– หอมจริงหรือไม่ บางชนิดมีทั้งพันธุ์ที่มีดอกหอมและไม่หอม เช่น กลาย บุหงาเชิง มหาพรม ทางที่ดีควรดมดอกก่อนซื้อ ถ้าไม่มีดอกก็อย่าซื้อ หรือหากไปเลือกซื้อในช่วงกลางวันที่ไม่ค่อยมีกลิ่นหอมมากนัก ควรสังเกตจากลักษณะดอกที่มีอยู่ว่าเป็นชนิดเดียวกับที่ต้องการจริงๆ
– ฤดูดอกยาวนาน ควรเลือกซื้อไม้ดอกหอมที่ออกดอกได้ตลอดปี หรือออกดอกได้ปีละหลายเดือน เช่น โมก สร้อยฟ้า เล็บมือนาง แก้ว บานเย็น นางแย้ม
– สภาพแสง ไม้ดอกหอมบางชนิดต้องอยู่กลางแจ้งเท่านั้นถึงจะออกดอก เช่น จำปี มะลิ กุหลาบ แต่บางชนิดปลูกกลางแจ้งไม่ได้ เช่น เดหลีใบกล้วย จำปูน แสดสยาม ม่วงทักษิณ และไม้ดอกหอมหลายชนิดต้องปลูกในที่กึ่งแดดกึ่งร่มหรือร่มรำไรจึงจะออกดอกได้ดี
– ระดับความสูงของพื้นที่ ไม้ดอกหอมบางชนิดชอบอากาศหนาวเย็น เช่น หอมหมื่นลี้ มณฑาดอย มณฑาป่า จำปาหลวง จึงควรปลูกในพื้นที่สูง แต่บางชนิดชอบอากาศร้อน ชอบอยู่ในพื้นราบจึงจะออกดอกได้ดี เช่น ตะลุมพุก พุดซ้อน มะลิลา มะลิซ้อน
– ระดับของความชื้น บางชนิดชอบพื้นดินที่ชื้นมาก ทนแฉะได้ดี เช่น จำปีสิรินธร เดหลีใบกล้วย แต่บางชนิดต้องอยู่ในที่แห้งแล้งจึงจะออกดอกได้เต็มต้น เช่น สะแล่งหอมไก๋ หมักม่อ นมหนู ช้างน้าว
– สภาพของต้นไม้ หากต้องขนส่งในระยะทางไกล ควรเลือกซื้อต้นไม้ที่มีใบแก่หรือต้นที่อยู่ในสภาพพักตัว เมื่อนำไปปลูกแล้วจะแตกยอดอ่อนแตกใบอ่อนได้ทันที แต่ถ้าเลือกต้นที่แตกใบอ่อนจำนวนมากไปปลูก จะเหี่ยวเฉาและทรุดโทรมหลังปลูกง่าย
– ไม้ขุดล้อมขนาดใหญ่ ควรสอบถามราคาของต้นไม้พร้อมค่าขนส่ง ค่าปลูก และการรับประกันพรรณไม้ก่อนตัดสินใจซื้อ จะช่วยให้เราได้ต้นไม้ที่สมบูรณ์ และสามารถขอเปลี่ยนต้นไม้ใหม่ได้ถ้ามีการตายเกิดขึ้น
– ราคาของต้นไม้ ควรสอบถามจากหลายๆร้าน แล้วพิจารณาปัจจัยอื่นๆประกอบด้วย เช่น ขนาดของต้น ความสมบูรณ์ของต้น ทรงพุ่มสวยงามหรือไม่ มีโรคแมลงหรือไม่ หากเป็นต้นขุดล้อมควรพิจารณาให้ดี การปลูกจากต้นเล็กๆนอกจากจะประหยัดเงินแล้ว ยังได้ความภูมิใจที่ได้ดูแลกับมือ และสุขใจเมื่อได้เห็นต้นไม้เจริญงอกงาม
ผู้ที่อยากได้ข้อมูลเกี่ยวกับไม้ดอกหอมเพิ่มเติม หาอ่านได้ใน หนังสือ “ไม้ดอกหอม” ฉบับปรับปรุงและเพิ่มเติม โดย ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น ของสำนักพิมพ์บ้านและสวน ราคาเล่มละ 530 บาท