ผักพื้นบ้าน

ใบไม้กินได้ หรือ Edible Leaves ในบ้านเรา ส่วนใหญ่เป็นผักพื้นบ้าน หรือพืชที่ขึ้นในท้องถิ่น เก็บได้ตามฤดูกาล และที่สำคัญคือมีประโยชน์เป็นสมุนไพร ช่วยให้สุขภาพดี นอกจากกินเป็นผักสดแล้ว ยังนำไปประกอบอาหารได้หลากหลาย เช่น ใส่แกงส้ม แกงกะทิ ลวก ต้ม หรือนำมาดองเพื่อกำจัดกลิ่นและรสที่ไม่ชวนกิน หรือแม้แต่นำมาทอดกินเป็นเหมือด คั้นเอาน้ำไปใช้เป็นสีทำอาหารและขนมหวาน ปัจจุบันดอกไม้และใบไม้กินได้ที่นิยมนำมารับประทานมีหลายร้อยชนิด ส่วนใหญ่ถือเป็นผักสดชนิดหนึ่ง จึงเป็นแหล่งของสารอาหารที่มีคุณค่ามากมายเทียบเท่าผักและผลไม้ อาทิ วิตามิน กลุ่มเกลือแร่ต่าง ๆ เส้นใย (Fiber) และสารอินทรีย์ที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพ ทำให้พืชมีสี กลิ่น และรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ สารเหล่านี้มีประโยชน์ สามารถป้องกันและรักษาโรคได้หลายอย่าง เช่น กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ชะลอการเสื่อมสภาพของเซลล์ ต้านสารพิษ ต้านมะเร็ง ต้านการอักเสบ เป็นต้น กล่าวได้ว่าดอกไม้กินได้เป็นอาหารฟังก์ชัน (Functional Food) สำหรับคนรักสุขภาพก็ว่าได้ ชวนมารู้จัก 9 ใบไม้กินได้ Edible Leaves ซึ่งหลายชนิดนิยมใช้ตกแต่งจาน แถมยังช่วยเสริมรสชาติให้อาหารจานนั้นน่ารับประทาน และมีเอกลักษณ์มากยิ่งขึ้น   […]

นับตั้งแต่วันที่ 24 สิงหาคม 2564 สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) ได้ประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้และความเข้าใจแก่พี่น้องประชาชนให้ทราบถึงข้อกฎหมายและข้อเท็จจริงว่าในประเทศไทยสามารถปลูกและบริโภค กระท่อม ตามวิถีชาวบ้าน ทั้งนำใบมาเคี้ยวและต้มเป็นน้ำดื่มโดยไม่ผสมสารเสพติดอื่นใด หรือจะซื้อจะขายใบกระท่อมภายในประเทศได้โดยไม่ผิดกฎหมายอีกต่อไป กระท่อม จึงกลายเป็นพืชมาแรงที่ได้รับความสนใจมากขึ้น เราจึงขอพาไปรู้จักต้นกระท่อมให้มากขึ้น มาดูกันว่าต้องปลูกและดูแลอย่างไรให้เจริญเติบโตได้ดี กระท่อม มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Mitragyna speciosa (Korth.) Havil. วงศ์ Rubiaceae เช่นเดียวกันต้นเข็มและกาแฟ เป็นต้นไม้พื้นเมืองของประเทศไทยและมาเลเซีย สามารถพบได้ในเขตร้อนและกึ่งร้อนของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และทวีปแอฟริกา คนริมทะเลทางภาคใต้เรียกว่า “ท่อม” ส่วนภาคกลางบางสถานที่เรียก “อีถ่าง” ประเทศมาเลเซียเรียกว่า “เบี๊ยะ” (Biak) หรือ “เคอตุ่ม” (ketum) กระท่อม เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ปานกลาง มีแก่นเป็นไม้เนื้อแข็ง สูงประมาณ 15-30 เมตร ใบคล้ายใบกระดังงา มีชนิดก้านใบแดงและใบเขียว ดอกกลมโตขนาดเท่าผลพุทรา ใบเป็นใบเดี่ยวสีเขียวเรียงตัวเป็นคู่ตรงข้ามรูปไข่แกมขอบขนาน หูใบรูปหอกอยู่ระหว่างก้านใบ แผ่นใบขนาดกว้างประมาณ 5-10 เซนติเมตร ยาวประมาณ 8-14 เซนติเมตร ดอกมีสีขาวอมเหลืองออกเป็นช่อย่อยรูปทรงกลมคล้ายดอกกระถินขนาด 3-5 […]

