สวนหิน หลายครั้งที่ผมมีโอกาสไปเยี่ยมชมฝีมือการจัดสวนของเจ้าของบ้าน ซึ่งเกิดจากการนำความรักความชอบ และประสบการณ์ในการพลิกดูตามนิตยสาร เว็บไซต์ ดูจากสวนตามสถานที่ต่างๆ และเลือกนำสิ่งที่ชอบมาประยุกต์ดัดแปลงแต่งสวนจัดต้นไม้ในบริเวณบ้านจนเกิดเป็นสวนสวยๆ
แต่สวนจัดเองจากฝีมือเจ้าของบ้านหลังนี้ก็ต่างจากสวนทั่วไปที่ผมเคยเห็นมา เป็นสวนที่ร่มครึ้มแบบสวนป่า สวนหิน มีธารน้ำตก มีเนินเขา และเต็มไปด้วยต้นมะนาว มะนาว และมะนาวครับ
“เราอยู่บ้านหลังนี้มานานเกือบ 20 ปีแล้วครับ เดิมก็เป็นบ้านจัดสรรทั่วไป มีสนามหญ้าหน้าบ้าน มีต้นไม้ใหญ่ แต่ด้วยความที่ผมชอบเที่ยวตามสถานที่ท่องเที่ยวที่มีความเป็นธรรมชาติ เช่น น้ำตก ภูเขา เลยเกิดความคิดว่าทำไมไม่ลองสร้างธรรมชาติแบบที่ชอบไว้ในบ้านของเราเอง” คุณวรญา กล่อมมิตร เจ้าของบ้าน เล่าถึงจุดเริ่มต้นในการจัดสวนแห่งนี้ให้เราฟัง
“สวนนี้เกิดขึ้นเมื่อ 15 ปีก่อน พื้นที่สวนหน้าบ้านตรงนี้ประมาณ 40 ตารางเมตร เรารักธรรมชาติป่าเขา โดยเฉพาะธารน้ำตก สวนป่าจึงน่าจะตอบโจทย์ได้ดีที่สุด ผมถมดินเพิ่ม 12 คันรถ กับทรายขี้เป็ดอีก 3 คันรถ สร้างเป็นเนินดินสูง 80 เซนติเมตร เลียนแบบเนินในธรรมชาติ สวนป่าก็ต้องมีต้นไม้ใหญ่ที่ให้ร่มเงา เดิมทีอยากปลูกต้นไม้ใหญ่อย่างมะม่วงนะครับ แต่คิดว่าขนาดต้นน่าจะใหญ่เกินไป และอาจเกิดปัญหากิ่งล้ำไปถึงเพื่อนบ้านข้างเคียงได้ เลยคิดใหม่ว่าจะทำอย่างไรดี ลองศึกษาหาความรู้และก็ค้นพบว่ามะนาว ต้นไม้มากประโยชน์ที่ต้องใช้กันทุกบ้านน่าจะตอบโจทย์ตรงนี้ได้ครับ
“ปกติพื้นที่เท่านี้จะปลูกมะนาวได้ประมาณไม่เกิน 10 ต้น เพราะเขาจะปลูกให้ต้นมีระยะห่างกัน 5-6 เมตร แต่ของเราปลูกในสวนนี้รวม 64 ต้น นอกรั้วบ้านอีก 46 ต้น โดยปลูกในกระถางทั้งหมด เราปรับวิธีการเจริญเติบโตของต้นใหม่ ปกติมะนาวจะแตกกิ่งแตกพุ่มออกด้านข้าง เราทำให้ต้นโตสูงขึ้นไปโดยการตัดกิ่งด้านข้างออก ให้ไปแตกพุ่มที่ยอดต้นแทน วิธีนี้ส่งผลให้มะนาวของเราออกลูกดก ลูกใหญ่เป็นพวงสวย
“ก่อนลงมือจัดสวนเราก็คิดไว้แล้วว่าตรงไหนจะเป็นอย่างไรบ้าง เริ่มแรกก็วางตำแหน่งศาลาในสวน กับพวกหินก้อนใหญ่ๆ 6 ก้อนที่ซื้อมาจากกาญจนบุรี ของใหญ่พวกนี้วางตำแหน่งได้ครั้งเดียวต้องจบเคลื่อนย้ายอีกไม่ได้ จากนั้นก็วางแนวทางเดินในสวน ตกแต่งด้วยหินก้อนเล็กๆที่ซื้อมาจากนครนายก วางตำแหน่งกระถางมะนาวทั้งหมด แล้วจึงค่อยเพิ่มพวกไม้ประดับอื่นๆ โดยสวนเราจะเน้นไม้กินได้เป็นหลัก ทั้งมะนาว ชะอม สะระแหน่ ชะมวง แซมด้วยไม้ประดับพวกเฟิน และไผ่หยก
“จริงๆแล้วเราลงต้นไม้มาเรื่อยๆ อาศัยประสบการณ์ดูว่าต้นนี้ชอบแดด ต้นนี้ชอบร่ม หาที่ปลูกที่เหมาะสม อย่างว่านเพชรหึงนี่สมัยนั้นเป็นต้นไม้ที่เขาร่ำลือกันว่าแพงและหายาก เราไปได้มาจากระนอง 3-4 ต้น ตอนนี้รวมๆจะ 400 หน่อแล้ว จากนั้นก็เก็บรายละเอียดด้วยการโรยกรวดรูปทรงและขนาดต่างๆ แต่เน้นใช้แค่สามสี คือ สีขาว สีน้ำตาล และสีดำ
“ส่วนของตกแต่งสวนก็หาซื้อสะสมมาเรื่อยๆ เน้นสีเอิร์ธโทนเป็นหลัก ของบางอย่างหาไม่ได้อย่างที่ตั้งใจก็สั่งทำขึ้นใหม่ ประยุกต์ดัดแปลงกันไป ส่วนของธารน้ำตก รวมถึงบ่อกรองก็ทำเองทั้งหมดครับ อาศัยดูจากที่ต่างๆ และหาความรู้เพิ่มเติมเอง แล้วดัดแปลงให้เหมาะสมกับสวนเรา
“ผมยังหาวิธีทำอย่างไรให้สวนเย็นและชื้นเหมือนอยู่ในป่า ก็ศึกษาวิธีทำระบบพ่นหมอก ระบบน้ำหยด นอกจากจะช่วยให้สวนเย็นแล้ว ยังไม่ต้องมาดูแลรดน้ำต้นไม้ด้วย เพราะเราเองก็ทำงาน ไม่ค่อยมีเวลา ใช้วิธีเปิดระบบน้ำหยด ระบบพ่นหมอก ก็จะเย็นทั้งบ้าน เรียกว่าเราสร้างธรรมชาติขึ้นมาได้ในบ้านของเรา
“ใช้เวลาประมาณ 2 ปีกว่ามะนาวจะสูงแบบที่เห็น ผมชอบปรับเปลี่ยนมุมสวนทุกอาทิตย์ เปลี่ยนแปลงรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆไปเรื่อย ไม่ชอบให้สวนดูโล่งๆ ต้องหาอะไรมาเติม สวนเราต้องมีรายละเอียด กระถางปลูกมะนาวด้านล่างก็ต้องมีต้นไม้เล็กๆ มีของตกแต่ง ก็ทำให้เรามีกิจกรรมทำตลอดเวลาครับ