สมุนไพร

โกฐจุฬาลัมพา เป็นไม้ล้มลุก ใบมีสีเขียวอมเทาและรูปทรงสวยงาม จึงนิยมปลูกประดับตกแต่งสวน ทั้งยังเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณแก้ไข ลดเสมหะ แก้หืด แก้ไอ ใช้เป็นยาขับเหงื่อ โกฐจุฬาลัมพา / แชเห่า / ชิงเฮา / Sweet Annie / Sweet Sagewort / Sweet Wormwood / Quinghao ชื่อวิทยาศาสตร์: Artemisia annua L. วงศ์: Asteraceae ประเภท: ไม้ล้มลุก ลำต้น: ลำต้นอ่อน แตกกิ่งก้านมาก ใบ: ใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ใบรูปแถบถึงรูปใบหอก สีเขียวอมเทา ใบแตกเป็นแฉกแบบขนนกเป็นซี่ ปลายใบแหลม ผิวใบทั้งสองด้านมีขนสั้นประปรายคล้ายใยแมงมุม ดอก: ดอกออกเป็นช่อแยกแขนงรูปพีระมิดกว้าง ช่อย่อยแบบช่อกระจุกแน่น ขนาดเล็กสีขาวออกเป็นช่อตั้งตามปลายต้น ผล: ผลรูปไข่ เมล็ดลักษณะกลมรี ผิวเกลี้ยง อัตราการเจริญเติบโต: ปานกลาง ดิน: […]

ผัก และ สมุนไพร ที่นิยมปลูกเพื่อจัดสวน อักทั้งยังกินได้ นับว่าเป็นกระแสที่ถูกส่งเสริมและคาดว่าจะเป็นที่นิยมมากขึ้นในอนาคต ในเรื่องของสวนกินได้

สมุนไพรไล่แมลง พร้อมสูตรเด็ดน้ำหมักสมุนไพรไล่แมลงผ่านการทดลองแล้วว่าดีจริง ทำไว้ใช้เองและต่อยอดเป็นอาชีพเสริมได้อีกด้วย

สมุนไพรฝรั่ง เป็นส่วนประกอบสำคัญที่ขาดไม่ได้ในการปรุงอาหารต่างประเทศที่คนไทยนิยมเพิ่มมากขึ้น นอกจากนี้สมุนไพรฝรั่งยังเป็นพรรณไม้ที่นิยมปลูกแทรกผสมผสานกับไม้ดอกไม้ประดับอื่นๆในสวนสวยหลายสไตล์

บ้านและสวนจึงรวบรวมผักสวนครัวและสมุนไพรที่ปลูกง่ายมาแนะนำให้ลองปลูกกัน เพื่อที่จะได้ช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายอาหารให้เบาบางลงได้

