สวนไทยประยุกต์ ที่บ้านกลางทุ่งหญ้าริมอ่างเก็บน้ำ
บ้านกลางทุ่งหญ้าริมอ่างเก็บน้ำ ด้านหลังติดภูเขาสูงใหญ่ที่ร่มทึบไปด้วยป่าเขียวขจี ที่นี่ไม่มีไฟฟ้า ไม่มีน้ำประปา แต่มีฝูงควายแคระหลายสิบตัว มีฝูงนกน้ำหลากหลายชนิด มีผีเสื้อ แมลงปอ และแมลงภู่บินตอมดอกไม้อยู่ทั่ว สวนไทยประยุกต์ ดูเป็นบ้านกลางสวนที่เป็นภาพฝันในจินตนาการของใครหลายคน
“เจ้าของบ้านย้ายมาทำงานอยู่ที่นี่ เห็นที่ผืนนี้ประกาศขายเลยซื้อไว้ครับ ตั้งใจจะปลูกบ้านจัดสวนสวย ๆ เพื่อใช้เป็นบ้านพักผ่อนในวันหยุด และเพื่อพักอาศัยหลังวัยเกษียณ เจ้าของบ้านชอบเดินทางท่องเที่ยวต่างประเทศและชอบงานศิลปะมากครับ บ้านสไตล์โคโลเนียลหลังนี้เป็นบ้านเก่าที่ซื้อไว้และยกมาประกอบขึ้นใหม่ที่นี่ ตั้งใจให้เป็นบ้านเพื่อการอนุรักษ์ อยากได้สวนที่เข้ากับบ้านเป็น สวนไทยประยุกต์ ที่มีกลิ่นอายของสวนฝรั่งปนอยู่ด้วย ซึ่งตรงกับความเห็นของผม เพราะถ้าเป็นสวนไทยแบบที่มีไม้ดัดจะดูแห้งเกินไป ดูไม่น่าสนใจเท่าไรนัก” คุณมอร์-อัศนัย แก่นจันทร์ เล่าจุดเริ่มต้นของสวนแห่งนี้ให้ฟัง
“ตอนเข้ามาดูพื้นที่คิดว่าทำงานยากเลยครับ ไม่มีไฟฟ้า ทางเข้ามาก็ลำบาก ดินเป็นดินลูกรัง หน้าฝนถนนพัง น้ำก็ท่วม ไม่สามารถทำงานได้ บ้านปลูกอยู่บนเนินสูงและเป็นสโลปลาดลงไปด้านข้างรอบ ๆ ต้องถมดินเสริมเพื่อปรับเนินใหม่ทั้งหมด ขนดินมาใส่เพิ่มไม่ต่ำกว่า 300 คันรถสิบล้อ ใช้เวลาปรับพื้นที่อยู่ประมาณ 2 เดือน ผมใช้เวลาทำงานที่นี่เกือบปีครับ
“โจทย์คือออกแบบสวนโดยยึดสไตล์บ้านเป็นหลัก เจ้าของบ้านอยากให้นำวัสดุธรรมชาติที่มีในพื้นที่มาใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด อย่างเช่นหินภูเขาก้อนใหญ่ ๆ ที่เห็นบริเวณพื้นลานหรือตามทางเดินในสวน และเจ้าของบ้านชอบต้นสนเป็นพิเศษครับ ซึ่งก็เป็นข้อดี เพราะที่นี่ลมแรงมาก ถ้าใช้ไม้ใหญ่ชนิดอื่นซึ่งเป็นไม้ขุดล้อมอาจจะอยู่ไม่ได้ครับ
“พื้นที่ทั้งหมดประมาณ 5 ไร่ มีบ้านเป็นจุดศูนย์กลางของพื้นที่ ในการออกแบบผมพิจารณาจากมุมมองเป็นหลัก จัดวางตำแหน่งต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นศาลาในสวน หรือมุมนั่งเล่น โดยเลือกมุมที่เห็นวิวได้มากที่สุด เพราะที่นี่มีวิวทิวทัศน์เป็นจุดแข็ง สวนหน้าบ้านจะมองเห็นวิวอ่างเก็บน้ำได้ 180 องศา ผมทำเนินต่างระดับเป็น 3 สเต็ป ออกแบบให้เป็นสนามหญ้าโล่ง สวนหน้าบ้านเราจะออกแบบไม่ให้ทึบจนเกินไปเพื่อไม่ให้บังวิว เป็นการผสมผสานระหว่างสวนทรอปิคัลกับสวนอังกฤษครับ ใช้การจัดวางกลุ่มต้นไม้เลียนแบบสภาพธรรมชาติตามสไตล์สวนทรอปิคัล