หัวใจของการเลี้ยงผึ้งและชันโรงให้ประสบความสำเร็จ ก็คือแหล่งอาหาร นักเลี้ยงผึ้งต้องรู้ชนิดของพืชอาหาร ต้องรู้ว่าตลอดทั้งปีผึ้งจะได้แหล่งอาหารจากที่ใด ปริมาณเพียงพอหรือไม่ ต้องวางแผนการผลิตว่าควรทำอะไร เมื่อไหร่ นักเลี้ยงอาชีพจึงเคลื่อนย้ายผึ้งไปหาแหล่งอาหารซึ่งอยู่ตามพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ นั่นก็คือต้องรู้ ปฏิทินดอกไม้บาน
ชันโรงชอบดอกไม้เช่นเดียวกับผึ้ง แม้จะบินหาอาหารได้ในระยะแค่ 300 เมตร แต่สามารถหาอาหารจากพืชท้องถิ่นในธรรมชาติได้หลากหลายกว่า อีกทั้งชันโรงไม่ต่อย อยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มในรังเป็นเวลาหลายปี เลี้ยงง่าย ไม่ต้องดูแลเอาใจใส่มาก จึงง่ายต่อการจัดการรังและเคลื่อนย้ายเพื่อนำไปผสมเกสรให้พืชต่าง ๆ นับเป็นแมลงที่ช่วยผสมเกสรได้อย่างมีประสิทธิภาพมาก
ดอกไม้ทั้งที่มีพิษและไม่มีพิษถือเป็นแหล่งอาหารของแมลงทั้งสองชนิด โดยมีผึ้งงานและชันโรงงานทำหน้าที่เก็บมารวบรวมไว้ที่รัง พืชบางชนิดให้แต่น้ำหวาน บางชนิดให้เฉพาะเกสร บางชนิดให้ทั้งสองอย่าง ซึ่งช่วงการบานในแต่ละสถานที่ แต่ละฤดูกาลก็แตกต่างกันไป พืชชนิดใดที่เป็นอาหารของผึ้งบ้าง มาดูกัน
- พืชที่ให้น้ำหวาน ได้แก่ ลำไย ลิ้นจี่ สาบเสือ นุ่น มะกอกน้ำ ยูคาลิปตัส ส้ม งิ้ว ยางพารา แคฝรั่ง กาแฟ งา สตรอว์เบอร์รี่ มะพร้าว ถั่วเหลือง กล้วย เงาะ แตง แพงพวยน้ำ หญ้างวงช้าง พิกุล พวงชมพู พวงแสด พุทรา ทานตะวัน โคกกระสุน บานชื่น โหระพา ตีนตุ๊กแก เป็นต้น
- พืชที่ให้เกสร ได้แก่ ไมยราบยักษ์ ไมยราบ ข้าวโพด ข้าว ฟักทอง กระถิน กระถินณรงค์ นุ่น บัว มะพร้าว ชมพู่ ทองกวาว อ้อย ทานตะวัน บัวตอง หางนกยูง ผกากรอง อินทนิล ดาวกระจาย เป็นต้น
อ่านเพิ่มเติมได้ใน หนังสือ Garden&Farm Vol.6 มาเลี้ยงผึ้งและชันโรงกัน โดยสำนักพิมพ์บ้านและสวน