ตอนนี้กระท่อมถูกปลดล็อกออกจากยาเสพติดให้โทษในประเภทที่ 5 ตามนโยบายของรัฐบาลเพื่อสร้างรายได้ในครัวเรือนโดยเฉพาะช่วงสถานการณ์วิกฤตโรคโควิด-19แพร่ระบาด ทำให้เราสามารถปลูก จำหน่ายและบริโภคใบกระท่อมได้อย่างเสรี แต่ยังใช้ทำอาหารหรือแปรรูปเป็นเครื่องดื่มเพื่อจัดจำหน่ายไม่ได้ การแปรรูปต้องได้รับการตรวจสอบและขออนุญาตจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาก่อน ตาม พ.ร.บ.ผลิตภัณฑ์สมุนไพร พ.ศ. 2562 แต่ในฐานะมือใหม่หัดปลูกเราควรปลูกกระท่อมสายพันธ์ุไหนดี แล้วใบกระท่อมมีสรรพคุณดีงามอย่างไร มีวิธีบริโภคอย่างไรให้ปลอดภัย เราหาคำตอบมาให้แล้วครับ พันธุ์กระท่อม เราออกเดินทางมาหาความรู้ที่อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี หนึ่งในพื้นที่ที่มีการปลูกกระท่อมมายาวนานตั้งแต่ในอดีต ณ สวนของ คุณผดุง ช่างต่อ ผู้ที่ปลูกและสะสมต้นกระท่อมหลากหลายสายพันธุ์จากภูมิภาคต่างๆในประเทศมาเป็นระยะเวลานาน ปัจจุบันคุณผดุงกลายเป็นผู้จัดจำหน่ายกล้าพันธุ์ของต้นกระท่อมด้วยวิธีการต่อตอหลายสายพันธุ์ แต่จะมีสายพันธุ์เด่นๆ 8 สายพันธุ์ที่กำลังเป็นที่นิยม ได้แก่ แตงกวา(ก้านเขียว) ก้านแดง แมงดา ตะพาบ ยอดธง เหรียญทอง โพธิ์ทองและเหลืองทอง พันธุ์กระท่อม สรรพคุณของกระท่อมอย่างถูกวิธี กระท่อมเป็นสมุนไพรท้องถิ่นที่ชาวบ้านใช้กันมาอย่างยาวนาน แพทย์แผนโบราณนิยมใช้ใบกระท่อมมาปรุงเป็นยาเพื่อใช้รักษาโรคบิด แก้ปวดมวนท้อง ปวดเบ่ง ท้องเฟ้อ ท้องเสีย ท้องร่วง ปวดเมื่อยร่างกาย และทำให้นอนหลับ ในมุมมองของแพทย์แผนไทยส่วนใหญ่จะนำกระท่อมมาใช้เป็นยารักษาอาการเกี่ยวกับระบบขับถ่ายเป็นหลักจำพวกยาประสะกระท่อม ยาหนุมานจองถนนปิดมหาสมุทร ยาแก้บิดลงเป็นเลือด ยาแก้บิดหัวลูก ยาประสระกาฬแดง ฯลฯ ในใบกระท่อมพบว่ามีสารสำคัญ คือ […]

ทาร์รากอน หรือ เม็กซิกันทาร์รากอนอาจเป็นเครื่องเทศสมุนไพรที่คนไทยส่วนใหญ่ไม่ค่อยรู้จัก แต่ที่ประเทศฝรั่งเศสหรือประเทศอื่นในทวีปยุโรปทาร์รากอนเป็นเครื่องเทศที่ขาดไม่ได้และต้องมีติดครัวไว้เสมอสำหรับเป็นหนึ่งในวัตถุดิบประกอบอาหารเพื่อเพิ่มกลิ่นหอมให้อาหารดูน่ารับประทานมากยิ่งขึ้น จนเชฟชาวฝรั่งเศสส่วนใหญ่ยกให้ทาร์รากอนเป็น”ราชาแห่งสมุนไพร” ไม่เป็นรองสมุนไพรตัวอื่นอย่างเชอร์ชิล,กุ้ยช่ายฝรั่งและพาสลีย์ แต่เหนือกว่าสิ่งใดทาร์รากอนเป็นหนึ่งในสมุนไพรฝรั่งที่ปลูกได้ดีในประเทศไทย ซึ่งหากไม่ได้ปลูกเพื่อประกอบอาหารก็ยังออกดอกสีเหลืองสวยงามกลายเป็นไม้ดอกประดับสวนได้อีกด้วย ชื่อวิทยาศาสตร์ของทาร์รากอน คือ Tagetes lucida Cav. พืชสกุลเดียวกับดาวเรือง อยู่ในวงศ์ Asteraceae มีถิ่นกำเนิดในแถบทวีปอเมริกากลาง ประเทศเม็กซิโกถึงกัวเตมาลา เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก อายุหลายปี สูงได้ 30-80 เซนติเมตร ลำต้นเล็ก ทุกส่วนอวบน้ําและมีขนอ่อนปกคลุม ใบรูปแถบเล็กออกเวียนสลับรอบกิ่ง เมื่อขยี้ใบมีกลิ่นหอมคล้ายลูกอมสมุนไพร ดอกออกที่ปลายยอดขนาด 1-1.5 เซนติเมตร มี 5 กลีบ สีเหลืองสด ต้องการแสงแดดตลอดวัน เติบโตได้ดีในที่มีอากาศเย็นแต่อากาศทั่วไปของประเทศไทยก็สามารถเติบโตได้เช่น ปลูกง่าย ขยายพันธุ์ด้วยการปักชํากิ่ง ทาร์รากอนชนิดี้เป็นคนละตัวกับทาร์รากอนในประเทศฝรั่งเศส ที่ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Artemisia dracunculus var. sativa แต่ให้กลิ่นและรสชาติที่ใช้แทนกันได้เป็นอย่างดี ในธรรมชาติจะพบทาร์รากอนบนเทือกเขาสูงพื้นดินเป็นหินปูนจึงชอบอากาศเย็น แต่ก็ปรับตัวและปลูกประดับได้ดีในเมืองไทย สามารถปลูกเป็นไม้กระถางหรือไม้ประดับแปลงร่วมกับต้นไม้ประดับชนิดอื่นๆหรือผักสวนครัวประเภทไม้ล้มลุก นิยมปลูกในสวนสไตล์อังกฤษที่ให้กลิ่นอายแบบชนบทหรือสวนหินในบริเวณที่มีแสงแดดตลอดวัน ทาร์รากอนมีสารประกอบที่ให้กลิ่นหอมและรสชาติคล้ายโป๊ยกั๊ก ยี่หร่า และชะเอมเทศ ชาวเม็กซิโกจึงนำมาใช้ประโยชน์หลายอย่าง ทั้งใบสดและใบแห้งชงชาดื่ม ใบสดนำมาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆเมื่อเคี้ยวสดจะทำให้ปลายลิ้นชาเล็กน้อยใช้ปรุงอาหาร ซุปและเครื่องดื่มประเภทไซเดอร์ น้ำอัดลม ชาและโกโก้ร้อนทำให้มีรสเผ็ดร้อนขึ้น […]

