นี่เป็นอีกครั้งหนึ่งที่ได้มาเยือนเมืองสงขลา เพื่อมาชมบ้านและอาร์ตแกลเลอรี่ที่มีชื่อว่า a.e.y.space สถานที่ซึ่งใช้การออกแบบตกแต่งบ่งบอกตัวตนของผู้เป็นเจ้าของได้อย่างชัดเจนและน่าประทับใจ
จากจุดเริ่มต้นเมื่อ 6 ปีก่อนที่ คุณเอ๋ – ปกรณ์ รุจิระวิไล ตกหลุมรักบ้านตึกแถวเก่าบนถนนนางงาม ใจกลางเมืองสงขลา เป็นตึกที่สร้างในสมัยปลายรัชกาลที่ 6 (ราวปี พ.ศ. 2460) เพื่อการค้าขายโดยเฉพาะ ลักษณะเป็นตึกแถวสไตล์จีนผสมผสานยุโรปขนาด 3 – 5 ห้องเรียงต่อกัน หน้าต่างมีเอกลักษณ์เป็นลวดลายขนมปังขิง ขนาดกว้าง 5 เมตร ลึก 25 เมตร ภายในทำเพดานสูงโปร่ง ด้านหลังมีบ่อน้ำเพื่อใช้ในครัวเรือน
คุณเอ๋เล่าถึงที่มาของบ้านให้ฟังว่า “บ้านในละแวกนี้มักไม่ติดป้ายประกาศขายกันตรงๆ อาศัยวิธีบอกต่อ เพราะส่วนใหญ่ก็เป็นมรดกตกทอดกันมา ซึ่งญาติพี่น้องอาจมีคำถามได้ เมื่อทราบข่าวก็ไปคุยกับเจ้าของเดิม ตอนนั้นราคายังไม่สูงมาก ราคาครึ่งหนึ่งของปัจจุบัน ตอนแรกผมใช้พื้นที่ด้านล่างจัดเป็นแกลเลอรี่อย่างเดียว เพราะงานซ่อมอาคารแบบนี้ค่อนข้างยาก แต่เมื่อตัดสินใจปรับปรุงใหม่ ก็ทำให้เราต้องหาข้อมูล ซึ่งได้ความรู้เยอะมาก โดยเฉพาะในแง่ของการอนุรักษ์ตึกเก่า”
ปรับเพื่ออยู่
ก่อนหน้านี้คุณเอ๋ใช้พื้นที่ด้านล่างของบ้านสำหรับจัดแสดงงานศิลปะเพียงอย่างเดียว โดยยังคงรูปแบบเดิมของบ้านเอาไว้ เพียงทำความสะอาดแล้วปรับพื้นที่ให้พร้อมใช้งานเท่านั้น แต่ด้วยความเป็นบ้านเก่า จึงมีฝุ่นเยอะและการใช้งานก็ไม่สะดวก ในที่สุดจึงต้องปรับปรุงใหม่ คุณเอ๋เลยตัดสินใจทำเป็นที่อยู่อาศัยด้วยในตัว
คุณเอ๋เดินหน้าปรับปรุงบ้านหลังนี้ โดยการสอบถามจากผู้ที่มีความรู้และชำนาญด้านนี้โดยเฉพาะ ทำให้รู้จักผู้คนและความรู้ใหม่ๆตลอด บ้านนี้จึงมีการปรับแก้หน้างานอยู่เสมอ ด้วยความเป็นอาคารเก่าจึงมีบางเรื่องที่ไม่อาจคาดคะเนได้ แต่ก็ถือเป็นประสบการณ์ที่น่าตื่นเต้น คุณเอ๋บอกว่าบ่อยครั้งที่รื้อทุบออกมาแล้วไม่เหมือนอย่างที่คิด เช่น เมื่อทุบผนังปูนออกก็พบผนังซุ้มโค้งที่ซ่อนไว้ด้านใน หรือเมื่อกะเทาะผนังเดิมออกแล้วกลับเจอผนังอิฐเก่าที่ผลิตจากเกาะยอ ซึ่งมีลวดลายและสีสันสวยงาม รวมถึงปัญหาเรื่องโครงสร้างและความชื้นของบ้านเก่า ทำให้ได้เรียนรู้การแก้ปัญหาเฉพาะหน้าไปด้วย
