สกุลโคลีอุส (Coleus) เป็นพืชในวงศ์ Lamiaceae คนไทยรู้จักกันในชื่อ ฤๅษีผสม สำหรับชื่อสกุลมาจากภาษากรีกว่า koleos แปลว่า ปลอก หรือซอง สื่อถึงลักษณะของเกสรเพศผู้ที่ห่อตัวเข้าหากัน ประมาณ 300 ชนิด กระจายพันธุ์แถบเอเชีย ตะวันออกกลาง แอฟริกา และออสเตรเลีย มีทั้งที่กินเป็นผัก เช่น หูเสือ (C. amboinicus) และชนิดที่ปลูกเป็นไม้ประดับนั่นคือ ฤๅษีผสม (C. scutellarioides) ที่มีใบที่มีลวดลายและสีสันสะดุดตา
ลักษณะเด่น
เป็นไม้เนื้ออ่อน อายุหลายปี กิ่งก้านและลำต้นเป็นเหลี่ยม แตกกอเป็นพุ่ม ทุกส่วนอวบน้ำและมักมีกลิ่นน้ำมันหอมระเหย ใบเดี่ยวออกตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปใบมีทั้งรูปหัวใจ รูปไข่ และรูปรี ปลายใบมนหรือแหลม ขอบใบหยักฟันเลื่อย แผ่นใบมักมีขนนุ่มปกคลุม ช่อดอกออกที่ปลายยอดหรือตามซอกใบ ช่อชูตั้ง มีดอกเล็กๆจำนวนมาก ดอกสมมาตรด้านข้าง สมบูรณ์เพศ ผลเป็นฝัก เมื่อแก่แตกออกภายในมีเมล็ดเล็กๆ จำนวนมาก
การปลูกเลี้ยง
ปลูกเลี้ยงง่าย ชอบดินร่วนระบายน้ำดี แสงแดดเกือบตลอดวัน ขยายพันธุ์ง่าย นิยมใช้วิธีเพาะเมล็ดและปักชำกิ่ง ปัจจุบันมีลูกผสมที่ให้สีสันสวยงาม แตกต่างจากเดิม
ติดตามหนังสือใหม่ได้ทาง : สำนักพิมพ์บ้านและสวน