นับตั้งแต่วันที่ 24 สิงหาคม 2564 สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) ได้ประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้และความเข้าใจแก่พี่น้องประชาชนให้ทราบถึงข้อกฎหมายและข้อเท็จจริงว่าในประเทศไทยสามารถปลูกและบริโภค กระท่อม ตามวิถีชาวบ้าน ทั้งนำใบมาเคี้ยวและต้มเป็นน้ำดื่มโดยไม่ผสมสารเสพติดอื่นใด หรือจะซื้อจะขายใบกระท่อมภายในประเทศได้โดยไม่ผิดกฎหมายอีกต่อไป กระท่อม จึงกลายเป็นพืชมาแรงที่ได้รับความสนใจมากขึ้น เราจึงขอพาไปรู้จักต้นกระท่อมให้มากขึ้น มาดูกันว่าต้องปลูกและดูแลอย่างไรให้เจริญเติบโตได้ดี กระท่อม มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Mitragyna speciosa (Korth.) Havil. วงศ์ Rubiaceae เช่นเดียวกันต้นเข็มและกาแฟ เป็นต้นไม้พื้นเมืองของประเทศไทยและมาเลเซีย สามารถพบได้ในเขตร้อนและกึ่งร้อนของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และทวีปแอฟริกา คนริมทะเลทางภาคใต้เรียกว่า “ท่อม” ส่วนภาคกลางบางสถานที่เรียก “อีถ่าง” ประเทศมาเลเซียเรียกว่า “เบี๊ยะ” (Biak) หรือ “เคอตุ่ม” (ketum) กระท่อม เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ปานกลาง มีแก่นเป็นไม้เนื้อแข็ง สูงประมาณ 15-30 เมตร ใบคล้ายใบกระดังงา มีชนิดก้านใบแดงและใบเขียว ดอกกลมโตขนาดเท่าผลพุทรา ใบเป็นใบเดี่ยวสีเขียวเรียงตัวเป็นคู่ตรงข้ามรูปไข่แกมขอบขนาน หูใบรูปหอกอยู่ระหว่างก้านใบ แผ่นใบขนาดกว้างประมาณ 5-10 เซนติเมตร ยาวประมาณ 8-14 เซนติเมตร ดอกมีสีขาวอมเหลืองออกเป็นช่อย่อยรูปทรงกลมคล้ายดอกกระถินขนาด 3-5 […]