หลังจากการศึกษาและงานวิจัยจากหลายแหล่ง รวมไปถึงโครงการวิจัยต้านเชื้อไวรัสโคโรนาจากสมุนไพรไทย โดย คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี และศูนย์ความเป็นเลิศด้านชีววิทยาศาสตร์ (องค์การมหาชน) หรือ TCELS พบว่าสารสกัดจากกระชายขาวมีฤทธิ์ต้านเชื้อก่อโรคโควิดในหลอดทดลอง ทำให้หลายคนเริ่มตื่นตัว ออกไปหาซื้อกระชายขาวจนขาดตลาด ทั้งที่การปลูกกระชายขาวนั้นง่ายมาก ถึงมีแค่เหง้าเดียวก็สามารถขยายพันธุ์และปลูกได้อีกหลายสิบต้น กระชายขาว หรือ กระชายที่เราบริโภคกันมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Boesenbergia rotunda (Linn.) Mansf. มีลักษณะเป็นพืช ที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ซึ่งตามปกติแล้วส่วนของรากหรือเหง้าที่อยู่ใต้ดินของพืชทั่วไปจะมีหน้าที่หลักในการดูดซึมอาหารเพียงเท่านั้น แต่สําหรับกระชายขาวแล้ว เหง้าของกระชายขาวมีการพองออกเป็นเหมือนนิ้วคน ชื่อภาษาอังกฤษ ของกระชายขาวจึงมีอีกชื่อหนึ่งว่า Fingerroot พืชสมุนไพรล้มลุก มีเหง้าใต้ดินซึ่งแตกรากออกไปเป็นกระจุกจํานวนมาก ลักษณะรากอวบน้ํา ตรงกลางพองกว้างกว่าส่วนหัวและท้าย รับประทานเป็นเครื่องจิ้มหรือส่วนประกอบของผัดเผ็ดและน้ําพริกแกง เนื่องจากกระชายขาวช่วยดับกลิ่นคาวได้ดี ใช้เหง้าแก้โรคในปาก เช่น ปากเปื่อย ปากเป็นแผล ปากแห้ง ช่วยขับระดูขาว ขับปัสสาวะ รักษาโรคบิด แก้ปวดมวน รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่น จุกเสียด ช่วยขับลม และเจริญอาหารได้ดี ความน่าสนใจของเหง้ากระชายขาวก็คือ ความสามารถในการเพิ่มจํานวนของมัน ถ้าหากใครอยากจะขยายพันธุ์ของกระชายโดยง่ายแล้วละก็ สิ่งที่ต้องทําก็คือ หั่นเหง้ากระชายขาว […]

เมื่อพูดถึง ผักปลูกง่าย ยอดฮิตในช่วงนี้คงจะหนีไม่พ้น อ่อมแซบ วอเตอร์เครส และผักเคลอย่างแน่นอน หันไปทางไหนใครๆ ก็ปลูก เพราะผักทั้ง 3 ชนิดนี้

พูดถึงการ จัดสวนครัว หลายท่านคงเข้าใจว่าจะทำให้บ้านดูรกเลอะเทอะ ไม่สวยงาม แต่จริงๆแล้วเราสามารถทำให้สวนครัวสวยได้ดังนี้

