5 โรคพืช ผักตระกูลกะหล่ำ

5 โรคพืช ที่พบบ่อยใน ผักตระกูลกะหล่ำ (Cruciferous Vegetables) ซึ่งเป็นผักกินใบที่นิยมบริโภคกันอย่างแพร่หลาย จึงมีการปลูกทั่วทุกภาคและตลอดทั้งปี ทั้งปลูกเป็นอาชีพหลัก อาชีพเสริมหลังการทำนา และปลูกเพื่อบริโภคในครัวเรือน 

ลักษณะอาการของโรคพืชแต่ละโรค จะมีอาการแตกต่างกันไปตามชนิดของเชื้อสาเหตุและพืช โดยบางโรคอาจมีลักษณะเฉพาะที่เป็นเอกลักษณ์ ทำให้สามารถวินิจฉัยโรคเบื้องต้นได้ ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนในการบริหารจัดการโรคพืชนั้น เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายต่อต้นพืชและผลผลิต

สำหรับผักตระกูลกะหล่ำที่นิยมปลูกในบ้านเรามีหลายชนิด เช่น คะน้า ผักกาดเขียวกวางตุ้ง กวางตุ้งฮ่องเต้ ผักกาดกวางตุ้งไต้หวัน คะน้าเคล ผักกาดขาวปลี กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก กะหล่ำปม กะหล่ำดาว บรอกโคลี ผักกาดหัวหรือหัวไชเท้า เทอร์นิป เป็นต้น ผักตระกูลกะหล่ำเหล่านี้ มีโรคพืชที่สำคัญและพบบ่อย ดังนี้

โรคใบจุดคะน้า (Alternaria leaf spot)

สาเหตุ เชื้อรา Alternaria brassicicola

อาการ เกิดแผลจุดเล็ก ๆ สีเหลืองบนใบ ต่อมาขยายใหญ่ขึ้นเป็นสีน้ำตาล ระบาดมากในสภาพอากาศร้อนชื้น

โรคเน่าเละ (Bacterial soft rot)

สาเหตุ เชื้อแบคทีเรีย Pectobacterium carotovorum subsp. carotovorum

อาการ แผลฉ่ำน้ำและเน่าลุกลาม มีเมือกเยิ้ม ส่งกลิ่นเหม็น โดยเฉพาะในสภาพอากาศร้อนจัดและมีฝนตกชุก

โรคขอบใบทองหรือเน่าดำ (Bacterial leaf blight)

สาเหตุ เชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas campestris pv. campestris

อาการ ใบเหลืองจากขอบใบแล้วลามลึกเข้ามาในเนื้อใบเป็นรูปตัว V เส้นใบบริเวณนี้จะมีสีน้ำตาลดำ ต่อมาขอบใบจะแห้ง ใบเหี่ยวเฉาหรือหลุดจากต้น

โรคราน้ำค้างกวางตุ้ง (Downy mildew)

สาเหตุ เชื้อรา Peronospora parasitica

อาการ ใบเป็นจุดแผลสีเหลืองต่อมาเป็นสีน้ำตาล แผลค่อนข้างเป็นเหลี่ยม ขอบไม่แน่นอน มีกลุ่มเชื้อราสีขาวหรือสีเทาใต้แผล

โรครากบวม (Clubroot)

สาเหตุ เชื้อรา Plasmodiophora brassicae

อาการ รากบวมโตผิดปกติ ใบเหลือง ต้นเหี่ยวเฉาในช่วงกลางวัน ต้นแคระแกร็น

นอกจาก 5 โรคดังกล่าวแล้ว ยังมีโรคพืชที่เกิดจากเชื้อสาเหตุอื่น ๆ อีกหลายโรค ซึ่งเมื่อผู้ปลูกวินิจฉัยอาการของโรคจนทราบว่าน่าจะเกิดจากเชื้อสาเหตุชนิดใดแล้ว ทำการหาข้อมูลรายละเอียดคุณสมบัติของเชื้อโรคและการแพร่ระบาด เพื่อนำไปสู่การวางแผนป้องกันกำจัดที่มีประสิทธิภาพ โดยเชื้อสาเหตุโรคต่างชนิดกันจะมีวิธีการป้องกันกำจัดที่แตกต่างกัน แต่ถ้าเชื้อสาเหตุโรคชนิดเดียวกันอาจมีวิธีการป้องกันกำจัดไปในทิศทางเดียวกันได้

เรียนรู้เพิ่มเติมได้ในหนังสือ รู้ทันโรคพืช คู่มือดูแลสุขภาพต้นไม้ด้วยตัวเอง ของสำนักพิมพ์บ้านและสวน

ผู้เขียน : ผศ. ดร.อุดมศักดิ์  เลิศสุชาตวนิช ภาควิชาโรคพืช คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เจ้าของเพจ รู้ทันโรคพืช และ นานาสาระ โรคพืช