หลังจากการศึกษาและงานวิจัยจากหลายแหล่ง รวมไปถึงโครงการวิจัยต้านเชื้อไวรัสโคโรนาจากสมุนไพรไทย โดย คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี และศูนย์ความเป็นเลิศด้านชีววิทยาศาสตร์ (องค์การมหาชน) หรือ TCELS พบว่าสารสกัดจากกระชายขาวมีฤทธิ์ต้านเชื้อก่อโรคโควิดในหลอดทดลอง ทำให้หลายคนเริ่มตื่นตัว ออกไปหาซื้อกระชายขาวจนขาดตลาด ทั้งที่การปลูกกระชายขาวนั้นง่ายมาก ถึงมีแค่เหง้าเดียวก็สามารถขยายพันธุ์และปลูกได้อีกหลายสิบต้น กระชายขาว หรือ กระชายที่เราบริโภคกันมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Boesenbergia rotunda (Linn.) Mansf. มีลักษณะเป็นพืช ที่มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ซึ่งตามปกติแล้วส่วนของรากหรือเหง้าที่อยู่ใต้ดินของพืชทั่วไปจะมีหน้าที่หลักในการดูดซึมอาหารเพียงเท่านั้น แต่สําหรับกระชายขาวแล้ว เหง้าของกระชายขาวมีการพองออกเป็นเหมือนนิ้วคน ชื่อภาษาอังกฤษ ของกระชายขาวจึงมีอีกชื่อหนึ่งว่า Fingerroot พืชสมุนไพรล้มลุก มีเหง้าใต้ดินซึ่งแตกรากออกไปเป็นกระจุกจํานวนมาก ลักษณะรากอวบน้ํา ตรงกลางพองกว้างกว่าส่วนหัวและท้าย รับประทานเป็นเครื่องจิ้มหรือส่วนประกอบของผัดเผ็ดและน้ําพริกแกง เนื่องจากกระชายขาวช่วยดับกลิ่นคาวได้ดี ใช้เหง้าแก้โรคในปาก เช่น ปากเปื่อย ปากเป็นแผล ปากแห้ง ช่วยขับระดูขาว ขับปัสสาวะ รักษาโรคบิด แก้ปวดมวน รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่น จุกเสียด ช่วยขับลม และเจริญอาหารได้ดี ความน่าสนใจของเหง้ากระชายขาวก็คือ ความสามารถในการเพิ่มจํานวนของมัน ถ้าหากใครอยากจะขยายพันธุ์ของกระชายโดยง่ายแล้วละก็ สิ่งที่ต้องทําก็คือ หั่นเหง้ากระชายขาว […]

