The Forgotten Masterpieces of Phnom Penh
พูดถึงกัมพูชาคนไทยจะนึกถึง นครวัด และ คาสิโน คนที่เคยไปเที่ยวจะพอเห็นว่า พนมเปญเป็นเมืองหลวงที่มีผังเมืองที่ดีคล้ายเมืองใน ยุโรป วัดและวังต่างๆมีความงดงามใกล้เคียงแบบไทย และมีสถาปัตยกรรมสไตล์ French Colonialให้เห็นทั่วเมืองด้วย แม้สิ่งเหล่านี้จะอยู่ในสภาพที่ทรุดโทรมเป็นส่วนมากในปัจจุบัน แต่เราก็พอจะเห็นภาพของวันที่เคยรุ่งเรืองได้ไม่ยาก
การก่อสร้างตึกสูงและหมู่บ้านมากมายในตอนนี้เป็นสิ่งที่บ่งบอกว่าเศรษฐกิจ ของที่นี่กำลังค่อยๆดีขึ้น สิ่งที่น่ากังวลคือ นอกจากอาคารเก่าที่มีคุณค่าจะถูกละเลยแล้ว ดูเหมือนว่ารัฐบาลและนักลงทุนจากต่างชาติจะชอบสถาปัตยกรรมที่คนทั่วไปเรียก ว่า “โมเดิร์น” เพื่อแสดงออกถึงความ”เจริญ” มากกว่าการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมเก่า
น้อยคนนักที่จะรู้ว่ากัมพูชามีสถาปนิกระดับเทพอยู่ท่านนึง ผู้ที่สร้างอาคารสำคัญๆไว้อย่างสวยงาม ในสไตล์ “โมเดิร์น” แบบที่สถาปนิกเรียกกันมาตั้งแต่ช่วง 1960s ก่อนที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ด้านการเมืองการปกครอง สถาปนิกชาวกัมพูชาแท้ๆท่านนี้มีชื่อว่า Vann Molyvann (วัน โมลีวาน)
คุณวัน โมลิวาน เกิดในปี1926 ได้ทุนจากรัฐบาลกัมพูชาไปเรียนสถาปัตยกรรมที่ Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts ประเทศฝรั่งเศษ โรงเรียนที่ผลิตสถาปนิกระดับโลกและเป็นแหล่งบ่มเพาะแนวคิด Modern Architecture & Modern City ที่สำคัญของโลก เขากลับมาทำหน้าทีเป็น State Architect (สถาปนิกใหญ่ของประเทศ) ในปี1956 และอีกหลายตำแหน่งสำคัญมากมายอยู่ช่วงเวลานึง
อาคารสำคัญที่เขาออกแบบและก่อสร้างเสร็จก่อนปี 1974 เช่น National Theater (ทุบทิ้งไปแล้ว), National Sports Complex (คนที่นั่นเรียกว่า Olympic Stadium), Institute of Foreign Languages (ภายในมหาวิทยาลัย Royal University of Phnom Penh), Chaktomuk Conference Hall (ยังอยู่ในสภาพดีหลังการปรับปรุง) เป็นต้น ถ้าได้เห็นของจริงรับรองว่าทุกคนจะพูดว่ามันโมเดิร์นมาก มันโมเดิร์นถึงรากของแนวคิดนี้ หาใช่เพียงรูปลักษณ์ที่โฉบเฉียบแบบผิวๆ มันโมเดิร์นในแบบที่สมควรเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี มันโมเดิร์นในแบบที่ถ้าอยู่ในยูโรปมันจะเป็นสมบัติของชาติ
ไม่มีใครรู้ว่าตึกไหนจะโดนทุบต่อไป หรือตึกไหนจะถูกขายให้นักลงทุนและจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร ผมแนะนำสำหรับคนที่ชอบสถาปัตยกรรม การเดินทางไปเพียงเพื่อเยี่ยมชมผลงานที่เหลืออยู่ของคุณวัน โมลิวาน ก็คุ้มค่าแล้ว แต่แนะนำอีกว่าให้หาคนนำเที่ยวที่รู้เรื่องสถาปัตยกรรม ผมเช่ารถตุ๊กๆหนึ่งคันพร้อมไกด์หนึ่งคน ติดต่อผ่านเวปไซต์ www.ka-tours.org เราได้Virakเป็นไกด์ในวันนี้ “วีระ”เป็นเด็กหนุ่มชาวกัมพูชาที่คุยเก่ง เรียนสถาปัตยกรรมแต่ไม่อยากทำงานออฟฟิศ มีความฝันจะเรียนต่อด้านผังเมือง และแน่นอน วัน โมลิวาน คือไอดอลของเขา
ปัจจุบันคุณวัน ใช้ชีวิตอย่างสงบ เรียบง่ายที่เมืองเสียมเรียบ
ขอบคุณ RCD ที่พาผมและทีมงานไปเยี่ยมชมงานCAMBUILD2016 งานแฟร์คล้ายๆบ้านและสวนแฟร์แต่เล็กกว่า และพาไปดูโชว์รูมสุดสวยของ RCD Cambodia สาขาแรกของRCDนอกประเทศไทย หลังจบภาระกิจเรื่องงาน ผมดีใจมากที่พวกเราเลื่อนไฟลท์กลับเป็นเที่ยวสุดท้ายของวัน และใช้เวลา3ชั่วโมงกว่าๆไปกับทัวร์ตุ๊กๆสถาปัตย์โดยนายวีระ ถ้ามีเวลามากกว่านี้คุณสามารถให้ไกด์พาดูสถาปัตยกรรมเก่าสมัยที่เป็นเมือง ขึ้นของฝรั่งเศส และผลงานของสถาปนิกโมเดิร์นคนอื่นๆในยุคเดียวกับวัน โมลิวานด้วยครับ
