ชะอม

ผักหละ/ผักหา
ชื่อวิทยาศาสตร์: Acacia pennata Willd. ssp. insuavis Nielsen
วงศ์: Leguminosae-Mimosoideae
ประเภท: ไม้รอเลื้อย อายุหลายปี
ลำต้น: ทุกส่วนปกคลุมด้วยหนามแหลม
ใบ: ประกอบแบบขนนก มีใบย่อยเล็ก ๆ จำนวนมาก ในช่วงกลางวันใบจะแผ่กางออกพอตกเย็นจะหุบห่อเข้าคล้ายนอนหลับ
ดอก: ช่อดอกเป็นกระจุกกลมเล็ก ๆออกตามซอกใบ คล้ายกับดอกกระถิน แต่เรามักไม่ค่อยสังเกตเห็น
ดิน: ดินร่วนระบายน้ำดี
น้ำ: ปานกลาง ทนแล้ง
แสงแดด: เต็มวัน
ขยายพันธุ์: ปักชำหรือตอนกิ่ง
การใช้งานและอื่นๆ: ปลูกเป็นไม้ริมรั้ว หมั่นตัดแต่งทรงพุ่มหรือยอดอยู่เสมอเพื่อให้ต้นไม่สูงเกินเอื้อมจะแตกยอดใหม่ให้เก็บกินได้ตลอดปี ในฤดูแล้งมักมีหนอนผีเสื้อและเพลี้ยแป้งทำลาย ยอดและใบอ่อนมีรสจืด กลิ่นฉุน นำมาปรุงอาหาร เช่น แกงส้ม แกงแค แกงขนุน แกงอ่อม หรือกินสดกับตำมะม่วง ตำกระท้อน ชะอมชุบไข่ทอดหรือลวกนึ่งเป็นผักจิ้มน้ำพริก ถ้ากินเป็นประจำจะช่วยบำรุงสายตา เพราะอุดมไปด้วยฟอสฟอรัส ธาตุเหล็กและวิตามินเอสูง มีใยอาหารที่ช่วยระบายและลดความร้อนในร่างกาย  รากชะอมเป็นยาสมุนไพรช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ  ชาวเหนือไม่นิยมกินหน้าฝน เพราะมีรสเปรี้ยว กลิ่นฉุน อาจทำให้ปวดท้องและยังเชื่อว่าหญิงมีครรภ์หรือให้นมบุตรไม่ควรกิน เพราะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