วิธีทำลูกประคบ เป็นหนึ่งในภูมิปัญญาด้านการรักษาจากแพทย์แผนไทย โดยการนําสมุนไพรต่าง ๆ ไปนึ่งประมาณ 15 – 20 นาที แล้วนําไปประคบตามจุด หรือ ตําแหน่งที่ต้องการรักษา มีสรรพคุณช่วยในการรักษา รวมถึงช่วยในการไหลเวียนของเลือด ลดการอุดตันของเส้นเลือด การปวดบวมเกร็งของกล้ามเนื้อ อีกทั้งยังได้กลิ่นที่หอมสดชื่นของสมุนไพร ทําให้ผู้ใช้รู้สึกตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า วิธีทำลูกประคบ 1.นําส่วนผสมทั้งหมดมาโขลกพอหยาบแล้วคลุกเคล้าให้เป็นเนื้อเดียวกัน 2.ใส่ส่วนผสมทั้งหมดในผ้าดิบแล้วห่อเป็นลูกประคบ รัดเชือกให้แน่น 3.เมื่อต้องการใช้ให้นําลูกประคบไปนึ่งประมาณ 15-20 นาที จากนั้นนํามาประคบตามส่วนต่างๆของร่างกายที่มีอาการปวดเมื่อย หมายเหตุ •ลูกประคบที่ไม่ร้อนให้นําไปนึ่งต่อ หรือควรมีสองลูกสําหรับสลับนึ่งและใช้งาน •ลูกประคบที่ใช้แล้วสามารถเก็บไว้ในตู้เย็น และใช้ต่อได้อีกประมาณ 3-4 ครั้ง โดยเมื่อนํามาใช้ให้ชุบน้ําเล็กน้อยก่อนนําไปนึ่ง •สามารถปรับเปลี่ยนตัวสมุนไพรที่ช่วยแก้ปวดเมื่อยหรือมีสรรพคุณใกล้เคียงกันได้ตามสะดวกเช่นใบส้มป่อยใบพลับพลึงใบว่านน้ํา หัวเปราะหอม ขอขอบพระคุณความรู้จาก ภูมิภูเบศร ศูนย์การเรียนรู้สมุนไพรและภูมิปัญญาสุขภาพ บางเดชะ ศูนย์การเรียนรู้สมุนไพรและพิพิธภัณฑ์หมอไทยในจังหวัดปราจีนบุรีที่ออกแบบให้อิงกับแปลนบ้านของหมื่นชํานาญแพทยา แพทย์หลวงประจําพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีกิจกรรมหลักคือจัดฝึกอบรมเกี่ยวกับสมุนไพรและภูมิปัญญาไทยในการดูแลสุขภาพให้ผู้ป่วยและประชาชนทั่วไป โดยใช้พื้นที่รอบเรือนจัดเป็นสวนที่รวบรวมสมุนไพรสําหรับทํายาตํารับต่างๆเพื่อง่ายต่อการเก็บมาใช้งาน ร่วมกับการตกแต่งให้มีความสวยงามและร่มรื่น เหมาะกับการเข้ามาเยี่ยมชมและพักผ่อนหย่อนใจ จุดเด่นคือการนําไห ภาชนะแบบไทยๆที่มีส่วนสําคัญในการพัฒนาอาหารที่มีจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ต่อลําไส้หรือโพรไบโอติกของคนสมัยก่อน นํามาเป็นภาชนะปลูกต้นไม้ ช่วยให้สวนดูน่าสนใจยิ่งขึ้น เรื่อง : ปัญชัช ภาพ : […]

ปิดปีด้วยข่าวคราวด้านสุขภาพและโรคภัยที่ดูจะเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตเราไปแล้ว ทั้งเรื่องฝุ่นPM2.5และไข้หวัดจากไวรัสโควิด-19 ซึ่งนําไปสู่ความตื่นตัวของผู้คนในสังคมที่หันมาใส่ใจดูแลสุขภาพและหาทางป้องกันตัวเองจากโรคภัยมากยิ่งขึ้น นอกเหนือจากการรักษาด้วยยาแผนปัจจุบันแล้ว ในสวนของเราเองก็คือห้องยาใกล้ตัวที่สามารถรักษาหรือบรรเทาอาการเจ็บป่วยเล็กๆน้อยๆ โรคเรื้อรัง หรือดูแลสุขภาพให้แข็งแรงด้วยพืชสมุนไพรที่ปลูก เรามีตัวอย่างต้นไม้ในสวนที่สวยด้วยและใช้ทำสมุนไพรบำรุงสุขภาพใกล้ตัวที่ประยุกต์ใช้ในการรักษาและดูแลสุขภาพให้ลองนําไปทําตามกันได้ ดังนี้ 1.ราชพฤกษ์หรือคูน Cassiafistula L. ฝักมีสาร ออกฤทธิ์ที่ส่งผลต่อระบบประสาทของแมลง ช่วยใน การขับถ่าย แก้ไข้มาลาเรีย ขับเสมหะได้ แก้อาการกระหายน้ํา เมล็ดมีฤทธิ์ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล 2.กุหลาบมอญ Rosa x damascena Mill. มีฤทธิ์ช่วย คลายกล้ามเนื้อเรียบและกดการทํางานของกล้ามเนื้อ ลาย กลีบดอกใช้เข้ายาหอมเป็นยาบํารุงหัวใจ น้ําดอกไม้เทศที่มีส่วนผสมของกุหลาบมอญช่วยแก้อาการอ่อนเพลียและกระวนกระวาย ดอกแห้งใช้เป็น ยาระบายอ่อนๆและแก้อาการอ่อนเพลีย 3.ว่านน้ํา Acorus calamus L. เหง้าและรากมีน้ํามัน หอมระเหยซึ่งมีกลิ่นเฉพาะที่ช่วยลดความดันโลหิต บรรเทาอาการปวด อาการชัก ช่วยลดพิษของ แอมเฟตามีน มีฤทธิ์แก้ไอ ขับเสมหะ ยับยั้งอาการ หอบหืด สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราได้ ใช้ไล่ยุงและแมลง น้ํามันจากต้นว่านน้ํามีฤทธิ์ยับยั้ง การสะสมเซลล์ไขมันได้อีกด้วย 4.อังกาบหนู Barleria prionitis L. ทุกส่วนของต้น […]

