เฮือนอีสานใต้ถุนสูง ใกล้ชิดธรรมชาติ
เฮือนอีสานใต้ถุนสูง ที่มีลักษณะเป็นเรือนหลังเล็กหลายหลังเชื่อมต่อกันด้วยลานกลางบ้านตามแบบอย่างสถาปัตยกรรมไทย เนื่องจากภาคอีสานมีแดดค่อนข้างจัด จึงเน้นออกแบบชายคาให้ต่ำ ช่วยบังแสงแดดไม่ให้เข้าสู่ตัวบ้านโดยตรง
เฮือนอีสานใต้ถุนสูง ที่เรากำลังจะพาคุณผู้อ่านไปชมนี้ตั้งอยู่ในอำเภอพยัคฆภูมิพิสัย จังหวัดมหาสารคาม บ้านเกิดเมืองนอนของ คุณสมบัติ – คุณนพดล ทองไกรรัตน์ (ลูกชายคนเล็ก) และคุณสว่าง แซ่ตัง (น้องสาวคุณสมบัติ) ที่ดินที่ปลูกบ้านหลังนี้เป็นพื้นที่ดอนซึ่งเป็นนากุ้งก้ามกราม สาเหตุที่คุณสมบัติเลือกที่ผืนนี้เพราะมีกลุ่มต้นไม้ใหญ่ขึ้นรวมกันอยู่ และต้นที่ถือเป็นพระเอกคือทองกวาว การออกแบบบ้านจึงเริ่มต้นขึ้น ซึ่งผู้ที่เจ้าของบ้านมอบหมายให้รับผิดชอบคือสถาปนิกสองสามีภรรยา อาจารย์อานัติ วัฒเนสก์ อาจารย์คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และคุณวรจันทร์ วัฒเนสก์ โดยกำหนดความต้องการไปว่าอยากได้บ้านที่โอบล้อมต้นทองกวาว
ผู้ออกแบบจึงได้นำรูปแบบของเรือนไทยอีสานมาประยุกต์ทำเป็นบ้านชั้นเดียว มีใต้ถุนสูง โครงสร้างหลักเป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก หลังคามุงกระเบื้องดินเผาไม่เคลือบสี และเนื่องจากภาคอีสานมีแดดค่อนข้างจัดจึงออกแบบชายคาให้ต่ำ เพื่อช่วยบังแสงแดดไม่ให้เข้าสู่ตัวบ้านได้โดยตรง นอกจากนี้ยังนำลักษณะเด่นของเรือนอีสานอย่างการทำหน้าจั่วตีเกล็ดไม้เป็นรูปดวงอาทิตย์มาใช้ แต่ลดทอนรายละเอียดลงบ้าง กลายเป็นส่วนตกแต่งโครงหลังคาที่ดูสวยงาม
หากมองจากภายนอกบ้านลูกอีสานหลังนี้จะมีลักษณะเหมือนมีเรือนหลังเล็กหลายหลังเชื่อมต่อกันด้วยลานกลางบ้านตามแบบอย่างสถาปัตยกรรมไทย ทว่าเมื่อสังเกตให้ชัดจะเห็นว่าสถาปนิกได้ออกแบบให้เข้ากับการใช้ชีวิตสมัยใหม่ที่เรียบง่ายของครอบครัวนี้ กล่าวคือมีพื้นที่ใช้สอยภายในบ้านกว้างมากขึ้น แบ่งเป็นเรือนหลัก เรือนห้องพระ และเรือนรับรอง ซึ่งสามารถเดินต่อเนื่องกันได้โดยไม่ต้องผ่านลานกลางบ้าน
ในส่วนของเรือนหลักประกอบด้วยห้องนอน 6 ห้อง แบ่งเป็นห้องนอนใหญ่ซึ่งมีห้องน้ำในตัว 3 ห้อง และห้องนอนเล็ก 3 ห้อง ส่วนเตรียมอาหาร และส่วนรับประทานอาหาร ถัดไปเป็นส่วนนั่งเล่นในตัวบ้านและบริเวณชานบ้าน และลานที่ล้อมต้นทองกวาวซึ่งเป็นเสมือนชานรับแขก จากส่วนนี้เราสามารถเดินข้ามสะพานเล็กๆข้ามบ่อน้ำที่เป็นนากุ้งก้ามกรามเดิมไปยังศาลากลางน้ำและทุ่งนาอีกด้านของตัวบ้าน สภาพอากาศที่แห้งแล้งของอีสานชุ่มชื้นขึ้นเป็นกองเมื่อมีบ่อน้ำรอบบริเวณบ้าน และเสน่ห์อีกอย่างของที่นี่คือ เครื่องเสียงธรรมชาติชั้นดีจากขบวนลูกเป็ด ลูกไก่ ที่คุณสมบัติปล่อยให้หากินอยู่ใต้ถุนบ้าน
ความเป็นเฮือนอีสานไม่ได้อยู่ที่รูปทรงทางสถาปัตยกรรมเพียงอย่างเดียว หากแต่อยู่ที่การได้ซึมซับสภาพภูมิประเทศ และภูมิอากาศของอีสานตลอดทั้งวัน ขณะเดียวกันก็ได้สร้าง “สภาวะอยู่สบาย” อย่างเข้าใจสิ่งแวดล้อมของอีสานด้วย
เจ้าของ : คุณสมบัติ – คุณนพดล ทองไกรรัตน์ และคุณสว่าง แซ่ตัง
สถาปนิก : คุณอาณัติ – คุณวรจันทร์ วัฒเนสก์
เรื่อง : รนภา นิตย์
ภาพ : ศุภกร ศรีสกุล
