การขยายพันธุ์เฟิน

สวนโพธิ์เสด็จพันธุ์ไม้ จังหวัดนครศรีธรรมราช คือแหล่ง “ฮูเปอร์เซีย”(Huperzia) หรือ “ไม้สาย”(นิยมเรียกในชื่อ“เฟินสาย”) แหล่งใหญ่ที่สุดในภาคใต้ นอกจากจุดเด่นเรื่องสายพันธุ์ที่สวยงามแปลกตาแล้ว ที่นี่ยังมีการเพาะขยายพันธุ์เองจนมีลูกไม้สวยๆมากมาย ภายในโรงเรือนอันแสนสะอาดสะอ้านบนพื้นที่ไร่ครึ่งจึงเต็มไปด้วยฮูเปอร์เซียกว่า 30 สายพันธุ์ ซึ่งเกิดจากความตั้งใจของพี่ยงค์ – พยงค์ และ พี่เอ๋ – จิตทิมา  มาศบํารุง เจ้าของสวนที่อาศัยใจรักล้วนๆจนเนิร์สเซอรี่แห่งนี้เต็มไปด้วยต้นไม้สวยๆอย่างที่เห็น มาพบกับเคล็ดลับวิธีปลูกเฟินสายจากมืออาชีพกัน ในวันที่เราไปถ่ายทําเป็นจังหวะเวลาเดียวกับที่พี่ยงค์นําต้นไม้ขึ้นมาขายที่งานเฟินในกรุงเทพฯ พี่เอ๋จึงรับหน้าที่อธิบายเรื่องราวต่างๆในสวนแห่งนี้ โดยมีน้องเวฟ – เด็กชายศรัณยู  มาศบํารุง ลูกชายวัย 9 ขวบของทั้งสองเป็นผู้ช่วยหยิบจับต้นไม้ต่างๆ อย่างแข็งขัน พี่เอ๋บอกว่าจุดเริ่มต้นครั้งแรกคือตอนตั้งครรภ์น้องเวฟ ช่วงนั้นเธอเริ่มเบื่อกรุงเทพฯ ประกอบกับอยากให้ลูกได้เติบโตกับธรรมชาติ เมื่อขายบ้านที่กรุงเทพฯได้จึงตัดสินใจย้ายกลับมาอยู่ที่นครศรีธรรมราชบ้านเกิดของพี่ยงค์ โดยที่อาชีพเดิมของทั้งคู่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับงานด้านต้นไม้เลยพี่ยงค์เคยเป็นวิศวกรไฟฟ้า ส่วนพี่เอ๋เป็นเซลส์ขายคอมพิวเตอร์ แต่อาศัยว่ามีใจรักจึงเริ่มจากเปิดร้านขายต้นไม้ก่อน โดยลองรับมาจากแหล่งต่างๆ “เริ่มแรกรับไม้ประดับพวกกุหลาบและกล้วยไม้มาขาย แต่เจออุปสรรคคือพอมันหมดดอกแล้วขายไม่ได้ ฉีดปุ๋ยก็แล้ว เลยลองเสิร์จในอินเทอร์เน็ตว่าที่ใต้มีต้นอะไรพอจะขายได้ ก็เริ่มจากกล้วยไม้ป่าทางใต้จะมีตระกูลสิงโตเยอะ ลองมาทํา พอได้ฝักก็ส่งแล็บ โพสต์ขายในอินเทอร์เน็ตบ้าง กลุ่มที่รู้จักกันทางออนไลน์จะเรียกพี่ว่าเป็น ‘เจ้าแม่สิงโต’ พอตอนหลังพี่ยงค์ลองเอาพวกไม้สายมาเลี้ยง แต่เราไม่รู้หรอกว่าจะเลี้ยงอย่างไร ก็ลองๆ เลี้ยงดู มีตายบ้าง […]

เฟินเป็นพืชที่ไม่มีดอก จึงไม่มีผลและเมล็ดไว้ขยายพันธุ์ ธรรมชาติจึงสร้างให้เฟินมีอับสปอร์ (sporangium) อยู่ที่ด้านหลังใบ ซึ่งจะแตกออกและปลดปล่อยสปอร์ที่มีลักษณะคล้ายฝุ่นผงเล็กๆสีน้ำตาลให้ปลิวไปตามลม เมื่อไปตกในบริเวณที่เหมาะสมก็จะเจริญเติบโต เราสามารถ “เพาะสปอร์เฟิน” เหล่านี้ได้ แต่มักไม่ค่อยนิยมทำ เพราะยุ่งยากและใช้เวลานานกว่าต้นจะเติบโตสวยงาม แต่เราก็มีโอกาสได้ต้นกลายพันธุ์ที่อาจเป็นเฟินชนิดใหม่ในโลกก็เป็นได้ ดังนั้นเรามาเพาะสปอร์เฟินกันดีกว่า เตรียมสปอร์เฟินให้พร้อมใช้ Tips สปอร์เฟินแต่ละชนิดมีอายุไม่เท่ากัน บางชนิดเก็บได้นานเป็นปี บางชนิดอายุสั้น ต้องรีบเพาะภายใน 1 – 2 เดือน ควรศึกษาชนิดของเฟินเพิ่มเติม การเพาะสปอร์ Tips วิธีฆ่าเชื้อวัสดุเพาะ คั่ววัสดุปลูกในกระทะให้ร้อน หรือใส่เตาอบนาน 15 – 20 นาที ทิ้งไว้ให้เย็นก่อนนำมาใช้ วัสดุเพาะที่นิยมใช้ ได้แก่ รากเฟินชายผ้าสีดา ดินเหนียวหรือดินสวนที่ฆ่าเชื้อแล้ว การเพาะสปอร์ใช้กับเฟินได้ทุกชนิด หรือใช้กับเฟินที่ขยายพันธุ์ด้วยวิธีอื่นไม่ได้อย่างเฟินหายากต่างๆ เช่น บัวแฉก เฟินชนิดที่แบ่งกอแล้วทำให้รูปทรงต้นไม่สวยงาม เช่น เฟินข้าหลวง เฟินก้านดำบางชนิด เป็นต้น ข้อมูลจากหนังสือ มือใหม่หัดปลูกเฟิน โดยอุไร จิรมงคลการ สงวนสิทธิ์ โดย บมจ.อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง […]