หญ้าสมุนไพร

ขัดมอญ/ปอปแปบ/โผงผาง /มะก่องข้าว/ฟันสี/หญ้าก่องข้าว/Chiness Bell Flower/Indian Mellow/Moon Flower ชื่อวิทยาศาสตร์: Abutiton indicum (L.) Sweet วงศ์: Malvaceae ประเภท: พืชล้มลุก/วัชพืช ความสูง: 0.50-2.50 เมตร ลำต้น: แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มกว้าง มีขนนุ่มสีเทาทั่วไป ใบ: ค่อนข้างกลม ขนาด 3-10 เซนติเมตร ขอบใบหยักเว้าไม่สม่ำเสมอ ดอก: สีเหลือง มี 5 กลีบ เกสรเพศผู้สีเหลืองจำนวนมาก ผล: กลม ปลายตัดคล้ายถ้วยเป็นกลีบๆ เรียงติดกัน เหมือนฟันเฟือง เมล็ดรูปไต อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: น้อย-ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ:ในธรรมชาติพบตามริมทาง ที่รกร้างหรือชายป่า เป็นสมุนไพร ช่วยย่อยและเจริญอาหาร รากแก้ไอ แก้ไข้ บำรุงกำลัง ใบ […]

คอกิ่ว/หญ้าคอตุง ชื่อวิทยาศาสตร์: Tadehagi triguetrum (L.) Ohashi วงศ์: Papillionaceae (Fabaceae) ประเภท: พืชล้มลุก/วัชพืช ความสูง: 15-50 เซนติเมตร ลำต้น: ลำต้นและกิ่งก้านเป็นสันสามเหลี่ยม ใบ: ใบประกอบ มี 1 ใบย่อย รูปใบหอกแกมรูปแถบ ถึงรูปไข่แกมขอบขนาน ขนาด 2-5 x 8-17 เซนติเมตร ก้านใบแผ่ออกเป็นปีกแคบๆ ดอก: เป็นช่อตามปลายกิ่ง ดอกรูปถั่ว สีม่วงโคนกลีบแต้มสีแดง ผล: ฝักแบน ยาว 3-5 เซนติเมตร คอดเป็นข้อๆ เมื่อแก่เป็นสีแดงและแห้งเป็นสีน้ำตาล อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: น้อย-ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ:ในธรรมชาติพบตามป่าโปร่ง ทุ่งหญ้า และชายป่าผลัดใบทั่วไป เป็นสุมนไพร (ล้านนา) ทั้งต้น ต้มดื่มวันละ […]

กระต่ายจามใหญ่/ขัดมอนเทศ/ต้อไม้ลัด/ผักปีกแมงวัน/หญ้าหนวดแมว/หญ้าหัวแมงฮุน ชื่อวิทยาศาสตร์: Scoparia dulcis L. วงศ์: Scrophulariaceae ประเภท: พืชล้มลุก อายุ 2 ปี/วัชพืช ความสูง: 20-80 เซนติเมตร ลำต้น: แตกกิ่งก้านยาวตรง ใบ: ออกตรงกันข้ามหรือรอบข้อ 3-4 ใบ ยาว 1-4 เซนติเมตร ขอบจักฟันเลื่อย ดอก: เดี่ยวหรือออกเป็นกลุ่มตามซอกใบเกือบทุกข้อของกิ่ง ดอกเล็กสีขาว 4 กลีบ เกสรเพศผู้ 4 อัน มีขนยาวสีขาวออกรอบๆ ผล: กลมเล็ก เมล็ดจำนวนมาก อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง-มาก แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ:ในธรรมชาติพบตามที่รกร้าง รอมทาง ชายป่า นาข้าวและริมน้ำทุกภาคของไทย เป็นสมุนไพร ชาวอินเดียใช้แก้โรคเบาหวาน ชาวมาเลเซียใช้แก้ไอ และฟิลิปปินส์ใช้รากต้มน้ำดื่มแก้ไข้

ขวาสามงาน ชื่อวิทยาศาสตร์: Vicoa indica DC. วงศ์: Asteraceae ประเภท: พืชล้มลุก/วัชพืช ความสูง: 50-100 เซนติเมตร ลำต้น: ลำต้นและกิ่งก้านสีน้ำตาล แตกกิ่งก้านมาก ใบ: ออกเวียนสลับรูปแถบแคย ปลายแหลม ยาว 6-13 เซนติเมตร ใบหนา สีเขียวสด ขอบใบห่องุ้มลงด้านล่าง ดอก: ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง สีเหลืองสด คล้ายดอกบัวตอง แต่ขนาดเล็กกว่ามาก เส้นผ่าศูนย์กลางดอกเพียง 2-3 เซนติเมตร กลีบดอกวงนอกรูปแถบแคบ ดอกวงในเป็นกระจุกแน่นที่กลางดอก ออกดอกฤดูหนาว อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ: ในธรรมชาติมักพบตามริมทาง ทุ่งหญ้าและชายป่าโปร่งบนดอยทางภาคเหนือ เป็นสมุนไพรทั้งต้นใช้บำรุงกำลัง

บัวฮาผา/หญ้าดับไฟ ชื่อวิทยาศาสตร์: Lindenbergia phillippensis (Cham.) Benth. วงศ์: Scrophulariaceae ประเภท: พืชล้มลุก อายุหลายปี /วัชพืช ความสูง: 50-100 เซนติเมตร ลำต้น: สีเขียว ตั้งตรง แตกกิ่งก้านมาก ใบ: ออกตรงข้าม รูปไข่ถึงรี ขนาด 1-4 x 3-8 เซนติเมตร ขอบจักฟันเลื่อย เส้นใบชัดเจน ดอก: ช่อดอกออกตามซอกใบและปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงรูปถ้วยปลายแยก 5 แฉกแหลม ด้านนอกเป็นสันแหลมตามยาว ดอกสีเหลือง ขนาดดอก 1.5 เซนติเมตร ผล: แก่แห้งและแตก อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง-มาก แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ: ในธรรมชาติมักพบตามที่รกร้าง ชายป่าและริมทาง เป็นสมุนไพร ตำรายาไทยใช้ ต้น […]

 เกล็ดปลา/ผักแว่นดอย/หญ้าตานทราย/หญ้าตานหอย/Beggarweed/Threeflower ชื่อวิทยาศาสตร์: Desmodium triflorum (L.) DC. วงศ์: Papilionaceae ประเภท: พืชล้มลุก อายุหลายปี/วัชพืช ความสูง: 1-1.50 เมตร ลำต้น: แตกกิ่งก้านมากและทอดนอน ยาวถึง 50 เซนติเมตร ใบ: ประกอบแบบขนนก มีใบย่อย 3 ใบ รูปไข่กลับหรือหัวใจกลับถึงค่อนข้างกลม ขนาด 0.5-1 เซนติเมตร ดอก: เป็นช่อ 2-4 ดอก แต่มักมีช่อละ 3 ดอก กลีบเลี้ยงสีเขียวอ่อน ด้านนอกมีขนยาว กลีบดอกสีม่วงเข้มถึงม่วงอ่อน ขนาดเล็ก 4-5 มม. ออกดอกเกือบตลอดปี ผล: ฝักแบนและโค้งขึ้น ปลายแหลมคอดเป็นช้อๆ 3-4 ข้อ ยาว 1 เซนติเมตร เมล็ดขนาดเล็ก เป็นเหลี่ยม อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: […]

บัวครึ่งซีก ชื่อวิทยาศาสตร์: Lobelia chinensis Lour. วงศ์: Companulaceae ประเภท: พืชล้มลุก/วัชพืช ความสูง: 8-15 เซนติเมตร ลำต้น: สีแดง เล็กเรียว ทอดนอนไปตามพื้นดิน ใบ: รูปใบหอกเรียวเล็ก สีเขียวสด ไม่มีก้านใบ ดอก: เดี่ยว กลีบเล็กเรียว 5 กลีบ เรียงเป็นครึ่งวงกลมด้านบน สีขาวหรือขาวอมชมพูและมีสีแดงเรื่อ ออกดอกตลอดปี อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง-มาก แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ: ในธรรมชาติมักพบตามสนามหญ้าที่ชุมชื้นและสวนสมุนไพร เป็นสมุนไพรรสเย็น สุขุม ต้นใช้บำรุงปอด แก้วัณโรค หืด ไอ แน่นหน้าอก เจ็บสีข้าง ปอดพิการ ขับปัสสาวะ หรือใช้ทาภายนอกดับพิษ แก้บวม อมแก้เจ็บคอและใช้ผสมยานัตถุ์

หญ้ารากหอม ชื่อวิทยาศาสตร์: Salomonia longiciliata Kurz. วงศ์: Polygalacaea ประเภท: พืชล้มลุก อายุสั้น /วัชพืช ความสูง: 10-30 เซนติเมตร ลำต้น: เรียวเล็ก ตั้งตรง ไม่ค่อยแตกกิ่งก้าน ใบ: รูปไข่แกมขอบขนานถึงรูปแถบ ยางประมาณ 1 เซนติเมตร มักแนบเข้าหาลำต้น ดอก: ช่อดอกยาวเรียว ออกที่ปลายกิ่งหรือยอด ดอกย่อยจำนวนมาก เรียงสลับติดกันเป็นหลอดสีม่วงแดงหรือชมพูเข้ม ออกดอกฤดูฝน-ต้นฤดูหนาว ผล: แบนรี สีม่วงแดง มีรยางค์ยาวยื่นออกรอบๆ คล้ายขน เมล็ดสีดำผิวมัน ขนาดเล็ก อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: น้อย-ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ: ในธรรมชาติมักพบตามพื้นหินหรือดินปนทรายที่เปิดโล่งและค่อนข้างแห้งชื้นแฉะ เป็นสมุนไพร ยาพื้นบ้านอิสาน ใช้ราก ปรุงผสมเครื่องหอมหรือต้นอ้อยแดง ต้มน้ำดื่มบำรุงเลือด

ขอบจักรวาล/ครอบจักรวาล/คืนหน/แสงอาทิตย์/หัสคุณดอกแดง ชื่อวิทยาศาสตร์: Pavonia rigida (Wall. ex Mast.) Hochr. วงศ์: Malvaceae ประเภท: ไม้พุ่ม/วัชพืช ความสูง: 30-100 เซนติเมตร ลำต้น: ตั้งตรงหรือทอดเอนไปตามพื้นดิน มีขนรูปดาวทั่วไปทั้งลำต้นและใบ ต้นที่อยู่กลางแจ้งมักมีสีแดงเรื่อ ใบ: รูปไข่ถึงรูปหัวใจ หรือรูปโล่ ยาว 3-8 เซนติเมตร ขอบจักฟันเลื่อย ดอก: เป็นช่อกระจุกตามซอกใบและปลายกิ่ง มีริ้วประดับรูประฆังปลายแยก 5 แฉก กลีบดอกรูปไข่ถึงเกือบกลม สีชมพูอ่อน ชมพูปนม่วงแดงเรื่อ หรือชมพูแดง ออกดอกตลอดปี ผล: กลมแป้น ผิวเกลี้ยง แบ่งเป็น 5 พู เมื่อแก่แห้งและแตก อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน การใช้งานและอื่นๆ: พบตามริมทาง ชายป่าผลัดใบ พบมากทางภาคเหนือและอิสาน […]

การบูนป่า/ข้าวคำ/ข้าวก่ำ/พริกกระต่าย/โซเซ ชื่อวิทยาศาสตร์: Adenosma indiana (Lour.) Merr. วงศ์: Scrophulariaceae ประเภท: ไม้ล้มลุก/วัชพืช ความสูง: 15-70 เซนติเมตร ลำต้น: ตั้งตรง แตกกิ่งก้านน้อย ทุกส่วนมีขนยาวสีขาวปกคลุม ใบ: รูปไข่ถึงไข่แกมขอบขนาน ยาว 1-7 เซนติเมตร ใบมีกลิ่นหอมเมื่อขยี้ ดอก: เป็นช่อแน่นค่อนข้างกลม ออกที่ปลายกิ่งหรือยอด มีใบประดับและกลีบเลี้ยงสีเขียว มีขน กลีบดอกเป็นหลอดยาวประมาณ 5 มม.ปลายแยกเป็น 2 ปาก สีม่วงสด ออกดอกปลายฤดูฝนถึงต้นฤดูร้อน ผล: แห้งแตก ขนาดเล็ก   อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง -มาก แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ: พบตามที่ลุ่ม ชื้นแฉะและเปิดโล่ง เช่น ทุ่งหญ้า […]

 จ๊าฮ่อม ชื่อวิทยาศาสตร์: Peristrophe Lanceolaria (Roxb.) Nees วงศ์: Acanthaceae ประเภท: ไม้ล้มลุก อายุหลายปี/วัชพืช ความสูง: สูงได้ถึง 1.50 เมตร ลำต้น: เป็นพุ่มตั้งตรง ใบ: รูปไข่ถึงรูปรีแกมใบหอก ขนาด 2-3×5-8 เซนติเมตร มีขนสั้นๆ หรือเกลี้ยง ใต้ใบเห็นเส้นใบนูนเด่นชัด ดอก: ช่อดอกออกที่ปลายกิ่ง มีดอกย่อย 4-7 ดอก ทยอยบานจากโคนไปปลายช่อ ดอกสีม่วง โคนกลีบเป็นหลอดเล็ก ปลายแยกเป็น 2 ปาก ด้านบนมีขนาดใหญ่กว่าด้านล่าง ที่โคนมีแต้มสีขาวและประจุดสีม่วงแดง แต่ละดอกมีใบประดับสีเขียวหุ้มที่โคนดอก ผล: แห้ง เมื่อแก่ เมล็ดมีตะขอ อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ: พบตามที่ราบ […]

กาบินหนี/โคกกระสุน/หนามดิน/Ground Bur-nut ชื่อวิทยาศาสตร์: Tribulus terrestris L. วงศ์: Zygophyllaceae ประเภท: ไม้ล้มลุก อายุหลายปี/วัชพืช ความสูง: 30 เซนติเมตร ลำต้น: เป็นพุ่มเตี้ย แผ่คลุมดิน ใบ: ใบประกอบขนาดเล็ก ใบย่อย 4-8 คู่ รูปรีถึงขอบขนาน ปลายมีติ่งสั้น ไม่มีก้านใบ ดอก: ดอกขนาด 1-2 เซนติเมตร สีเหลือง 5 กลีบ บางและหลุดร่วงง่าย ดอกบานตอนเช้าและหุบเมื่อแดดแรง ออกดอกตลอดปี ผล: กลม มี 5 พู แต่ละพูมีหนามยาวและแข็ง 2 อัน อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ: พบตามที่รกร้างและริมทางที่เป็นดินทราย […]

ก้านธูป/ฝรั่งโคก/เสือสามขา/หญ้าละออง/หมอน้อย/หญ้าสามวัน/Little Ironweed/Purple Fleabane ชื่อวิทยาศาสตร์: Vermonia cinerea (L.) Less. วงศ์: Asteraceae ประเภท: ไม้ล้มลุก อายุปีเดียว/วัชพืช ความสูง: 20-30 เซนติเมตร ลำต้น: กลมเล็ก สีเขียว แตกกิ่งก้านไม่มาก ใบ: ใกล้โคนต้นรูปไข่ป้อม ส่วนใบบนๆ รูปรีถึงใบหอกแคบ หยักเว้าไม่สม่ำเสมอ ดอก: ช่อดอกชูสูงขึ้น แตกแขนงเป็นช่อย่อยหลายๆ ช่อ มีช่อดอกย่อยประมาณ 20 ดอก สีม่วงแดงอ่อน ออกดอกตลอดปี ผล: เมื่อแก่ มีขนยาวสีขาวติดอยู่ อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ: พบตามริมทาง สนามหญ้า หรือที่ทิ้งร้างทั่วไป เป็นสมุนไพร มีสรรพคุณคือ ลดความดันโลหิต แก้ไข้ […]

ยุงกวาด/ยุงปัด/หญ้าขัดมอน/หญ้าข้อ/หญ้าไม้กวาด/Broom Weed/Chase Weed/Spinyhead Sida ชื่อวิทยาศาสตร์: Sida acuta Burm.f. วงศ์:  Malvaceae ประเภท:  ไม้ล้มลุก อายุหลายปี/วัชพืช ความสูง: ได้ถึง 1 เมตร ใบ: รูปหอกถึงรูปแถบ ขนาด 1-4 x 2-8  เซนติเมตร ขอบจักฟันเลื่อยหรือหยักซี่ฟัน ใต้ใบมีขนบางๆ ดอก: สีเหลืองอ่อน มี 5  กลีบ ผล: คล้ายหญ้าขัด แต่รูปร่างค่อนข้างกลมแป้น อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ:  พบตามริมทาง หรือที่ทิ้งร้างทั่วไป พบได้ง่ายกว่าหญ้าขัด เป็นสมุนไพร ชาวกระเหรี่ยงใช้ ราก ต้มน้ำดื่มรักษาโรคทางเดินปัสสาวะและแก้ท้องผูก ใบ ตำคั้นน้ำทาแก้สิว ฝีหรือตุ่มหนอง […]

