คนทีเขมา เป็นไม้พุ่ม กิ่งและใบมีกลิ่นหอม ปลูกประดับสวนได้ดี มีสรรพคุณทางยา ช่อดอกรสหอมฝาด เป็นยาฝาดสมาน แก้ไข้ แก้ท้องเสีย
คนทีเขมา / กุโนกามอ / กูนิง / Chinese Chaste Tree
ชื่อวิทยาศาสตร์: Vitex negundo L.
วงศ์: Lamiaceae
ประเภท: ไม้พุ่ม อายุหลายปี
ลำต้น: สูง 3-4 เมตร แตกกิ่งก้านมาก กิ่งอ่อนเป็นเหลี่ยมมีสีเทา มีขนปกคลุม กิ่งและใบมีกลิ่นหอม
ใบ: ใบประกอบแบบนิ้วมือ เรียงตรงกันข้าม มีใบย่อย 5 ใบ ใบคล้ายรูปหอกหรือรูปไข่ หรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก ขอบใบเรียบหรือหยักเล็กน้อย ปลายใบยาวแหลม หลังใบสีเขียวเข้ม ท้องใบมีสีขาว และมีขนอ่อนปกคลุม
ดอก: ดอกออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงที่ปลายกิ่ง มีดอกขนาดเล็กจำนวนมาก กลีบดอกสีขาวแกมเหลืองอ่อนถึงม่วง ด้านนอกมีขนละเอียด โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ส่วนปลายแยกคล้ายริมฝีปาก ปากบนแยกเป็น 3 แฉก ปากล่าง 2 แฉก
ผล: ผลสด รูปกลม มีสีน้ำตาล เปลือกแข็ง ภายในมี 1 เมล็ด
อัตราการเจริญเติบโต: ปานกลาง
ดิน: ดินร่วน ดินร่วนปนทราย
แสงแดด: ครึ่งวันถึงเต็มวัน
น้ำ: ปานกลาง
การขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด หรือปักชำกิ่ง
การใช้งานและอื่นๆ: ปลูกประดับสวน มีสรรพคุณเป็นสมุนไพร น้ำมันหอมระเหยจากใบและส่วนอื่น ๆ มีฤทธิ์ลดอาการปวด กิ่งแก้ไข้หวัด แก้ไอ แก้เจ็บคอ ปวดข้อ ปวดฟัน ใบมีรสหอมร้อน ใช้ภายนอกแก้กลากเกลื้อน แก้ฝี แก้เชื้อราที่เท้า ผสมกับน้ำอาบเพื่อให้มีกลิ่นหอม หรือใช้ทาหน้าผากรักษาอาการปวดศีรษะ ผลมีรสหอมร้อน ใช้ขับเสมหะ แก้หอบหืด แก้ไอ แก้ไข้หวัด แก้เหน็บชา รากและใบรับประทานหรือประคบ แก้ปวดตามข้อตามกล้ามเนื้อ
ติดตามหนังสือใหม่ได้ทาง : สำนักพิมพ์บ้านและสวน