“โชคดีที่ได้ช่างจากเชียงราย เขาพร้อมจะทดลองไปกับเรา ผมไม่มีกฎเกณฑ์ว่าถูกผิด ถ้าไม่ใช่ผมก็รื้อทำใหม่ ก่อนไปทำงานก็มาดูไซต์ก่อสร้าง บ่ายๆก็มาอีก ผมเชื่อว่าถ้าเรามีกรอบมากก็อาจทำงานไม่ได้ แต่ถ้าเราใช้วิธีทดลองน่าจะดีกว่า ตอนหลังเพื่อนที่ทำเรื่องออกแบบแสงไฟมาช่วยดูให้ ซึ่งตอนนี้เริ่มชัดเจนแล้วว่าจะทำอะไรบ้าง ชั้นล่างเป็นแกลเลอรี่เหมือนเดิม ส่วนชั้นสองใช้เป็นห้องนอน จริงๆอยากให้เป็นเหมือน Artist Residence ที่สร้างแรงบันดาลใจให้ศิลปินที่มาพักหรือมาใช้ชีวิตที่นี่ ผมเชื่อว่างานที่ออกมาจะแตกต่างออกไป เพราะจะมีกลิ่นอายและมุมมองที่ไม่เหมือนเดิม ซึ่งศิลปินเองก็สามารถมาแสดงผลงานที่นี่ได้เลย มีความเชื่อมโยงกัน ทั้งผู้มาพักและคนในพื้นที่สามารถสร้างความเข้าใจในงานศิลปะไปด้วยกันได้”
เลือกที่ใช่
ของตกแต่งภายในบ้านส่วนใหญ่เป็นของสะสมของคุณเอ๋ ซึ่งเคยไปเรียนและใช้ชีวิตอยู่ที่นิวยอร์ก เขาชื่นชอบงานสไตล์อาร์ตเดโค ยุค 1940 – 1950 “ผมเก็บรักษาสถาปัตยกรรมภายนอกไว้แบบเดิมให้ได้มากที่สุด แต่ภายในบ้านอยากให้มีความเป็นตัวเอง คนที่เข้ามาและไม่ได้รู้จักกันมาก่อน ก็สามารถรู้จักตัวตนของผมผ่านบ้านและของที่เลือกใช้ได้”
ข้าวของเหล่านี้มีที่มาจากหลากหลายแหล่ง เช่น บ้างซื้อผ่านเว็บไซต์ ebay บ้างซื้อจากตลาดนัดในสงขลา หรือ flea market ในต่างประเทศ แต่สิ่งที่คุณเอ๋ให้ความสำคัญคือการคุมโทนสี และการเลือกใช้วัสดุที่ดูเข้ากับบ้าน
“ผมชอบสะสมของเก่าของโบราณมาตั้งแต่เด็ก ทำให้ผมรู้จักความชอบของตัวเอง ไม่ใช่แค่บ้านเท่านั้น กับแกลเลอรี่เองก็ชัดเจน ผมอยากให้เป็นแบบคอมเทมโพรารีอาร์ต เพื่อให้ผู้คนและเมืองมีส่วนร่วม เกิดเป็น Happening Art ที่เข้ากันได้กับคนทุกเพศทุกวัย และไม่ใช่ของแปลกสำหรับเมืองเล็กๆแห่งนี้”
สงขลายังคงเป็นเมืองที่ที่ไปเยือนได้อย่างไม่รู้เบื่อ ด้วยเสน่ห์ของเมืองเก่าที่ยังคงวิถีแบบเดิมเอาไว้ ใครหลงเสน่ห์ตึกเก่าแบบฉัน ลองแวะไปที่ a.e.y.space กันดูสักครั้ง รับรองว่าต้องหาทางกลับมาที่นี่อีกครั้งแน่นอน
เจ้าของ : คุณปกรณ์ รุจิระวิไล
อ่านต่อ : เที่ยวบ้านชมเมือง…จาก หาดใหญ่ ไปสงขลา
เรื่อง : “อัจฉรา จีนคร้าม”
ภาพ : ฤทธิรงค์ จันทองสุข