล ตั่งหรือแหย่งมีลักษณะเป็นเก้าอี้ไม้ขนาดใหญ่ที่ใช้งานได้อเนกประสงค์ ไม่ว่าจะนั่ง หรือปรับเปลี่ยนเป็นเตียงนอนก็ได้ เพิ่มความสบายขึ้นไปอีกขั้นด้วยการทำเบาะรอง ซึ่งมีหลายรูปแบบ ทั้งเบาะนั่งยัดนุ่นธรรมดาและเบาะแบบที่มีหมอนขวานสำหรับพิงในตัว