ชื่อวิทยาศาสตร์: Lindernia crustaceae  (L.) F. Muell. วงศ์:  Scrophulariaceae ประเภท:  ไม้ล้มลุก อายุสั้น/วัชพืช ความสูง: 5-20 เซนติเมตร ลำต้น: ตั้งชูขึ้น เป็นเหลี่ยม     ใบ: เดี่ยว ใบรูปไข่แกมรูปขอบขนานถึงรูปไข่กว้าง ขนาด 4-15 x 6-19 มิลลิเมตร ขอบใบจักฟันเลื่อย     ดอก: รูปแตร สีม่วงหรือม่วงอ่อน มี 5 กลีบ ผล: แห้งรูปกระสวยหรือกลม หุ้มด้วยกลีบเลี้ยงที่ยังติดอยู่ เมล็ดเล็ก จำนวนมาก อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง -มาก แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ:  พบตามสนามหญ้าและริมทางที่ค่อนข้างชุ่มชื้น ริมแม่น้ำ นาข้าวและที่ลุ่มทั่วไป เป็นสมุนไพร […]

 ขางปากปูด/สะแองใบมน/เส้งใบมน/Wire Bush ชื่อวิทยาศาสตร์: Melochia corchorifolia L. วงศ์: Sterculiaceae ประเภท: ไม้ล้มลุก อายุหลายปี/วัชพืช ความสูง: 50-100 เซนติเมตร ลำต้น: ลำต้น ก้านใบและช่อดอกมีขนรูปดาวปกคลุม   ใบ: รูปไข่แกมขอบขนาน ปลายแหม ขอบหยัก ดอก: ช่อดอกเป็นกระจุกแน่นที่ซอกใบปลายกิ่ง ดอกขนาดเล็ก สีม่วงอ่อนถึงสีขาว มีจุดเหลืองที่โคนกลีบดอก ผล: กลม เล็ก มีร่องตื้น เมื่อผลแห้งจะแตกตามร่อง อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป-ชื้นแฉะ น้ำ: ปานกลาง -มาก แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ:  พบตามนาข้าว ที่รกร้างทั่วไป  เป็นสมุนไพร ใบ ใช้พอกแผล แก้บวมหรือแก้ปวดบริเวณท้อง บางตำราว่า ลำต้นและใบ ต้มในน้ำมันเป็นยาป้องกันพิษจากงูบางชนิด “เส้ง” เป็นชื่อเรียกพันธุ์ไม้หลายชนิด […]

สังส้ม/ส้มดิน/ส้มลังกา/ส้มสายตา/หญ้าตานทราย/Creeping Woodsorrel/Indian Sorrel ชื่อวิทยาศาสตร์: Oxalis corniculata L. วงศ์: Oxalidaceae ประเภท: ไม้ล้มลุก อายุปีเดียวหรือหลายปี/วัชพืช ความสูง: 5-15 เซนติเมตร ลำต้น: เป็นเถาเล็ก แตกกิ่งก้านมาก ยาว 30-50 เซนติเมตร ใบ: ใบประกอบ มีใบย่อย 3 ใบ ออกจากจุดเดียวกันที่ปลายก้าน รูปหัวใจถึงรูปไข่กลับ ขนาดเล็ก ดอก: เดี่ยวหรือเป็นช่อ 2-6 ดอก รูปถ้วย สีเหลือง มี 5 กลีบ ออกดอกตลอดปี ผล: กลม ยาว มี 5 เหลี่ยม เมล็ดจำนวนมาก อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง -มาก แสงแดด: ตลอดวัน […]

การา/Wild Spikenard ชื่อวิทยาศาสตร์: Hyptis suaveolens (L.) Poit. วงศ์: Lamiaceae ประเภท: ไม้ล้มลุก อายุหลายปี/วัชพืช ความสูง: ได้ถึง 1.50 เมตร ลำต้น: เป็นพุ่ม แตกกิ่งก้านมาก มีขนทั่วไปและมีกลิ่นฉุน   ใบ: รูปไข่ ปลายแหลม ยาว 3-7 เซนติเมตร ดอก: เป็นช่อตามซอกใบ 2-5 ดอก กลีบเลี้ยงเป็นรูปถ้วยแบนหรือรูประฆัง ปากถ้วยเป็นหนามแหลม 5 อัน ด้านนอกมีขนยาวปกคลุม ดอกสีม่วงอ่อน ผล: ผลและเมล็ดอยู่ภายในกลีบเลี้ยงรูปถ้วย อัตราการเจริญเติบโต: เร็ว ดิน: ดินทั่วไป น้ำ: ปานกลาง -มาก แสงแดด: ตลอดวัน ขยายพันธุ์: เพาะเมล็ด การใช้งานและอื่นๆ:  พบตามริมทาง ที่รกร้าง และป่าละเมาะทั่วไป เป็นสมุนไพร […]