แต่ใช้ต้นไม้และใส่ไม้ดอกให้มีสีสันแบบสวนอังกฤษ ต้นไม้ใหญ่ใช้สนฉัตรเป็นหลัก แซมด้วยซิลเวอร์โอ๊ก สนดินสอ ทีทรีออยล์ หลิวออสเตรเลีย มีเสม็ดแดงบ้างนิดหน่อยครับ ไม้ใหญ่ที่เลือกใช้เป็นต้นไม้ที่มีทรงสูงชะลูด ด้านล่างจึงใช้ไม้ตัดแต่งทรงพุ่มผสมกับต้นไม้ที่มีฟอร์มสวย ปลูกเล่นระดับสูงกลางต่ำให้ดูกลมกลืนกัน เพื่อไม่ให้สวนดูแบนจนเกินไป
“ผมว่าต้นไม้ตัดแต่งทรงพุ่มดูแลง่ายและทำให้คงภาพรวมของสวนที่สวยแบบนี้ไปได้ในระยะยาว เราแค่ตัดแต่งต้นไม้เดือนละครั้ง ซึ่งถ้าเทียบกับสวนทรอปิคัลที่ปล่อยให้ต้นไม้ต่าง ๆ โตตามธรรมชาติ ปล่อยไว้ในระยะยาวสวนก็จะดูโทรมครับ ถ้าสังเกตจะเห็นว่าต้นไม้ที่ปลูกที่นี่บางต้นบางจุดจะถูกยกให้สูงขึ้นจากระดับดิน เพื่อป้องกันปัญหาน้ำขังด้านล่างในช่วงฤดูฝน ดินลูกรังมักจะมีปัญหาเรื่องการระบายน้ำครับ”
เราเดินขึ้นไปบนชั้น 2 ของบ้านเพื่อถ่ายภาพสวนจากมุมสูง แต่เมื่อมองมาที่สวนด้านหลังบ้านก็อดแปลกใจไม่ได้ที่เห็นสไตล์สวนที่ต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง “สวนหลังบ้านจัดแบบสวนสเปนตามที่เจ้าของบ้านชอบครับ สวนสเปนจะเด่นในเรื่องของการใช้สีสัน การใช้กระเบื้องและโมเสก พื้นที่สวนจะต่ำกว่าระดับบ้านคล้ายเป็นหลุมลงไป ซึ่งเป็นความตั้งใจอยากให้สวนมีความเป็นส่วนตัวมากขึ้น และเป็นภาพจำจากหนังเรื่องหนึ่งที่เจ้าของบ้านชอบด้วยครับ กลางสวนมีบ่อน้ำทรงสี่เหลี่ยมปลูกบัวและมีน้ำพุโซลาร์เซลล์เล็ก ๆ ผิวบ่อกรุกระเบื้องนำเข้า พื้นปูอิฐมอญแดงที่วางลายให้ต่างไปจากที่เคยเห็นทั่วไป ตกแต่งด้วยรั้วลูกกรงเสาปูนปั้นเตี้ย ๆ ที่สั่งหล่อขึ้นใหม่เป็นพิเศษ คุมโทนเป็นสีเหลืองมัสตาร์ดและสีส้ม
“ผมใช้ไม้ตัดแต่งจัดวางผังแบบสวนฟอร์มัล เลือกใช้ต้นไม้ที่มีใบสีออกเทาเงิน เช่น โอลีฟ สนเกรวิลเลีย ไม้ดอกและสมุนไพรฝรั่ง เช่น โรสแมรี่ ทาร์รากอน ลาเวนเดอร์ ซึ่งต้นไม้เหล่านี้จะช่วยบอกบุคลิกของสวนฝรั่งได้ชัดเจนครับ ต้นไม้ที่เลือกใช้ส่วนใหญ่ จึงเป็นต้นไม้ที่นิยมใช้ในสวนฝรั่งแต่หาได้ง่ายในบ้านเรา ตกแต่งด้วยเอิร์นเหล็กปลูกต้นไม้และรูปปั้นเหล็กซึ่งเป็นของสะสมของเจ้าของบ้าน พื้นด้านหน้ารูปปั้นปูโมเสกลายใบมะกอกซึ่งสั่งนำเข้าเช่นกัน ช่วยเติมเต็มความเป็นสวนสเปนให้ชัดเจนยิ่งขึ้นครับ”
นิตยสาร บ้านและสวน ฉบับเดือนกุมภาพันธ์ 2567
เรื่อง : วชิรพงศ์ หวลบุตตา
ภาพ : อภิรักษ์ สุขสัย
ออกแบบ : ร่มรื่นแลนด์สเคป โดยคุณอัศนัย แก่นจันทร์ และคุณกนกวรรณ ณ พัทลุง
โทรศัพท์ 08-3229-5987, 06-1935-6241