สับกา/หญ้าขี้หมา/American Weed ชื่อวิทยาศาสตร์: Synedrella nodiflora  (L.) Gaertn. วงศ์: Asteraceae ประเภท: ไม้ล้มลุก อายุสั้น/วัชพืช ความสูง: 30-80 เซนติเมตร ลำต้น: เป็นเหลี่ยม ใบ: รูปรีถึงรูปไข่ ปลายแหลม ยาว 2-6 เซนติเมตร ขอบใบจักฟันเลื่อยและเป็นคลื่นเล็กน้อย สีเขียวเข้ม ดอก: ขนาดเล็ก ไม่เกิน 1 เซนติเมตร กลีบดอกวงนอก 3-8 กลีบ สีเหลือง ออกดอกตลอดปี เมล็ดสีน้ำตาลเข้มหรือดำ อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ:  พบตามริมทางทั่วไปและชายป่า ขึ้นปะปนกับพืชชนิดอื่นๆ มีถิ่นกำเนิดในอเมริกา หมู่เกาะอินดีสตะวันตก พบกระจายพันธุ์ทั่วเขตร้อน ในบ้านเราพบทุกภาค เป็นทั้งสมุนไพรและผักพื้นบ้าน ต้นใช้ตำพอกแก้ปวดขาหรือปวดหัว […]

การปลูกผักพื้นบ้าน เป็นการปลูกผักท้องถิ่น ที่ไม่ใช้สารเคมี จึงปลอดภัย ราคาไม่แพงมากนัก อีกทั้งยังมีคุณประโยชน์มากมายทั้งคุณค่าทางอาหารและสรรพคุณทางยา

ผักลิ้นปี่/Clover Fern/Water Clover ชื่อวิทยาศาสตร์: Marsilea crenata C.Presl วงศ์: Marsileaceae ประเภท: ไม้อยู่เหนือน้ำ พวกเฟินน้ำขนาดเล็ก ลำต้น: ขนาดเล็ก ทอดเลื้อยตามชายน้ำ ริมตลิ่ง หรือที่ชื้นแฉะ ใบ: มีใบย่อยเล็กเป็นแผ่นบาง ๆ 4 แฉก เมื่อยังอ่อนใบม้วนงอคล้ายตะขอ สีแดงเรื่อ พอโตเต็มที่คลี่ออกและเปลี่ยนเป็นสีเขียว มีนวลปกคลุม ที่โคนก้านใบมีอับสปอร์ชูตั้งขึ้นคล้ายเมล็ดถั่ว ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อน้ำแห้ง จากนั้นต้นจะตาย ไม่มีดอก ถ้าปลูกในที่มีแสงแดดจัดใบจะซีดกว่าปลูกในที่มีแสงรำไร ควรได้รับน้ำมากขึ้น ดิน: ดินเหนียวหรือดินร่วน ระดับน้ำ 15-30 ซม. แสงแดด: รำไร ขยายพันธุ์: ปักชำไหลหรือแยกกอ การใช้งานและอื่นๆ: ภาคใต้เรียก “ผักลิ้นปี่” เป็นผักพื้นบ้านที่ให้ธาตุไนอะซิน (niacin) สูงถึง 3 มิลลิกรัม ชาวเหนือเชื่อว่าหญิงมีครรภ์ไม่ควรกิน เพราะจะทำให้รกพันคอเด็ก และปวดท้องก่อนคลอดนาน

ผัก และ สมุนไพร พื้นบ้าน หมายเลขสากลประจำหนังสือ : 978-616-18-0944-7 บรรณาธิการ : อุไร จิรมงคลการ ขนาดหนังสือ 21×26 ซม. ปกอ่อน ราคา 195 บาท สาระดีๆ เกี่ยวกับผักและ สมุนไพร พื้นบ้านของไทยที่มีมากมายหลากหลายชนิด  วิธีปลูกเลี้ยงง่ายๆ สำหรับคนทั่วไป พร้อมกับเคล็ดลับดีๆ จากผู้ปลูกผักและสมุนไพร พร้อมแนะนำแหล่งข้อมูลที่สามารถไปเยี่ยมชมได้ สนใจสั่งซื้อหนังสือได้ที่ : https://www.facebook.com/Baanlaesuanbooks/ สมุนไพรริมรั้ว…ตู้ยาธรรมชาติ