เมื่อวันที่ 11 พ.ย.ที่กระทรวงสาธารณสุข พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ รักษาราชการอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวถึงความคืบหน้าการวิจัยฟ้าทะลายโจรป้องกันโรคโควิด-19 ว่า การวิจัยฟ้าทะลายเพื่อหวังผลในการป้องกันโรคโควิด-19 สรรพคุณทางยาของฟ้าทะลายโจร ฤทธิ์กระตุ้นภูมิคุ้มกัน ฤทธิ์ต้านไวรัส-ป้องกันไวรัสเข้าเซลล์-ยับยั้งการแบ่งตัวเพิ่มจ านวนของไวรัส ฤทธิ์ต้านอักเสบ ด้วยหลายกลไก ที่ส าคัญคือช่วยลดไซโตไคน์ (cytokines) ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการอักเสบ ฤทธิ์ลดไข้   เผยการทดลองในหลอดทดลอง คือ พบว่าสารแอนโดรกราโฟไลด์ในฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อและยังยั้งการแบ่งตัวของไวรัสได้ แต่ไม่มีฤทธิ์ในการป้องกันเซลล์จากการติดเชื้อไวรัสโควิด-19 จึงไม่แนะนำให้รับประทานเพื่อการป้องกัน แต่สามารถยับยั้งไวรัสเมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้ว ขณะนี้อยู่ระหว่างติดตามเก็บตัวอย่างในคนให้ขึ้น โดยร่วมโรงพยาบาลสมุทรปราการ ซึ่งดูแลผู้ป่วย จากนอกประเทศในสถานที่ที่รัฐจัดให้ (State Quarantine) ผลการศึกษาเบื้องต้นในผู้ป่วยที่รับประทานสารสกัดฟ้าทะลายโจรขนาด 180 มิลลิกรัมต่อวัน ผู้ป่วยทุกรายมีอาการดีขึ้นตั้งแต่วันที่สามของการได้รับสารสกัดดังกล่าว โดยหากแยกรายละเอียดอาการ จะพบว่า อาการไอ, เจ็บคอ, มีเสมหะ, มีน้ำมูก, ปวดกล้ามเนื้อ และปวดศีรษะ มีอาการดีขึ้น ผู้ป่วยไม่มีอาการข้างเคียง ค่าการทำงานของตับและไต อยู่ในเกณฑ์ปกติ การเปลี่ยนแปลงของ Pro-inflammatory cytokines ในเลือดก่อนและหลังรับประทานสารสกัดฟ้าทะลายโจร และสารชีวโมเลกุล อยู่ระหว่างการวิเคราะห์ข้อมูลที่คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล […]